هر روز خبرهای مختلف از تولید واکسن‌های ایران کرونا منتشر می‌شود. با این حال سرعت واکسیناسیون در ایران بسیار کند است. این گزارش نگاهی دارد به این خبرها و از ابهام‌ها می‌پرسد.
دیداز نیوز ـ نسرین نیکنام: طبق آمار تاکنون ۵۷۰ هزار دوز واکسن از کشور‌های روسیه و چین وارد ایران شده و اگر سه میلیون دوزی که گفته می‌شود قرار است از کره جنوبی وارد ایران شود هم به این رقم اضافه کنیم به عبارتی سه میلیون و ۵۷۰ هزار دوز واکسن کرونا داریم که می‌تواند یک میلیون و ۷۸۵ نفر را ایمن کند، اما آمار‌هایی که جسته گریخته منتشر شده حکایت از آن دارد که حتی نیمی از این تعدادی هم واکسینه نشده‌اند.
راه دوری نروید همین ترکیه کشور دوست و همسایه اعلام کرده که تاکنون ۱۰ میلیون نفر از شهروندان خود را واکسینه کرده است و حدود همین رقم هم در لیست انتظار واکسن دارد و این برای ایرانی‌ها سوال شده است که متولیان امور بهداشت و درمان کشور با این همه بیان خبرهای مختلف درباره تولید انواع واکسن داخلی چرا هنوز در مقایسه با دیگر شرکت‌های تولید کننده روی پله اول ایستادند؟
بیشتر بدانید: واکسیناسیون کرونا؛ انتظار ایران و پیشتازی امارات و ترکیه
سریال تزریق واکسن‌های ایرانی به افراد داوطلب از واکسن "برکت" شروع شد که حدود چند ماه پیش ۱۰۰ نفر را واکسینه کرد و بعد هم گفته شد که حال همه این افراد خوب است و علائم جدی‌ای نداشتند، یکی از آن هزاران سوال بی جواب این است که اگر این واکسن امتحان خود را پس داده چرا تمرکز و توانایی‌ها برای تولید بیشتر به کار گرفته نشده تا مردم یا همان کسانی که دولت خود آن‌ها را در اولویت قرار داده واکسینه شوند؟
از سوی دیگر قرار بود تعداد قابل توجهی واکسن روسی وارد ایران شود، اما این کار هم بدون اطلاع رسانی و توضیح منطقی بعد از ارسال دو پارت متوقف شد و دوباره یکی از آن هزاران سوال اینجاست که چه کسی یا کسانی مانع ارسال این واکسن‌ها شدند؟ عدم ارسال محموله واکسن روسی به ایران درگیر ماجرای سیاسی شده یا مشکل جای دیگری است؟
"کوو ایران" یکی دیگر از شرکت‌های وارد شده به میدان رقابت تولید واکسن کرونای ایرانی است، این شرکت اعلام کرده طی چند روز آینده تزریق فاز یک مطالعاتی روی ۳۲ فرد بالای ۵۰ سال نیز آغاز می‌شود.
حامد حسینی، مسئول تیم نظارت بر آزمایشات انسانی واکسن «کوویران» با تشریح نتایج فاز یک مطالعاتی واکسن این شرکت گفت: ما تاییدیه آغاز این فاز را از سازمان غذا و دارو اخذ کرده‌ایم و دریافت خود را به کمیته ملی اخلاق ارسال کرده و منتظریم که مجوز آغاز فاز ۲ و ۳ مطالعاتی به ما داده شود و انتظار داریم در همین یکی دو روز آینده جلسه کمیته ملی اخلاق تشکیل شود و ما مجوز را دریافت کنیم.
باز هم سوال بی پاسخ این است که اگر همه این روند‌هایی که مسئول تیم نظارت بر آزمایش‌های انسانی کوو ایران از سخن گفته درست پیش رود دقیقا چند نفر با این واکسن ایمن خواهند شد؛ البته حسینی در جایی از صحبت هایش به این موضوع اشاره کرد که ما برای فاز ۲ و ۳ مطالعاتی، تزریق واکسن روی ۴۰۰ نفر را مدنظر داریم و همزمان نیز برای فاز یک مطالعه بالینی، واکسن را روی ۳۲ فرد بالای ۵۰ سال آزمایش خواهیم کرد.
اما دکتر سعید کلانتری محقق اصلی پروژه واکسن کووپارس (مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی) ۱۸ اسفندماه ۹۹ در سایت کارآزمایی بالینی کووپارس در محل بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) با تشریح نتایج اولیه تزریق واکسن به ۱۳ پیش قراول با بیان اینکه پیش بینی می‌کنیم مرحله دوم فاز اول تا اردیبهشت ماه به پایان برسد توانست یکی از هزاران پرسش بی پاسخ را جواب دهد و به اصطلاح دل ملتی را شاد کند!
البته او در ادامه صحبت هایش این نکته را هم یادآور شد که برای ارزیابی اثربخشی واکسن نیاز به زمان بیشتری داریم و مرحله دوم فاز اول با تزریق به ۱۲۰ نفر انجام خواهد شد.
تولید مشترک واکسن کرونای ایرانی - کوبایی از زبان وزیر بهداشت
وزیر بهداشت یکی از افرادی است که درباره همه واکسن‌های تولیدی ایرانی و وارداتی و محصول مشترک‌ها اظهار نظرکرده و بار‌ها گفته که یکی از مسیر‌های دسترسی به واکسن کرونا، تولید مشترک آن واکسن بین ایران و کشور‌های دیگر است، البته به شرط انتقال دانش فنی. خبرگزاری رویترز هم این موضوع را رصد کرده و در گزارشی به نقل از مسئولان نوشت توافق‌نامه همکاری برای آزمایش و تولید واکسن کرونا بین کوبا و ایران امضا شده و قرار است فن‌آوری واکسن کوبایی به ایران انتقال یابد، مشروط به این که کوبایی‌ها مرحله سوم آزمایش انسانی را در ایران انجام دهند.
اما بشنوید نظر علیرضا بیگلری، رییس انستیتو پاستور ایران درباره جزییات واکسن کرونای تولید مشترک با کوبا که به ایسنا گفته بود که طراحی واکسن کرونا در حوزه تولید مشترک از سوی هر دو کشور انجام شده است و مطالعات کیفی تولید این واکسن به صورت مشترک بین دو کشور انجام می‌شود. باید توجه کرد که چهارچوب این شیوه تولید واکسن در انستیتو پاستور ایران وجود دارد.
او هشتم دی ماه ۱۳۹۹ در گفت‌وگویش با این خبرگزاری، از آغاز فاز دوم مطالعه انسانی واکسن کرونای تولید مشترک در کشور همکار با نظارت انستیتو پاستور ایران خبر داد و گفت: قرار شد کارآزمایی بالینی فاز یک واکسن تولید مشترک در کشور همکار انجام شود که این اتفاق افتاد و با نظارت انستیتو پاستور کارآزمایی بالینی فاز دوم نیز در حال انجام است.
بعد از این صحبت‌ها دوباره وزیر بهداشت در جلسه ستاد کرونای استان مازندران درباره گفت: یکی از مسیرهایمان در حوزه تامین واکسن کرونا، استفاده از ظرفیت انتقال دانش فنی بود. خیلی‌ها آمدند و به ما اعلام کردند که فاز کلینیکال ترایال را در کشور ما انجام دهند، اما گفتیم اجازه چنین اقدامی را نمی‌دهیم، بر این اساس با یک کشور خارجی، با کوبایی‌ها که در حوزه واکسن هپاتیت بی و پنوموکوک با ما در کشور کار کردند، مذاکره کردیم و قرار شد روی واکسن کرونا هم کار کنیم. مدت‌ها مذاکره کردیم. در این واکسن بر اساس یکی از شیوه‌های بسیار موثر کار شده که از بقیه پلتفرم‌ها موثرتر است. به هر حال این قرارداد هم امضا شد.
بیشتر بخوانید:خوزستان سرانجام قرنطینه شد؛ یک بار دیگر خط مقدم!
نمکی: ورود به ساخت واکسن جرات می‌خواهد که ما داریم!
و در نهایت نمکی وزیر بهداشت تلاش کرد در یکی از صحبت‌هایش به دغدغه و نگرانی مردم درباره فرایند تولید و تهیه واکسن کرونا در کشور توجهی کند و بگوید: "روز‌های نخست ما می‌دانستیم در واکسن هم ممکن است در دنیا مورد بی مهری و کم توجهی قرار بگیریم. همانطور که در حوزه دارو‌های ضد ویروس، ماسک، لباس محافظ پرستار و پزشک مورد بی مهری قرار گرفتیم و خودمان شروع به ساخت آن‌ها کردیم. در مورد واکسن هم همین فکر را کردیم. سعی کردیم با تکیه بر دانش داخلی بحث ساخت واکسن را دنبال کنیم. در این راستا جلسات متعددی برگزار و کمیته‌ای تشکیل شد؛ جرات برای ورود به این عرصه، خط شکنی می‌خواهد که خوشبختانه این موضوع ایجاد شد."
از سوی دیگر در برخی خبرها هم آمده است که موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی هم با همکاری دانشگاه علوم پزشکی ایران، در حال کار روی یک واکسن کرونای نوترکیب است که البته هنوز فاز‌های مطالعه انسانی را آغاز نکرده و در دست بررسی است.
همچنین طبق گفته دکتر شمسی کوشکی، دبیر کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت دو پروتکل دیگر در حوزه تولید واکسن کرونا در کشور، در سازمان غذا و دارو در حال بررسی است که وقتی در سازمان کارشان تمام شود، به کمیته اخلاق ارسال می‌شوند.
با همه این خبرها در حوزه تولید واکسن کرونا هنوز میزان واکسیناسیون در کشور بسیار اندک است. کرونا هر روز جان تعدادی از هموطنان را می‌گیرد و زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم را مختل کرده است.
واکسن کرونا اکنون یک کالای استراتژیک و شاید استراتژیک‌ترین کالای دنیا باشد و خودکفایی در این زمینه قطعا یک مزیت مهم برای کشور ماست. با این حال وقت هم این روزها بیش از همیشه طلاست. زمان را این روزها نه عقربه‌های ساعت که جان آدمیان می‌شمارد و همه چشم به راه واکسن هستند. خبرهای خوش دوای درد نیست، نوشدارو در واکسیناسیون سریع و گسترده است!