کتاب «پسا حقیقت» نوشته «جیمز بال» روزنامه نگار سرشناس انگلیسی و برنده جایزه پولیتزر، با ترجمه مسعود میرزایی منتشر شد.
دیدارنیوز ـ ترجمه این کتاب که نحوه تسخیر جهان توسط اخبار جعلی و مبتذل را با مطالعه چند مورد عینی در اروپا و آمریکا بررسی کرده، در چهار فصل و ۱۱ گفتار و از سوی انتشارات روزنامه ایران روانه بازار کتاب شده است.
«قدرت ابتذال و دروغ»، «چه کسانی دروغ و ابتذال را اشاعه می‌دهند؟»، «چرا مطالب دروغ و مزخرف تاثیرگذارند؟» و «چگونه جلوی مطالب دروغ و مزخرف را بگیریم؟» عناوین اصلی فصول چهارگانه کتاب پسا حقیقت (جهان در تسخیر اخبار جعلی و مبتذل) هستند.
جیمز بال در پیش گفتار کتاب، با اشاره به اینکه دیگر اصطلاح اخبار جعلی به تنهایی برای توصیف حجم عظیم مطالب مبتذل و مزخرف کفایت نمی‌کند، می‌نویسد:
عواقب تولید و انتشار انبوه مطالب جعلی، مبتذل و مزخرف حتی برای رسانه‌های صادق و متعهدی که تلاش شان گزارش منصفانه و دقیق مسائل است نیز بسیار سنگین می‌باشد به گونه‌ای که ممکن است تلاش شان ناکام بماند. دلیل آن هم روشن است؛ فرهنگ و هنجار‌های حاکم بر چنین رسانه‌هایی که عمیقاً عادت کرده اند استدلال‌های مخالفت و موافق را به طور متوازن در مورد یک موضوع پوشش دهند، نمی‌تواند از پس تهاجم همه جانبه مطالب مزخرف برآید. در واقع کار جریان اصلی رسانه‌ای برای مقابله با اشاعه دهندگان مطالب جعلی و مزخرف، مثل وارد شدنِ با چاقو به یک جنگ مسلحانه تمام عیار است (ص ۲۷).
وی در ادامه با بررسی زمینه‌های به وجود آمدن چنین وضعیت آشفته ای، تاکید می‌کند: سیاستمداران عموماً به طور ناگهانی کذّاب نشده اند. رسانه‌ها هم به طور ناگهانی به سمت دروغ و دروغگویی متمایل نشده اند و به رغم ادعا‌های مطرح شده، عامه مردم نیز احمق‌تر و سر به هواتر نشده اند، بلکه برعکس به طور میانگین توده‌های مردم امروز تحصیل کرده‌تر و آگاه‌تر از هر زمان دیگری هستند. پس چرا اکنون دروغ، ابتذال و مزخرف در حال ارتقاء و استیلا است؟
نویسنده در فصول مختلف کتاب تلاش می‌کند هم به این سوال مهم پاسخ دهد و هم راهکار‌های عملی برای مقابله با پدیده اخبار جعلی و مبتذل ارائه نماید، اما در عین حال اعتراف می‌کند: واقعیت بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.
وی می‌نویسد: این وضعیت به خوبی در یک ضرب المثل قدیمی بیان شده است؛ «قبل از این که حقیقت بخواهد چکمه هایش را بپوشد، دروغ نیمی از جهان را طی کرده است.» هر آنچه که در این کتاب بیان شده در واقع این هشدار را به ما می‌دهد که چرا فرآیند‌های کنترل واقعیت و اعتبارسنجی حتی وقتی با دقت کامل با هم تجمیع می‌شوند، باز هم برای عقب راندن مطالب جعلی و مزخرف مشکل دارند و مدام در حال دست و پا زدن هستند (ص ۳۲۹).
مهدی شفیعی مدیرمسئول روزنامه ایران نیز در مقدمه‌ای که برای ترجمه فارسی این کتاب نوشته، مقابله با اخبار جعلی را یک ضرورت فوری خوانده و تاکید کرده است: برای مقابله با پدیده اخبار جعلی که با ظاهری موجه و حتی فریبنده، کل نظام‌های دموکراتیک و جریان اصلی رسانه‌ای را در جهان در معرض تهدید قرار داده، اقدام فوری و عاجل ضروری است، ولی بدون تردید نحوه تنظیم و اعمال مقررات در این حوزه، عاری از جنجال و سروصدا نخواهد بود. چرا که سانسور برخط اخبار جعلی که خود را به عنوان اخبار واقعی و اصیل جا زده اند، احتمالاً در ابتدا عواقب و بازتاب‌های منفی زیادی به دنبال خواهد داشت.
وی افزوده است: برقراری تعادل و توازن حرفه ای، فنی و حقوقی در این زمینه – مقابله با اخبار جعلی و فریبکارانه بدون لطمه زدن به اخبار واقعی، ولی ناخوشایند – مهمترین چالش سال‌های آینده خواهد بود که برای گذار موفقیت آمیز از آن همکاری رسانه‌های اصیل، کارشناسان و متخصصان عرصه ارتباطات، دولت ها، سازمان‌های بین المللی و نهاد‌های غیردولتی و به ویژه مراکز آموزشی و آکادمیک ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
«آلکس گیبنی» مستندساز برنده جایزه اسکار درباره کتاب پسا حقیقت گفته است: در عصـر ترامپ اخبارجعلـی و مبتذل مثل یـک ویـروس همه جـا پخـش می‌شـد. جیمـز بـال در ایـن کتـاب تلاش کـرده اسـت بـا حضـور در آلوده تریـن مناطـق، راهی بـرای متوقف کردن اشـاعه اخبارجعلـی و مبتـذل در جهان پیـدا کند.
«آلن رُسبریجر» سردبیر سابق روزنامه گاردین نیز در اظهارنظری «پسـاحقیقت» را یـک کتـاب مهم خوانده که در بهتریـن زمـان ممکن و توسـط یکی از تیزهوش تریـن و خـوش فکرتریـن روزنامـه نـگاران عصـر جدید به رشـته تحریـر درآمده اسـت.
چاپ نخست کتاب پسا حقیقت (جهان در تسخیر اخبارجعلی و مبتذل) در ۴۱۲ صفحه و به قیمت ۸۵ هزار تومان هم اکنون در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.