دیدارنیوز - حسن عابدی جعفری میگوید: کسانی که مطرح می کنند دولت آن زمان به اندازه توان خود به جبهه ها رسیدگی نمی کرد بی مهری می کنند چرا که وزارت بازرگانی توسط یکی از مراکز مهم پشتیبانی از جبهه ها، یعنی تیم سپاه اداره میشود.
وی گفت: خود من از سپاه به وزارت بازرگانی رفتم و آقا محسن به ما اجازه داده بود هر کدام از نیروهای سپاه را که لازم داریم با خودمان به وزارت بازرگانی منتقل کنیم که این کار را هم انجام دادیم. بنابراین کسی نمی تواند ادعا کند که تیم سپاه در وزارت بازرگانی، سپاه را مورد بی مهری قرار می داد.
وی گفت:«ما در جنگ چیزی برای پشتبانی از جبهه ها کم نگذاشتیم. حوزه های بازرگانی کشور در داخل موظف به تامین کالاهای اساسی مردم و پشتیبانی از جنگ بود و در همه وزارتحانه ها یک معاونت پشتیبانی از جنگ ایجاد شده بود و در نخست وزیری هم معاونت پشتیبانی از جنگ بود که این معاونت ها را با هم هماهنگ می کرد.»
تامین نیازهای جبهه در اولویت ما بود
وی افزود: یکی از اساسی ترین مسئله ما در دوران دفاع مقدس در وزارت بازرگانی تامین آذوقه بخش دفاعی بود. شما نمی توانید نیرو به جبهه بفرستید اما امکانات لازم را در اختیار آن ها قرار ندهید. تامین نیاز جبهه ها در اولویت اصلی ما بود علاوه بر آذوقه تامین لباس، پوتین و.. هم از اولویت های اساسی ما بود. معاونت پشتیبانی از جنگ وزارت بازرگانی مسئولیت پیگیری این امور را بر عهده داشت و این معاونت چند قرارگاه در مناطق جنگی ایجاد کرده بود تا نیاز های جبهه را بتوانند در سریع ترین زمان ممکن تامین بکند.
سناریوهای مختلف برای اداره کشور داشتیم
جعفری سپس با اشاره به مشکلات ارزی در دوران دفاع مقدس گفت: در دوران جنگ با توجه به مشکلات ارزی چند سناریو برای کشور آماده کرده بودیم تا در صورت تحقق هر کدام از سناریو به سرعت بتوانیم واکنش نشان دهیم.
وی افزود: سناریو اول این بود که ما در خوشبینانه ترین حالت 18 میلیار دلار درآمد ارزی خواهیم داشت. سناریوی دوم 12 میلیارد دلار درآمد ارزی را پیش بینی می کرد و در سناریو سوم 6 میلیار دلار و در سناریو چهارم ما درآمد ارزی صفر را پیش بینی کرده بودیم و برای هر کدام برنامه داشتیم. دوستان بخش های مختلف برنامه های خود را نوشته بودند و بر حسب اینکه کدام اتفاق می افتاد سناریو اجرا می شد یعنی منتظر این نمی شدند که بحران اتفاق بیفتد بعد برای آن چاره اندیشی بکنند.
نصف درآمدهای ارزی صرف جنگ شد
وی افزود: بخشی از کالاها در داخل کشور تولید می شد اما اکثر این کالاها را باید وارد می کردیم. که بر اساس جدول زمان بندی مشخصی وارد کشور شد از این رو ما مطمئن بودیم که حداقل میزان کالری که باید مردم مصرف کنند در پرچالش ترین شرایط هم تامین می شود و در دوره زمانی مشخص در اختیار مردم قرار خواهد گرفت .
«ما مطمئن شدیم که ارزش عدالت یعنی دسترسی افراد به میزان موارد غذایی مورد نیاز در همه جای کشور امکانش وجود خواهد داشت. در صورتی این کالاها را تامین کردیم که درآمدهای ارزی بین 6 تا 8 میلیارد دلار بود. که نصفی از آن هم صرف هزینه های جنگ می شد، جمعیت کشور هم حدودا نصف الان بود یعنی باید کالاهای مورد نیاز 40 میلیون نفر را تامین می کردیم که به لطف الهی تامین شد.»
چرا ورشکست نشدیم
جعفری ادامه داد: در پایان جنگ، بانک جهانی گزارشی تهیه کرد و اعلام کرد با محاسبات اقتصادی کشور ایران در پایان جنگ باید کشوری ورشکسته باشد اما ادامه این اقتصاد با عدم ورشکستگی به یک معجزه شبیه است. ما در آن زمان هر فکر و ایده ای که برای تقویت تولید به ذهنمان می رسید انجام می دادیم.
وی سپس به بیان مثالی در این زمینه پرداخت: کارخانجات آلومینیوم اراک جزو کارخانه های کلیدی جمهوری اسلامی در زمان جنگ بود و مرتبا مورد حمله قرار می گرفت. هر موقع این کارخانه بمباران می شد مستقیما هیاتی از نخست وزیری اعزام می شد تا این کارخانه سریع پا برجا شود. ما تیم های مختلفی قرار داده بودیم که بخش های مختلف کارخانه را سریعا راه بیندازند. چرا که این کارخانه سنبل مقاومت بود و اگر از بین می رفت یعنی اراده ما از بین رفته است. البته این کارخانه در حوزه مسائل جنگی هم کمک می کرد و برای جبهه تولیداتی داشت.
فساد اقتصادی
وی ادامه داد : امروز چیزی که ما با آن تحت عنوان فساد مواجه هستیم آن زمان بین مسئولین موضوعیت نداشت تعداد افراد فاسد از تعداد انگشتان یک دست تجاوز نمی کرد. حضور افراد پاک دست که آمده بودند کار انجام بدهند به اداره کشور کمک می کرد. ما یک الگو داشتیم؛ شهید رجایی وقتی می خواست فردی را برای کاری انتخاب کند به او می گفت که کار ما 24 ساعته است و تعطیلی نداریم.
اندیشه عالی نسب
وی سپس به نقش مرحوم عالی نسب و اندیشه های شهید بهشتی در اداره اقتصادی کشور پرداخت و گفت: مرحوم عالی نسب به ما یاد می داد که تولید محور بازرگانی است نه بازرگانی محور تولید.
او می گفت : شما اگر ویترینی در بازرگانی داخلی یا خارجی دارید اول باید محل تولیدش معلوم باشد و سنت تولید در ایران را این گونه بیان می کرد که پشت مغازه های بازار مراکز تولیدی آن ها بود مثلا مغازه های مسگری، اگر رابطه بین این تولید کننده و عرضه کنده قطع شود آن روز مصیبت اقتصاد کشور خواهد بود.
وی افزود: من برداشتم این بود که مرحوم عالی نسب ترجمان اجرایی نظریه های اسلامی مرحوم بهشتی بودند یعنی تئوری های اقتصادی بازرگانی در حوزه های مختلف مبتنی بر مبانی دینی از ذهن و قلب مرحوم بهشتی تراوش می کرد مرحوم عالی نسبت این ایده ها را به برنامه هایی اجرایی ترجمه می کردند. اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی به مدیریت شهید بهشتی بنیان گذاشته شد و شهید بهشتی ایده های اقتصادی خود را در این اصول منعکس کرده اند. من معتقدم شهید بهشتی در حوزه اقتصادی حرف های جدی داشت .
مشکلات اقتصادی کشور
وی سپس به چرایی مشکلات اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: در سال 1351اتفاقی در ایران افتاد که بی سابقه بود؛ شوک اول ارزی ایران را به طور بی سابقه ای برای اولین بار با درآمد های نفتی گسترده ای مواجه کرد که خوابش را هم نمی دید بنابراین اداره کشور تحت تاثیر این شوک ارزی زیر و رو شد و این شوک منجر به شکل گرفتن دو اتفاق نامیمون شد.
وی افزود: اولین اتفاق ناگوار این بود که برای اولین بار در ایران دولت تحت فشار قرار می گیرد که چرا این ارزهایی که به شما دادیم را استفاده نکردید در حالی که ظرفیت استفاده از آن ها وجود نداشت. بنابراین سرازیر شدن این حجم عظیم دلارهای نفتی باعث شد که مسئله مصرف گرایی در جامعه ما شکل گرفت و دیگران برای ما خرج تراشیدند.
جعفری سپس گفت : برنامه چگونگی بیرون آوردن دلارهای نفتی از جیب ما را به سرعت چیدند ما به سرعت به سمت واردات عظیم کالاهای مصرفی سوق پیدا کردیم این می تونست ادامه پیدا نکند اما در ظرف سال های 51 به بعد مصرف گرایی در فرهنگ ما جا خوش کرد، استاندارد ما شد استاندارهای مصرف اروپایی.
وزیر بازرگانی دوران دفاع مقدس ادامه داد : آخرین محصولاتی که در دنیا برای مصرف عرضه می شد بلافاصله شما در ایران آن را وارد می کردید.