دیدارنیوز - سیدحسین آقامرتضی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: شفافیت آرا نمایندگان یکی از مسائل مورد بحث در چند سال اخیر بوده است زیرا با وجود طیف‌های ائتلافی در مجلس و دولت با وجود تصمیم گیری‌های دوگانه این مسئله بیش از پیش مورد توجه عموم قرار گرفت. طرح شفافیت آرا ابتدا در مجلس دهم توسط محمدجواد فتحی و حسینعلی حاجی دلیگانی مطرح شد که در جزییات طرح آمده است:
تبصره ۱- در تمام مواردی که به موجب این قانون رأی‌گیری به عمل می‌آید و مصادیق آن در ماده ۱۲۱ مشخص گردیده، جهت اطلاع مردم اسامی نمایندگان موافق، مخالفت و ممتنع، منتشر می‌شود. بدین منظور علاوه بر درج اسامی در مشروح مذاکرات، هیئت رئیسه موظف است نسبت به ایجاد سامانه الکترونیکی به طوری که قابلیت دسترسی به آن برای آحاد ملت فراهم باشد اقدام نماید.
تبصره ۲- در موارد استثنایی با تقاضای ۱۵ نفر از نمایندگان مجلس و با رأی موافق اکثریت مطلق حاضران، رأی‌گیری به صورت مخفی انجام می‌گیرد.
این مسئله در قوانین بحث برانگیز مجلس بخصوص در انتخابات هیئت رئیسه‌ها میتواند موجب مشخص شدن مرز بندی‌های مجلس شود که متاسفانه تاکنون شاهد دوگانگی‌های سیاسی از سوی نمایندگان بوده ایم. به عنوان مثال در مجلس دهم عده‌ای که با لیست امید وارد مجلس شده بودند پس از ورود به پارلمان در فراکسیونی جداگانه از نظرات جمعی فراکسیون امید تبیعت نکردند و در مورد تصویب قوانین و انتخاب هئیت رئیسه میان عارف و لاریجانی مشخص نشد دقیقا چه کسانی نزدیک به اصلاح طلبان و چه کسانی به اصولگرایان گرایش دارند. شروع اجرا طرح شفافیت آرا از درون مجلس به این جهت اهمیت دارد که مجلس به عنوان خانه ملت و جایی که بصورت کاملا مستقیم از سوی جامعه تشکیل شده است در برابر کل جامعه موظف است تصمیمات، آرا و سمت گیری‌های سیاسی اش را مشخص کند. گفته شده است در طرح شفافیت آرای نمایندگان همه اعضای کمیسیون‌ها در یک روز حق اظهار نظر دارند و میتواند هرکدام سه دقیقه صحبت کنند در این صورت به همه وقت میرسد؛ با این کار در یک روز ۲۹۰ نماینده در موضوعات تخصصی کمیسیون مطبوعشان نظر خواهند داد و پس از انتشار مشروح مذاکرات مردم نظرات کارشناسی نمایندگانشان ارزیابی خواهند کرد. در این طرح به رسانه ملی این اجازه داده شده تا در جلسات کمیسیون‌ها حضور داشته باشد و جلسات را ثبت و ضبط کند، اما عملا شاهد این مسئله در رسانه‌ها نیستیم. اجرا این طرح در مجلس به عنوان تمرینی کوچک برای قدم گذاشتن به سمت دموکراسی است. مردم در شرایط فعلی نسبت به پدیده‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی انتقادات جدی دارند که بعضی از این انتقادات از مصوبات مجلس میگذرد و با مشخص شدن نام نمایندگان میتواند نسبت به آگاهی سازی جامعه درباره نماینده شهرشان را افزایش دهد. با این حال شنیده می‌شود عده‌ای در مجلس از صیانت از آرا نمایندگان صحبت میکنند که مشخص نیست با چه ایده‌ای این بحث مطرح می‌شود، مگر در خانه ملت هم جای پنهان کاری میماند؟ آن هم برای مردمی که حق طبیعی انتخابشان در مجلس قرار دارد. طرح شفافیت از آرا نیز حدودا ساده‌ترین طرحیست که حق مردم در آن نهفته و جای پیچیدگی و بررسی چندانی ندارد صرفا کارنامه‌ای از عملکرد نمایندگان در دوره نمایندگیشان است. مجلس عصاره فضائل ملت است و بدیهی‌ترین حق مردم نحوه‌ی عملکرد نمایندگانی است که با پشتوانه رای ملت به مجلس راه یافته اند. این طرح در صورت اجرا میتواند الگویی برای دیگر نهاد‌های قدرت نیز باشد تا مردم نزدیکی بیشتری با نهاد‌های قدرت احساس کنند و شکاف میان ملت-دولت تا کمی کاهش یابد زیرا مردم نقش خود را در تصمیم گیری‌ها بهتر احساس میکنند. در شرایطی که مردم نقش خود را در اداره کشور منتفی ببینند تنش‌های اجتماعی، دلزدگی از صندوق انتخابات، کاهش سرمایه اجتماعی و تبعات منفی بسیاری را به همراه دارد. در نهاد‌های دیگر دولتی نیز این شفافیت در عرصه‌های مختلف از مبادلات اقتصادی، سیاسی و... وجود ندارد در حالیکه بودجه دولت چیزی به جز حق مردم در جامعه نیست و عموم ملت باید بدانند که چگونه سرمایه کشور و به دست چه کسانی مصرف می‌شود.
با وجود تمامی این مسائل طرح شفافیت آراء نمایندگان سرانجام در تاریخ ۷ آذرماه ۱۳۹۷ در کمیسیون آیین‌نامه داخلی تصویب شد. اما مصوبه مذکور با طرح اصلی تفاوت بسیاری دارد، به‌گونه‌ای که شفافیت آراء نمایندگان را محقق نساخته‌است. مجلس یازدهم نیز پیگیری‌هایی در این زمینه نشان داده است که تا کنون تاثیر مشخصی از آن ندیده ایم و هنوز مشخص نیست نمایندگان به کدام قوانین رای مثبت و منفی داده اند.
