"روز بلوا"؛ آنگاه که روحانیت به فریاد مردم می ­رسد...

دیدارنیوز ـ ایمان رضایی: امسال سازمان هنری/فرهنگی اوج (سازمان تامین بودجه آثار فرهنگی وابسته به سپاه) حضوری پررنگ­تر از هرسال در جشنواره فیلم فجر دارد و از بین سی فیلم منتخب، حدود پنج فیلم را پشتیبانی کرده که می­ توان بدون تماشای آن­ها نیز حدس­‌های درستی از عناوینی که پشت خود دارند، زد.

بهروز شعیبی که همواره فیلمساز معتدل و میانه­ رویی محسوب می­ شد، امسال، اما به نظر می­ رسد که تحت تاثیر جو و شرایط سیاسی/اجتماعی­ که جامعه از سر گذرانده، کمر از رو بسته تا آشکارا تاثیر مورد نظر را هم از پیرامون بگیرد و هم بر پیرامونش بگذارد.

"روز بلوا" از واضح­‌ترین بیانیه­‌های شعیبی در قامت کارگردان است. فیلمی که دیگر ترسی از شعار دادن ندارد و چه بسا بر پایه­‌ی طرح شعار، مصالحش را به کار می­ گیرد. “روز بلوا" در رابطه با ماجرای یک روحانی­ (بابک حمیدیان) است که با خانواده­‌ای ثروتمند وصلت کرده و زندگی مرفهی را تجربه می­ کند که ناگهان متوجه انبوه فساد مالی و کلاهبرداری­‌ها در شرکت اعتباری این خانواده می­ شود و خود را غرق اموال غیر شرعی پیدا می­ کند. آنچه که مسیر روایت فیلم را شکل می­ دهد نیز طغیان عماد (همان روحانی شخص اول، حاج آقا بدیعی) بر علیه این سیستم غیرقانونیِ مرتبط با خانواده قدرتمند همسرش است.

 

 

 

شعیبی آشکارا در تلاش است تا فاصله میان روحانیت به نمایندگی از تفکر مذهبی اجتماع را با بازی­‌های سیاسی/اقتصادیِ موجود در جامعه که روز به روز قوت می­ یابد، حفظ و حتی بیشتر کند. عماد در قامت یک روحانی ملبس که تقریبا برای اولین بار در سینمای ایران، با شمایلی بورژوا مآبانه سوار خودرو‌های آنچنانی و گران­ قیمت می­ شود و موبایل چند ده میلیونی دست می­ گیرد، رفته رفته این فاصله طبقاتی که با قشر عادی مردم دارد را کنار می­ گذارد و تبدیل به قهرمانی مردمی و کسی که سودای بازگرداندن تمام سپرده­‌ها و عمل به وعده­‌ها را در سر دارد می­ شود.

در واقع فیلم، تمهیداتی را فراهم کرده تا روحانیت را برای نجات مردم، حتی هوشمندانه­‌تر و کارآمدتر از نیروی امنیتی (اشاره به اداره خلوت و سوت و کور پلیس) بداند. "روز بلوا" اساسا بر همین تفکر و در صدد ارائه همین توضیح بنا شده که اگر از جانب مردم خشمی نسبت به سیستم شکل گرفته، روحانیت قطعا مبرا از هر نوع اتهام و گناهی­ است. تقدسی که فیلم به مقوله روحانیت می­ بخشد و قهرمانی که از کاراکتر اصلی خود می­ سازد، دائما در همین تلاش است که عقاید دینی/مذهبی را با توده مردم در یک جبهه معرفی کرده و یقه دیپلمات­های کت و شلوار به تن را به پاسخگویی مجاب کند. چه بسا پایان فیلم (در راستای همان تقدس بخشی و قهرمان سازی) طوری است که عماد علی­رغم علم به اینکه خودش بی گناه است و نقشی در این فساد مالی نداشته، باز هم مدارکی که بر علیه خود دارد را به قانون جهت قضاوت ارائه می­ دهد تا بار سنگینی بر دوش خود احساس نکند.

ادعای فیلم نیز عموما با المان­‌هایی که در آن به سادگی یافت می­ شوند، بر این اساس است که پاپوش‌هایی که برای روحانیت و ابعاد مذهبی جامعه دوخته می­ شود، توسط همین قدرت­ طلبان سیاسی جهت بقای حضور در رأس قدرت است (اشاره به فیلمی دروغین از یک دختر جوان که بر علیه عماد پخش می­ شود).

 

 

"روز بلوا" اما همان طور که انتظار می­ رفت، از جهت به کارگیری امکانات گسترده در پیاده­ سازی ایده­‌های فنی/تکنیکی بابت پشتوانه مالی خود، ساختاری استاندارد و قابل قبول دارد که البته بخشی از آن را نیز وام دار تجربه­‌ها و استعداد‌های ـ گاهی اوقات ـ هدر رفته­‌ی بهروز شعیبی است. نما‌های چشم­ نواز و ترکیب­ بندی­‌های تماشایی در به کارگیری میزانسن، همچنین طراحی­‌های استاندارد و قابل توجه صحنه و لباس در راستای پرداخت فضا و شخصیت­‌ها، توانسته "روز بلوا" را حداقل از لحاظ بصری، تبدیل به اثری موجه و تاثیرگذار کند. هرچند که فیلم، چندان در بند "سینمایی" بودن نیست و بیانیه­‌های شخصی در خارج از مدیوم سینمایی را اساس کار خود قرار داده و خود را تا سطح "ابزاری جهت انتقال مفاهیم بودن" پایین آورده، اما با این حال "روز بلوا" فیلم قابل تامل و بحث برانگیزی است که چالش­‌های زیادی را می­ پذیرد و می­ توان حداقل بحثی را پیرامونش تشکیل داد.