دیدارنیوز – سمیه قرنی: معمولا وقتی نخواهیم با یک مساله روبرو شویم آن را کتمان می‌کنیم. ماجرای مسائل جنسی و بحران‌های حاکم بر این حوزه هم شامل این قاعده می‌شود. وقتی به سراغ برخی مسئولان مربوطه می‌رویم در بهترین حالت ممکن از شدت موضوع کاسته و می‌گویند که شرایط آنقدر‌ها که می‌گویند بد نیست. برخی هم به صورت کلی تکذیب می‌کنند. برخی با این توجیه که مسائلی از این دست به عفت عمومی ضربه می‌زند و خلاف اخلاق است از حرف زدن در این باره فرار می‌کنند.
اما آن چیزی که نه می‌توان آن را کتمان کرد و نه تکذیب، آن است که مسائل جنسی، بخشی از طبیعت آدمی در طول زندگی، به ویژه در نوجوانی و جوانی است و باید برای آن فکری کرد و کاری انجام داد. آموزش در این حوزه نیز یکی از مسائل بحث برانگیز و جنجالی و به همان میزان مهم است.
به صحبت‌های مینو محرز رئیس مرکز تحقیقات ایدز نگاه کنید: «متاسفانه آمار ایدز در میان نوجوانان، رشد چشمگیری داشته است و مسئولان بخش‌های آموزشی نیز همواره ترجیح می‌دهند سکوت کنند و به انکار این موضوع مهم بپردازند که بسیار مخرب است».
این نکته در صحبت‌های نمایندگان مجلس نیز دیده می‌شود. محمدنعیم امینی‌فرد نماینده مردم ایرانشهر در مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان ضمن هشدار نسبت به این موضوع که رشد ایدز در کشور از طریق ارتباط جنسی رو به افزایش است، گفت: «شیوع ایدز در بین نوجوانان، نگران کننده بوده و نیازمند آموزش و آگاهی بخشی است».
ایدز در ایران و جهان
براساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، نرخ رشد اپیدمی ایدز در ایران به صورت هشدار دهنده‌ای در حال افزایش است. اگر در گذشته الگوی ثابت انتقال ویروس HIV سرنگ و خون آلوده بود، امروز آمیزش جنسی اصلی‌ترین دلیل برای انتقال این بیماری عنوان می‌شود. طبق گفته‌های پروین افسرکازرونی رئیس اداره پیشگیری از ایدز و کنترل بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت تا ابتدای دی‌ماه سال ۹۶ حدود ۳۶ هزار و ۵۷۱ مورد ابتلا به ویروس این بیماری تشخیص داده شده که ۵۰ درصد آنان در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال اتفاق افتاده است.
این تعداد شامل افرادی است که متوجه بیماری خود شده‌اند و به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند. برآورد‌ها حدود ۷۰ تا ۱۰۰ هزار نفر را عنوان می‌کند. آمار‌های رسمی نکته دیگری نیز به ما می‌گویند. حدود ۲۰ سال پیش نسبت مردان و زنان مبتلا به این ویروس ۹۰ به ۱۰ بود. اما امروز این نسبت برابر شده است. در ایران نزدیک به ۱۶۰ مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در استان‌های مختلف کشور وجود دارد که آزمایش، مشاوره و درمان رایگان و محرمانه ارائه می‌کنند. همچنین دولت خدمات خوبی در زمینه تهیه دارو و یارانه برای این دارو‌ها در نظر گرفته است.
آمار‌های جهانی حدود ۳۶.۵ میلیون نفر را برای مبتلایان به ایدز اعلام می‌کنند، ولی این نوید را می‌دهند که در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ ابتلا به این ویروس ۳۴ درصد کاهش پیدا کرده و مرگ و میر ناشی از آن نیز با کاهش ۳۸ درصدی روبرو بوده است. این نکته خبر از آگاهی بیشتر و توسعه درمان این بیماری می‌دهد.
موارد بروز HIV در برخی کشور‌ها به‌خصوص کشور‌های آسیای میانه مانند آذربایجان، گرجستان و کشور‌های خاورمیانه مانند ایران، عربستان، امارات و حوزه خلیج فارس متاسفانه رو به افزایش است. همچنین سن ابتلا به HIV در خاورمیانه پایین آمده است و دختر‌ها بیشتر گرفتار این بیماری می‌شوند.
اما همچنان نبود آمار درست به خصوص در حوزه نوجوانان از جمله مسائلی است که باید به آن توجه داشت. نبود آمار درست، نکته‌ای بود که محمدرضا بادامچی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با دیدارنیوز به آن اشاره کرد. او به این نکته اشاره کرد که نبود آمار درست مانع تحلیل و بررسی جامع شده و این مساله در سیاستگذاری‌ها و تدوین قوانین نیز تاثیر داشته است.
او البته این وعده را داد که در آینده نزدیک، کمیسیون اجتماعی مجلس به این موضوع وارد شود و برنامه‌هایی را دنبال کند. در کنار این نکته، بشیر خالقی نماینده خلخال و کوثر و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به این نکته اشاره کرد که دستیابی به یک آمار دقیق در این حوزه تقریبا ممکن نیست، چون جنس این بیماری با دیگر بیماری‌ها متفاوت بوده و تشخیص آن زمانبر است. او بر این موضوع صحه گذاشت که روش انتقال این بیماری در گذشته اغلب از طریق سرنگ‌های آلوده بوده، ولی امروز مسائل جنسی اصلی‌ترین عامل انتقال ایدز است.
خالقی در گفتگو با دیدارنیوز بر نقش شورای عالی سلامت تاکید داشت، شورایی که اکثر نهاد‌ها و وزارتخانه‌های تاثیرگذار در حوزه سلامت در آن حضور دارند و می‌توان از این طریق، راه‌هایی برای آموزش، پیشگیری و درمان این بیماری در نظر گرفت.
شورای عالی سلامت
به منظور جلب همکاری و مشارکت همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها در امر حفظ و ارتقای سلامت، چنین سازوکاری ایجاد شد. شورای عالی سلامت و امنیت غذایی به مانند دیگر شورا‌های عالی زیرنظر رئیس جمهور اداره می‌شود و وزیر بهداشت دبیر این شورا است. از دیگر اعضای این شورا می‌توان به معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، وزیر کشور، وزیر صمت، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر ورزش و جوانان، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، رییس سازمان صدا و سیما، روسای کمیسیون‌های بهداشت و اجتماعی مجلس، سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره)، رییس سازمان ملی استاندارد ایران و چند متخصص در حوزه بهداشت و درمان اشاره کرد.
وظایف این شورا اغلب در حوزه سیاستگذاری‌های کلان حوزه بهداشت و درمان قرار می‌گیرد و یکی از اصلی‌ترین نهاد‌هایی است که می‌تواند بین حوزه آموزش و بهداشت، پل برقرار کند. شاید آموزش و پرورش ما نیاز دارد که از طریق یک سازوکار قانونی، موظف به تهیه آمار‌هایی دقیق در حوزه ایدز و به صورت کلی بحران‌های اجتماعی شود. همچنین شاید با توجه به مشکلاتی که وزارت آموزش و پرورش دارد این مساله باید از طریق یک نیروی جمعی که از لحاظ سازمانی در رده بالاتری نیز قرار دارد پیگیری شود. نمی‌توان مسائل جنسی و بحران‌های موجود در این حوزه را در نوجوانان انکار کرد، ولی می‌توان با آموزش درست، جلوی ایجاد این بحران‌ها را گرفت.
شاید برخی بگویند که آموزش این مسائل، خود منجر به کنجکاوی و بدآموزی و ... می‌شود. در جواب به این موضوع باید گفت که امروز با رشد تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی، دیگر نمی‌توان کودکان و نوجوانان را از این محیط‌ها دور نگاه داشت. نکته‌ای منحوس به نام فیلترینگ نیز مزید بر علت شده و امروز دیگر همه بچه‌ها با انواع فیلترشکن‌ها آشنا هستند و به راحتی به همه چیز دسترسی دارند و ایجاد کنجکاوی و بدآموزی، بهانه‌ای بیش نیست. بهتر آنکه در یک وضعیت ساماندهی شده، نوجوانان با این مسائل آشنا و آگاه شوند.
حواشی پیرامون سند ۲۰۳۰ همچنان ادامه دارد. وقت آن رسیده که حوزه سلامت و آموزش کودکان و نوجوانان را با سیاست بازی آلوده نکنیم و هر چه سریع‌تر نسبت به آموزش این حوزه کار‌هایی انجام دهیم. اگر سند ۲۰۳۰ برخلاف سیاست‌های کلان نظام و تعالیم دینی ما است بهتر نیست که به سراغ سندی بومی در این حوزه برویم تا شاهد رشد مبتلایان به ایدز در نوجوانان نباشیم؟ شورای عالی سلامت می‌تواند در این زمینه گام‌های مهمی بردارد.