«بی­ صدا حلزون»؛ بد نیست گاهی اوقات بخواهیم که نشنویم...

دیدارنیوز ـ ایمان رضایی: اولین تجربه سینمایی «بهرنگ دزفولی­ زاده» فیلمی­ است اساسا با مضامینی مربوط به جهان ناشنوایان که گذری حسی/عاطفی را با ماجرایی ملتهب دنبال می­ کند. داستان، حول محور مادری می­ چرخد که به تازگی از همسرش جدا شده و در تلاش است تا سرپرستی بچه را از آن خود کند. مادر، فرزند و پدر هر سه به دلیل نقصی در سیستم شنوایی (نداشتن حلزون) دچار ناشنوایی یا کم­ شنوایی شده­ اند که فیلم گاهی اوقات، اشاره­‌ای به معضلات اجتماعی این مسئله نیز می­ کند و اتفاقا مادر نیز در راستای حفاظت فرزند خود در برابر این معضلات، در صدد است تا برای او عمل جراحی کاشت حلزون را با هزینه­‌ای هنگفت به انجام برساند.

اما پایه­‌های اصلی قصه را یک پرسش چالش­ برانگیز تشکیل می­ دهد؛ اینکه آیا واقعا این کودکِ بی­ تجربه در شنیدن، خواهان شنوایی هست یا خیر؟ اصلا می­ داند شنوایی چیست؟ یا اصلا چرا یک قاضی شنوا (برای رای دادن به عمل جراحی یا جلوگیری از آن) باید برای یک ناشنوا تصمیم بگیرد؟ از این دست سوال­‌ها که شاید کمتر به آن­ها اندیشیده­ ایم در فیلم به وفور یافت می­ شوند.

 

 

دنیای ناشنوایان هرچند که برایمان تا به امروز شامل اطلاعاتی عمومی می­ شد، اما دزفولی­ زاده در مقام فیلمساز، مخاطبش را وارد حریم­‌ها و خلوتگاه­‌های آنان می­ کند تا بدانیم واقعا چه از سر می­ گذرانند. گاهی فیلم با انبوه سر و صدا‌ها یادمان می­ اندازد که اتفاقا شنیدن، چندان هم باب میل نیست. چه بسا در همین مسیرِ پاک­ سازی سوءتفاهم­‌ها نسبت به مسئله ناشنوایی، بعضی اوقات با صداگذاری­‌های خاص و هوشمندانه، به صورت عینی نیز وارد نقطه نظر ناشنوایان می­ شود تا آرامشی لذت­ بخش را از دید خود، به مخاطب برساند.

نقطه قوت "بی­ صدا حلزون" را همین تلفیق ازدحام و سکوت شکل می­ دهد. کات­‌های صدایی و ورود و خروج ابعاد غیر بصری فیلم به فضا‌هایی که در تضاد کامل­ اند، هم غافلگیر کننده ظاهر می­ شوند و هم ذوقی از سر تجاربی نسبتا جدید در تماشاگر ایجاد می­ کنند. همچنین گره­‌های دراماتیک فیلم مبتنی بر مسائل مربوط به آتلیه­‌ای که الهام (هانیه توسلی) در آن مشغول کار است و مشکلاتی که پیرامون آن ایجاد می­ شود، در پیوند با آنچه که در حریم خصوصی و خانوادگی شخصیت­‌ها می­ گذرد، فیلمنامه را تا سطوح قابل قبولی مورد تایید قرار می­ دهد.

 

 

اما ضعف­‌هایی نیز در شیوه روایتی که فیلمنامه طبق الگو‌های نه چندان نوین از آن پیروی می­ کند، دیده می­ شود که مهم­ترینشان بی تفاوت گذر کردن از جزئیات فرعی­ است. حفره­‌ها و باگ­‌هایی که بعضی اوقات، بیهوده شکل می­ گیرند و همانطور بیهوده رها می­ شوند. پدری که علی­رغم احساس عاطفی بالای خود نسبت به فرزندش، در بخش­‌هایی از فیلم کاملا ناآگاهانه و غیر منطقی عمل می­ کند یا شخصیت­‌هایی که حضور یا عدم حضورشان به طور کلی تاثیری بر روند داستان ندارد (پدر الهام). هرچند که با تمام این ایراد‌ها، فیلم به اندازه کافی شامل ویژگی­‌های مثبتی هست که تا انتها مخاطبش را همراه کند.

در مسائل اجرایی، آنچه بیش از هرچیز به چشم می­ خورد، طراحی صحنه است. فضا‌های داخلی (به خصوص آتلیه عکاسی) با رنگ آمیزی و دکور درست، چشم­ نواز و استاندارد از آب در آمده است. همچنین انتخاب و طراحی لباس نیز تا حدود زیادی در راستای پرداخت یا معرفی شخصیت­‌ها کارساز است. فیلم از لحاظ بصری (خارج از ابعاد کارگردانی) تجربه­‌ای مفرح را در ناخودآگاه تماشاگرش ثبت می­ کند. رنگ­ بندی­‌های درست و فکر شده در موقعیت­‌های مختلف و همچنین تمهیدات بصری­ که در رابطه با موضوع فیلم (حس شنوایی) به نوعی تطابق دست پیدا می­ کنند، "بی­ صدا حلزون" را هرچند نوپا و غیرقابل اتکا، اما در زمره آثار بی­ ادعای نسبتا خوب جای می­ دهند. فیلمی که نه آنچنان حرف بزرگی در سر دارد و نه چندان سودای عجیب و غریب بودن. تنها به کنج خلوت عده­‌ای خاص می­ رود و جهان پر سر و صدا و خسته کننده پیرامون ما را دوباره یادآوری می­ کند.