امروز ۲۵ آذر روز ملی پژوهش است. برای مردم عادی که به دنبال علت وجود این همه مشکل در کشور هستند باید بگویم علت‌العلل آنها فقدان پژوهش واقعی است. شاید بلافاصله بپرسید پس این همه دانشگاه و پژوهشگاه و پژوهشکده و معاونت پژوهشی و… چه می‌کنند؛ عرض می‌کنم آری همه این‌ها تشریف دارند، اما به امور دیگری مشغولند.
دیدارنیوز ـ امیر دبیری‌مهر: امروز ۲۵ آذر روز ملی پژوهش است. برای مردم عادی که به دنبال علت وجود این همه مشکل در کشور هستند باید بگویم علت‌العلل آنها فقدان پژوهش واقعی است. شاید بلافاصله بپرسید پس این همه دانشگاه و پژوهشگاه و پژوهشکده و معاونت پژوهشی و… چه می‌کنند؛ عرض می‌کنم آری همه این‌ها تشریف دارند، اما به امور دیگری مشغولند. پژوهش عنوان جذابی برای گرفتن بودجه و هزینه در جای دیگری است. پژوهش راه‌گشا مبتنی بر چند پیش فرض اساسی هستی شناختی ومعرفتی شناختی است که عبارتند از:
جهان طبیعی و انسانی و معنوی پیرامون ما بسیار ناشناخته‌هایی دارد که هنوز شناسایی نشده و آنان که برای همه پرسش‌ها پاسخ‌های از قبل آماده دارند جاهل‌ترین هستند و به پژوهش نیازی ندارند.
پژوهش‌ها باید مبتنی و متکی و با علم بر پژوهش‌های قبلی باشد و این نیازمند کتابخوانی و سند خوانی گسترده و وسیع در جامعه است. در جامعه‌ای که مطالعه در آن یافت می‌نشود پژوهش را کجای دلم بگذارم.
پژوهش همیشه از درون دغدغه‌های متعالی برای حل مشکلات و پاسخ به سوالات ایجاد می‌شود. وقتی کسانی نیازی به حل مشکلات نمی‌بینند و وجود آنها را برکت و نعمت تلقی می‌کنند چه نیازی به پژوهش دارند.
آموزش زمانی ارزش و فایده و منفعت دارد که مبتنی بر پژوهش باشد؛ امروز در کشور ما آموزش دکان کسب روزی است نه ادامه منطقی پژوهش. استادان و مدرسین دانشگاه‌ها کارمندان نظام آموزش عالی هستند نه پژوهشگرانی که یافته‌های خود را در کلاس به‌صورت طبقه بندی شده ارایه دهند. بسیاری از آنها دانش لازم را ندارند و بسیاری هم وقت لازم را.
پژوهشگری بر خلاف همه جوامع توسعه یافته در ایران مایه فخر و مباهات و نعمت نیست کمتر دانش آموزی آرزو می‌کند پژوهشگر شود. زیرا در جامعه ظاهرا سوالی نیست که برای پاسخ آن در جستجوی پاسخی علمی و مستدل و کارا باشیم، اما بیمار زیاد است که همه دوست دارند پزشک شوند یا بیت المال، خوان وسیعی دارند که همه دوست دارند مدیر دولتی شوند و…در حالی که در جوامع پیشرفته پژوهشگران منزلت بالایی دارند، زیرا به کاری مهم مشغولند.
شوربختانه پژوهش در کشوری این‌چنین مظلوم و مهجور است که همه افتخارات ملی و دینی و تاریخی ما اولا و بالذات پژوهشگر بودند نه شاعر و عارف و سیاست مدار و... مانند فردوسی، حافظ و سعدی؛ مولانا و ملک الشعرا بهار؛ محمد علی فروغی؛ مرتضی مطهری و علامه طباطبایی و علامه جعفری و آیت‌الله جوادی آملی و حمید عنایت و داریوش شایگان و بدیع الزمان فروزانفر و مصطفی ملکیان و… و این هم از تناقضات بزرگ جامعه ماست.
به‌هر حال پیشرفت و توسعه و رفاه در دوردست‌ها نیست از همین‌جا شروع می‌شود؛ از جامعه‌ای که بفهمد پژوهش چیست و چقدر به آن نیاز داریم و مدیران و برنامه‌ریزان بدون پژوهش هیچ تصمیمی نگیرند و پژوهشگران نیز قدر خویش دانند و دیگران نیز قدر آنها را به شایستگی بشناسند.
روز پژوهش زمانی مبارک خواهد بود که نگاهمان را به پژوهش تغییر دهیم.