حالا به نظر طیفی در حزب اتحاد ملت اما به انحایی از محمدرضا خاتمی نائب رییس مجلس ششم رونمایی کرده‌اند. این در حالی است که در انتخابات اسفند ۹۸ مجلس شورای اسلامی، حتی کاندیدای گمنام و ناشناخته احزاب اصلاح‌طلب رد صلاحیت شدند. برخی از کارشناسان معتقدند حزب اتحاد ملت با علم به اینکه رضا خاتمی تایید صلاحیت نمی‌شود، ولی برای ایجاد یک تریبون و اعلام مواضع خود از این طریق در تلاش است او را مطرح کند. اما چرا اولین حضور رسانه‌ای رضا خاتمی در رسانه حزب مذکور، باید بررسی موضوع «کودتای خزنده» در سپاه باشد؟ موضوعی که اولین بار در مستندی از آن سخن رفت که توسط حسین باستانی خبرنگار بی بی سی فارسی ساخته و پخش شد. آیا دفاع رضا خاتمی از سپاه پاسداران و تکذیب وجود کودتای خزنده در این نهاد و تلاش طیفی برای حذف سایر طیف‌ها، حامل پیامی است؟
حسین نورانی نژاد سخنگوی حزب اتحاد ملت روز سه شنبه هفته گذشته مصاحبه‌ای از محمدرضا خاتمی انجام داد که در ارگان این حزب یعنی کانال امتداد منتشر شد. محور اصلی این مصاحبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تاریخ جنگ و حاشیه‌های آن بود. محمدرضا خاتمی در آن مصاحبه مخالفت خود را با این تحلیل که طیفی همواره مترصد کودتایی در درون سپاه بوده و بعد از سال ۶۸ این طیف هر روز قدرت بیشتری پیدا کرده است؛ ابراز کرده است. او در بخشی از پاسخ خود به نورانی نژاد می‌گوید: «در سپاه کودتای خزنده وجود نداشت.»
وی در بخش دیگری از این گفتگو بیان می‌کند: «من نمی‌دانم در عملیات فاو واقعاً چه اتفاقی افتاد. آن را بیشتر ناشی از خستگی و فرسودگی نیرو‌ها می‌دانستم که آن اتفاق افتاد، نه خیانت و این مسائل. ممکن است اشتباه‌های مهلکی هم مرتکب شده باشند، اما این‌طور نبود که در درون جریان سپاه، به خاطر اختلاف‌های سیاسی و عقیدتی، کسی برنامه‌ای برای ضربه زدن داشته باشد یا جناحی را حذف کند با علم اینکه این کار ممکن است به جنگ ضربه بزند. اگر هم کاری می‌کردند، با علم این بود که ممکن است به نفع جنگ و به نفع دفاع باشد. من این احساس را ندارم که آگاهانه و عالمانه و عامدانه، جریانی در سپاه وجود داشت که دنبال حذف نیرو‌های دیگر بود. دو نیروی انقلابی که می‌توانستند خیلی راحت با وجود اختلاف سلیقه در کنار هم بنشینند، بحث کنند، صحبت کنند و در آخر هم برادرانه دنبال کار خود بروند، الان اصلاً نمی‌توانند کنار هم بنشینند. نمی‌توانم منکر این شوم که این تفکر کم کم در سپاه رشد کرد. دیگر این تفکر که او برادری که با من اختلاف سلیقه دارد نیست. کم‌کم سوءتفاهم‌ها خیلی عمیق شد و به سوءظن‌های بی‌دلیل و بعد دشمنی با هم تبدیل شد. این فکر مخرب، کم کم رشد کرد که مثلاً اگر آن جناح از ما که تاکنون با هم بودیم، اگر در درون تشکیلات ما باقی باشند، باعث ضربه خوردن می‌شود؛ بنابراین باید حذفشان کنیم.»
از این اظهارات رضا خاتمی بر می‌آید او هنوز نگاه برادرانه و اصالت انقلابی را در سپاه جستجو می‌کند و مستند‌های تلویزیون‌های آن طرف آبی را ریشه‌دار نمی‌داند. این مصاحبه در حالی صورت گرفته است که خاتمی تصریح می‌کند که سال ۶۱ از سپاه پاسداران خارج شده و هیچ گاه به صورت رسمی در رده‌های فرماندهی سپاه حضور نداشته است. در حالی که فایل صوتی منتشر شده در مستند کودتای خزنده مربوط به سال ۶۳ و جلسه مذکور هم در سطح سران و فرماندهان سپاه برگزار شده است. با این تفاسیر، محمدرضا خاتمی چطور می‌تواند در رد و تایید اختلافات درونی آن دوران سپاه پاسداران و روندی که بعد از آن در این نهاد نظامی اخذ شد نظر متقن بدهد؟ از سوی دیگر باید پرسید، حزب اتحاد ملت و سپس شخص رضا خاتمی چه هدفی را از این مصاحبه دنبال می‌کنند؟ اینکه سخنگوی حزب مذکور در قامت یک خبرنگار و پرسشگر، در مقابل مصاحبه شونده نشسته و دست روی موضوعی حساس می‌گذارد چه معنایی می‌تواند برای مخاطب خاص داشته باشد؟ بنابراین اینکه برخی می‌گویند حزب اتحاد و طیف اکثریت آن می‌خواهند از ظرفیت امثال رضا خاتمی برای گفتن مواضع جدید و کلان حزب خود استفاده کنند هم می‌تواند درست باشد و هم با توجه به انتخاب موضوع مصاحبه جای تامل و کنجکاوی دارد. هرچند این گمانه‌زنی‌ها به تنهایی نمی‌تواند مبنای تحلیل قرار بگیرد.
این مصاحبه تنها تحرک رسانه‌ای پیرامون محمدرضا خاتمی نبود؛ بلکه دو روزنامه صاحب صدای اصلاح‌طلبان یعنی اعتماد و شرق هم هر کدام گزارشی در این رابطه منتشر کرده‌اند و وقتی همه این مولفه‌ها و نشانه‌ها کنار هم قرار می‌گیرند به نظر می‌رسد که اتحاد ملت هم برنامه‌ای برای انتخابات سال آینده دارد که باید منتظر رونمایی از آن در روزهای آینده بود.
پس از محمدرضا خاتمی، محسن میردامادی، معاون سیاسی حزب اتحاد ملت با کانال تلگرامی امتداد به گفت‌وگو نشست. او در این گفت‌وگوی تفصیلی مطرح کرد: «دوره داشتن نامزد نیابتی برای اصلاح‌طلبان به سر آمده، بعضی از چهره‌های تکراری، مقبولیت چندانی در میان مردم ندارند.»
میردامادی با بیان اینکه نظر بعضی از دوستان این است که اصلاح‌طلبان باید در انتخابات ریاست جمهوری بنا را بر حضور فعال با کاندیدای مطلوب داشته و در این راستا برنامه ریزی کنند، اظهار کرد: «آقای موسوی خوئینی در حقیقت بر این گزینه اخیر تاکید کرده است. ایشان، عنوان می‌کند که به دلیل فضای انتخاباتی پیش آمده در اسفند ۹۸، اصلاح‌طلبان نباید از عرصه کنار بکشند. اصلاح‌طلبان باید در صحنه حضور پیدا کنند و اگر این امکان از سوی دیگران سلب شد، تصمیم‌گیرندگان انتخابات این اتفاق را رقم زده‌اند و این باور و تلقی که نهاد‌های انتخابی، مانند مجلس و ریاست جمهوری در تصمیمات اصلی و تعیین‌کننده یا حتی در تصمیمات سطوح پایین‌تر کشورسهمی ندارند، نقش قابل اعتنایی در کاهش مشارکت عمومی ایفا کرده است. اصلاح‌طلبان باید به جای معرفی یک نفر، یک تیم را به افکار عمومی معرفی کنند. در حقیقت، فردی به عنوان نامزد و تیمی، مثلا ده نفره که در صورت انتخاب، عناصر اصلی دولت جدید را تشکیل خواهند داد».
این گفت‌وگو در حالی بلافاصله پس از مصاحبه محمدرضا خاتمی منتشر شد که مخاطبین سیاست در ایران به سایه‌نشینی محسن میردامادی در سال‌های اخیر و حضور کمرنگ او در فضای رسانه‌ای و عمومی عادت کرده‌اند و انتشار این مصاحبه را هم می‌توان تکه دیگری از پازل برنامه انتخاباتی حزب اتحاد ملت دانست.
اتحاد ملت، رضا خاتمی، محسن میردامادی و افراد دیگری از این جریان که در روزهای آینده احتمالاً فعال خواهند شد به دنبال چه هستند و چرا روی خط ممتد امتداد حرکت می‌کنند؟ هنوز روشن نیست که حزب اتحاد ملت چه برنامه‌ای برای انتخابات سال آینده دارد؟ از این نظر که همه بر این امر واقفند که دستگاه تایید صلاحیت نظام ثابت کرده دست به ریسک تایید صلاحیت افرادی چون مصطفی معین، محمدرضا خاتمی، محسن صفایی فراهانی و افرادی از این دست نمی‌زند.
از طرف دیگر گفت‌وگوی اخیر با رضا خاتمی در مورد مسئله‌ای انجام شده است که اساساً مصاحبه‌شونده تا کنون در این حوزه معروف و شناخته شده نبوده است. در بخشی از این گفتگو ارتباط خود را با سازمان سپاه را از طریق رفقایی، چون میردامادی تعریف می‌کند و البته به نظر می‌رسد که هیچ گاه به صورت رسمی در سطوح بالای سپاه پاسداران فعال نبوده است و در سال ۶۱ یعنی دو سال قبل از سال اتفاقات مذکور در مستند بی بی سی فارسی از سپاه خارج شده است. پس چرا این مصاحبه باید در این زمان و با شخص او انجام شود؟ نزدیک‌ترین تحلیلی که در این مورد به ذهن متبادر می‌شود آن است که محمد رضا خاتمی و حامیان او با انجام این مصاحبه به دنبال ارسال این پیام بوده‌اند که دیدگاه و تحلیل آن‌ها با تحلیل‌های مستند مذکور متفاوت است. مخاطب خاص این پیام را هم احتمالا باید هسته سخت قدرت دانست!
دیگر تحلیلی که ممکن است در این مورد مطرح شود این است که باید توجه داشت که معادلات سپاه در دهه شصت یکی از عوامل اختلاف بین بیت مرحوم امام (ره) و بیت مرحوم آیت‌الله منتظری بوده است. اصولاً بین بیت این دو مرجع والا مقام شیعه در موضوعات متعددی اختلافاتی وجود داشته و حتی حالا که جبر سیاست، آرا و نظرات چهره‌های سیاسی این دو بیت را تا حدی به هم نزدیک کرده است نیز در بزنگاه‌هایی شاهد اختلاف نظرهایی علنی هستیم. برای مثال، وقتی فایل صوتی مربوط به جلسه مرحوم آیت‌الله منظری با مسئولین قضایی وقت، در رابطه با احکام اعدام زندانیان در دهه شصت، توسط احمد منتظری منتشر شد، سید حسن خمینی سریعاً موضعی علیه این انتشار صوت این جلسه و این اقدام گرفت. شاید در مورد مستند کودتای خزنده و در لایه‌های زیرین تحلیل آن نیز می‌توان رد پای اختلافات بین این دو بیت را مشاهده کرد و به هر حال، محمدرضا خاتمی را هم به دلایل نسبت سببی می‌توان منتسب به بیت امام (ره) دانست!
باری، این که حضور رسانه‌ای خاتمی به اختلافات دو بیت باز می‌گردد یا یک شروع انتخاباتی و دور خیز اتحادی‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده امری است که برای روشن شدن آن باید بیشتر منتظر ماند.
