دوازده «پس شرط» در نظر گرفتند نه «پیش شرط»!

استاد دانشگاه راتگرز آمریکا افزود: مطمئن هستم اکثر کسانی که در خصوص پیش شرط‌های وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا اظهار نظر می‌کنند، آن را مطالعه نکرده یا ریشه‌های آن را مورد بررسی قرار نداده اند. همانطور که در داخل ایران، جو غالب اظهار نظر‌ها در خصوص عقب نشینی آمریکایی‌ها از پیش شرط‌های خود است، خارج از ایران نیز دشمنان ایران همین حرف را می‌زنند. کسانی که دوست داشتند آمریکا به ایران حمله کند، خیلی زیرکانه برای اینکه بتوانند ترامپ را تحریک کنند، تلاش می‌کنند از ایران دیوی بسازند و آن را به حدی خطرناک ترسیم کنند که ترامپ، تشویق به رویارویی شود.

 

وی ادامه داد: من مشاهده می‌کنم در تهران، مقالات همین افرادی که چهره ایران را خطرناک ترسیم می‌کنند و از عقب نشینی کاخ سفید می‌گویند، ترجمه می‌شود و با آب و تاب منتشر می‌کنند و آن را دلیلی بر پیروزی ایران در مقابل آمریکا می‌دانند، در حالی که هدف از بیان این حرف‌ها در خارج از کشور، تحریک ترامپ است. در واقع قصد دارند به ترامپ بگویند همین قدر که ایرانی‌ها می‌گویند آمریکا توان برخورد با ایران را ندارد برای دولت آمریکا شکست است و با دنبال کردن این مطالب و بزرگ جلوه دادن خطر ایران، به دنبال نیات جنگ طلبانه خود هستند و متاسفانه در داخل، متوجه این موضوع نیستند و تقریبا همه جناح‌های داخل کشور، خواسته یا ناخواسته در دام این نوع از برنامه ریزی تندرو‌های آمریکایی افتاده اند.

امیراحمدی با بیان اینکه به نحوی عمل می‌کنند که گویی فشار‌های ترامپ کافی نبوده و اثری بر سیاست‌های ایران نداشته است، یادآور شد: داستان واقعی، اما چیست؟ آقای پمپئو قبل از اینکه شرایط دوازده گانه و خواسته‌های آمریکا از ایران را فهرست کند، گفت یکی از اهداف ما این است که جریان هسته‌ای ایران را از وضعیتی که در برجام (JCPOA) دارد خارج کرده و پیرامون برنامه هسته‌ای ایران مذاکره مجدد صورت گیرد. دومین موردی که ذکر کرد این بود که قصد تغییر رفتار‌های ایران را داریم و رفتار ایران را در سیاست‌های داخلی و در منطقه عوض یا معتدل کنیم و رفتار‌های خطرناک ایران علیه منافع آمریکا در جهان و متحدانمان را کنترل یا عوض کنیم.

وی ادامه داد: پمپئو با بیان این شروط به دنبال کنترل برنامه موشکی ایران، نیروی قدس سپاه و نیرو‌های فرامنطقه‌ای مورد حمایت ایران بود. خلاصه کلام اینکه قصد آمریکایی‌ها این بوده و هست که ایران؛ نه توان و تکنولوژی تسلیحاتی داشته باشد و نه بتواند برای آمریکا و شرکایش در منطقه مزاحمتی ایجاد کند و از طرفی هم در داخل، توان و قدرتی نداشته باشد. پمپئو صراحتا گفت این حکومت ایدئولوژیک باید از این حالت خارج شود و به حکومتی عادی و عرفی تبدیل شود. وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی معروفی که شروط دوازده گانه آمریکا را مطرح کرد، هم از اهداف گفت و هم از شیوه رسیدن به آن اهداف. آمریکایی‌ها به دنبال عادی سازی روابط با ایران به صورت همه جانبه هستند و نوع حکومت برایشان مهم نیست بلکه طالب حکومتی بدون دردسر و سربه زیر هستند.

این کارشناس مسایل ایران و آمریکا خاطرنشان کرد: تا وقتی جمهوری اسلامی با آن‌ها وارد مذاکره نشود سه نوع سیاست را دنبال می‌کنند. اول استفاده حداکثری از تحریم ها، به طوری که به صورت مداوم بر تحریم‌های خود می‌افزایند که این کار را انجام داده و می‌دهند. دوم زیر نظر قرار دادن رفتار‌های ایران در منطقه. سومین موضوع و سیاستی که توسط مایک پمپئو مطرح شد، حمایت از  اپوزیسیون ایران است. این مواضع در سخنرانی هایی، همزمان و بعد از اعتراضات دی ماه سال ۹۶ اعلام شد. پس از تحرکاتی که منجر به آشفتگی بازار ارز و طلا و شتاب گرفتن قیمت دلار شد، آن‌ها متقاعد شده بودند که انقلابی در ایران رخ خواهد داد و بر آن مبنا آمریکایی‌ها از این جنس موضع گیری‌ها انجام می‌دادند. در پی اعتراضات دی ماه ۹۶ فرصتی پیش آمد که محافظه کاران حاکم در کاخ سفید، اوباما را به دلیل عدم حمایت از اعتراضات سال ۱۳۸۸ سرزنش کنند.

استاد دانشگاه راتگرز آمریکا با اشاره مجدد به شروط وزیر خارجه آمریکا عنوان کرد: برای اینکه متوجه شویم این مواضع لسانی و اقدامات عملی، چه نتایج و پیامد‌هایی برای طرفین در بر داشته است، اول باید بررسی کنیم دونالد ترامپ و پمپئو چه گفتند و چگونه عمل کردند و حالا چکار می‌کنند و تاکنون چه اتفاقی افتاده است. ترامپ گفت توافق نامه برجام را قبول ندارد و پس از چند بار تمدید مشروط، از آن خارج شد و تحلیلش هم این بود که برجام مانع ایران برای دستیابی به بمب اتم نخواهد شد ـ با درست یا غلط بودن این نظر کاری نداریم ـ دومین نقد آن‌ها این بود که برجام در خصوص رفتار‌های ایران در منطقه سکوت کرده است. سوم هم اینکه مسئله تسلیحات موشکی ایران موضوعی است که آمریکایی‌ها آن را بر نمی‌تابند و معتقدند اگر قرار است توافقی وجود داشته باشد باید همه این ابعاد را در بر بگیرد.

امیراحمدی بیان کرد: به این ترتیب، ترامپ برای رسیدن به اهداف سه گانه مذکور با توسل به ابزار تحریم، فشار و تهدید، باب مذاکره را هم باز گذاشت و اسم آن را مذاکره و توافق جامع برای رسیدن به روابطی عادی با ایران گذاشت. این پیشنهادی بود که ترامپ بعد از خروج از برجام روی میز گذاشت. پمپئو کار خاصی انجام نداد، فقط خواسته‌های رییس جمهور آمریکا را باز کرد، به همین دلیل آن دوازده شرط را مطرح کرد. باید توجه کنید آقای پمپئو در هیچ جایی از سخنرانی خود از کلمه پیش شرط استفاده نکرده است، اشتباهی که نزد ایرانی‌ها صورت گرفته این است که تصور می‌کنند او این ۱۲ مورد را به عنوان پیش شرط مذاکرات اعلام کرده است، در صورتی که این دوازده مورد، اهداف نهایی آمریکاست و معتقدند باید از طریق مذاکره یا راه‌های دیگر به دست آید. من بعد از آن سخنرانی در مصاحبه‌ای به ایلنا گفتم این‌ها پیش شرط نیستند؛ بنابراین کسانی که فکر می‌کنند آمریکا پیش شرط‌های خود را کنار گذاشته دچار اشتباه، ذوق زدگی یا ناآگاهی شده اند. در واقع باید گفت آن‌ها دوازده «پس شرط» در نظر گرفتند که باید با ابزار‌هایی حاصل شود. Demand کلمه‌ای بود که پمپئو به کار برد و به معنای درخواست و خواسته‌ای یک طرفه و برای نفع شخصی و برای دوره‌ای معین این واژه به کار برده می‌شود.

وی ادامه داد: خلاصه درخواست‌های آمریکا در چهار دسته خلاصه می‌شود. دسته اول در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران است که در آن تمام این برنامه‌ها تحت کنترل آژانس قرار گیرد و یا تعطیل شود. دسته دوم در موضوع توسعه فناوری و ساخت موشک‌های بالستیک است. این از جمله مسائلی بود که در مذاکرات مربوط به به برجام در آخرین ساعات توافق باعث دردسر شده بود. آمریکا در هر مذاکره، مسئله موشک‌های برد بلند و دارای قابلیت حمل کلاهک اتمی را مطرح کرده و می‌کند، کما اینکه در مذاکرات برجام بیشترین انرژی طرفین، صرف این موضوع شد، بنابراین دموکرات و جمهوری خواه فرقی نمی‌کند، هدف نهایی، توقف ایران در این عرصه هاست. دسته سوم مسائلی، چون آزادی افراد دوتابعیتی محبوس در ایران که از جمله برنامه‌هایی است که آمریکا و اروپا دنبال می‌کنند. دسته چهارم خواسته‌های آمریکا، حفظ امنیت اسراییل و منافع آمریکا و متحدانش در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس است. آمریکا نهایتا می‌خواهد اطمینان حاصل کند که ایران از گروه‌های مذهبی و شبه نظامی بر علیه خود و متحدانش استفاده نمی‌کند. هفت مورد از موارد دوازده گانه آمریکا در این دسته قرار می‌گیرد.

هوشنگ امیراحمدی در تشریح دسته چهارم خواسته‌های آمریکا از مذاکره با ایران، خاطرنشان کرد: این خواسته ها، تماما به رفتار‌های جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در منطقه برمی گردد. می‌گویند جمهوری اسلامی باید از حمایت جهاد اسلامی، حماس، حزب الله، حشدالشعبی عراق و انصار الله یمن و شبیه به آن دست بردارد و به خلع سلاح این شبه نظامیان کمک کند. از وقتی که ایالات متحده از برجام خارج شد و بحث مذاکره را پیش کشیدند و این خواست‌ها را به دقت مطرح کردند، بیش از یکسال گذشته است. در این دوره اتفاقاتی افتاده است، این اتفاقات به مردم و افکار عمومی گفته نمی‌شود یا تلاش می‌شود مردم این اتفاقات را نبینند، ولی بحث عقب نشینی ترامپ و پمپئو پر رنگ می‌شود. یکی از اتفاقاتی که افتاده این است که مرتب از زبان مقامات رسمی می‌شنویم ما اهل جنگ و تنش نیستیم و بمب نخواهیم ساخت که این نوع از موضع گیری، حاصل تاثیرات سیاست‌ها و فشار‌های آمریکاست.