از «سعدآباد تا توپکاپی» عنوان ستون رضا قنبری روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه در دیدار است؛ که به سیاست و جامعه ترکیه، مشترکات فرهنگی ایران و ترکیه و روابط پر پیچ و خم آن‌ها می‌پردازد.
دیدارنیوز _ رضا قنبری*: در ادامه یادداشت قبلی باید به چگونگی ساخت کانال استانبول می‌پرداختم، اما قبل از آن بی‌توجهی به اعتراضات چند روز اخیر نسبت به روند ساخت این کانال بی‌انصافی است. اینجا در استانبول صف گسترده‌ای علیه کانال ایجاد شده است. از فورکان آندِچ Furkan Andıç)) سوپراستار سینما که در اینستاگرام بیانیه حمایت از محیط زیست دریای مرمره را بازنشر کرده تا کمال کلچدار اغلو (Kemal Kılıçdaroğlu) رهبر حزب جمهوری خواه خلق Cumhuriyet Halk Partisi)) که در کارگاره آموزشی شهرداران هشدار داده «هرکس در مناقصه کانال استانبول وارد شود در صورت قدرت گرفتن ما در دولت آینده روابط خود را با شرکت آن‌ها قطع خواهیم کرد!»
فایل صوتی این یادداشت را بشنوید:
بخش اول این یادداشت را این جا بخوانید
حزب جمهوری خواه خلق بزرگترین حزب مخالف دولت است که در انتخابات شهرداری‌های دو سال پیش، پس از دو دهه بالاخره قدرت را از حزب عدالت و توسعه بازپس گرفت و اتفاقا اکنون منصور یواش Mansur Yavaş)) شهردار آنکارا و اکرم امام اغلو Ekrem imamoğlu)) شهردار استانبول از جدی‌ترین گزینه هایش برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۳ نیز هستند. مخالفت‌هایی که البته از سوی متخصصانی، چون پروفسور ناجی، از مهم‌ترین اساتید زمین شناسی در ترکیه با هشدار نسبت به زلزله ۹ ریشتری در اطراف کانال تکرار شده و با هشتگ "قلبمان راضی نیست" GönlümüzRazıDeğil) #) در فضای مجازی ادامه دارد.
کانال استانبول آبراهه ۴۵ کیلومتری است که از کوچوک چکمجه küçükçkmece)) در جنوب غربی استانبول آغاز می‌شود و با عبور از کنار محله مهاجر نشین اسنیورت (Esenyurt) در غرب و استادیوم فوتبال آتاتورک در شرق، خود را به جنگل‌های شمال استانبول می‌رساند. از کنار فرودگاه تازه تاسیس استانبول و دریاچه دوروگول Durugöl)) عبور کرده و به دریای سیاه می‌ریزد. کانالی به عرض ۲۷۰ متر و عمق ۲۰ متر که راهی مناسب برای کشتی‌های غول پیکریست که این روز‌ها برای عبور از تنگه بسفر در ترافیک‌های دریایی گیر افتاده اند. دو طرف کانال استانبول بوسیله شش پل و یک خط راه آهن بهم وصل می‌شود و اطراف کانال به وسیله مراکزخرید، بندرگاه‌های تفریحی و مجتمع‌های مسکونی یک فضای تازه‌ی شهری را به استانبول اضافه خواهد کرد. سرمایه گذاران قطری و چینی در چند سال اخیر رقابتی سخت برای بدست آوردن بخش‌های مختلف این پروژه ۱۵ میلیارد دلاری انجام داده اند. عملیات خاکبرداری کانال از سال ۲۰۱۷ آغاز شده و یکی از اهداف پروژه ایجاد سه جزیره مصنوعی در دریای مرمره به وسیله خاک‌های برداشت شده از کانال است.
هزینه کانال از طریق واگذاری بخشی از املاک تجاری اطراف کانال و مشارکت در بهره برداری از لنگرگاه ترانزیتی کانال تامین می‌شود. لنگرگاهی که در مجاورت فرودگاه استانبول، یکی از نقاط مهم مبادلات کالا در میان کشور‌های خاورمیانه و شرق اروپا را سامان می‌دهد و بلغارستان، رومانی، گرجستان و اوکراین را آسانتر به آب‌های آزاد می‌رساند.
احزاب مخالف دولت با گره زدن پروژه استانبول به سرنوشت سیاسی اردوغان سعی می‌کنند از ریسک او در برداشتن این سنگ بزرگ، به نفع خود در انتخابات استفاده کنند، اما شرایط مخالفان هم، چون گذشته نیست. حالا آن‌ها هم در انتخابات پیش رو باید از دستاورد‌های خود در شهرداری استانبول و آنکارا با رای دهندگان سخن بگویند. مثلا همین چند روز پیش تایلان یلدز (Taylan Yıldız) عضو شورای شهر استانبول درباره آغاز پروژه کانال استانول از مخاطبانش در توییتر نظرخواهی کرد. اتفاقا ۵۵ درصد از ۷۷۰ هزار پاسخ، مثبت بود و او متعجب از نتایج با جمله «به ترول‌ها خوش آمد می‌گوییم» برای شهردای استانبول در فضای مجازی دردسر بزرگی ایجاد کرد. بنظر می‌آید احزاب مخالف دولت اگر قصد شکست اردوغان در سال ۲۰۲۳ را دارند باید توصیه احمت هاکان Ahmet Hakan)) سردبیر روزنامه حریت را جدی‌تر بگیرند «اعتراض به شما امتیاز نمی‌دهد. اگر می‌خواهید امتیاز بگیرید در حالی که به کانال استانبول اعتراض می‌کنید باید یک پروژه چشمگیرتر را به عنوان یک خبر خوب ارائه دهید.»
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
