از آلبوم ناصری تا گلدان‌های کاخ گلستان: امین اموال مسئول است یا ...

دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: گم شدن آثار تاریخی در کشور مسبوق به سابقه است، اما اینکه این آثار بعدها پیدا می شوند یا نه موضوع مهمی است که در حال حاضر پاسخی برای آن وجود ندارد، اما چند سال پیش یک گروه فیلمبرداری مدت طولانی در کاخ گلستان برای ضبط حضور داشتند و پس از رفتن آنها مسوولان کاخ متوجه شدند که دو گلدان قیمتی این کاخ گم شده و دیگر هیچ وقت آن گلدان ها پیدا نشد اما برعکس هم اتفاق افتاد؛ چند سال پیش یک ظرف قدیمی که به قدیمی ترین ظرف انیمیشن شهر سوخته معروف بود گم شد اما با پیگیری ها و تلاش مسوولان موزه شهر سوخته ظرف مورد نظر پیدا شد.

سرنوشت آلبوم ناصری هم به قول معروف "در هاله ای از ابهام" است، آلبومی با صدها عکس نفیس و قدیمی که ارزش آن را میلیاردی تخمین زده اند.

دیروز رییس کاخ گلستان در قبال این اتفاق واکنش نشان داد و گفت:" نظر قطعی درباره مفقود شدن آلبوم ناصری بعد از پایان انبارگردانی رسمی اعلام می‌شود اما با بررسی تیم یگان حفاظت میراث‌فرهنگی هیچ نشانه‌ای مبنی بر سرقت آلبوم وجود ندارد." اما این پاسخ بی شک دنبال کنندگان خبر و فعالان میراث فرهنگی را قانع نکرده است و همه منتظر یک اطلاع رسانی درست و کامل از زبان وزیر هستند.

چند نکته مهم

نخست اینکه به گفته آفرین امامی، رییس کاخ ـ موزه گلستان گم شدن این آلبوم اسفند ماه سال پیش اتفاق افتاده  و باز هم به گفته ایشان همان موقع این موضوع به نهادهای امنیتی و حتی اینترپل هم اعلام شده است؛ حال این سوال پیش می آید که اگر این آلبوم در انبار گردانی پیدا می شود چرا از آن زمان تا امروز کسی برای این موضوع مهم اقدامی نکرده، از طرف دیگر این آلبوم سال هاست در مخزن آلبوم‌خانه کاخ گلستان نگهداری می‌شد و تاکنون برای نمایش در هیچ نمایشگاهی، از این مخزن خارج نشده پس چطور ممکن است در محل استقرارش نباشد و چرا مدیران وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انقدر بی تفاوت از کنار آن گذشتند.

آلبوم ناصری پس از آلبوم خانه سلطنتی بریتانیا دومین آلبوم خانه تاریخی جهان است، این گم شدن نخستین بار نبوده و اگر شرایط نگهداری و صلاحیت امنای اموال تغییر نکند، بی شک آخرین بار هم نخواهد بود.

امین اموال کیست؟

در ایران یک نفر به نام امین اموال مسوول مخزن است که اغلب همچون یک کارمند عادی بدون آنکه به آنچه در اختیارش است، اشراف داشته باشد فقط انبار داری می کند و از تحقیق و چاپ مقاله خبری نیست.

امین اموال همانطور که از اسمش پیداست، امانتدار اموال ملی است و علاوه بر همکاری با پژوهشگران قاعدتا باید هر 6 ماه یکبار به صورت رسمی و با حضور چند ناظر انبارگردانی کنند تا وجود اشیاء و سلامت آنها احراز شود. اما از آنجا که امنای اموال در ظاهر کارمند موزه ها و در اصل زیر نظر اداره اموال که از زیر مجموعه های ذیحسابی و اداره کل امور مالی به شمار می رود، هستند کمتر تن به چنین کاری می دهند چون هم سخت است و هم دردسرهای آنان را بیشتر می کند.

برخی کارشناسان و دوست داران میراث فرهنگی مدعی هستند که فردی که در حال حاضر امین اموال کاخ گلستان است در زمان تصدی حمید بقایی با استفاده از رایزنی های مختلف و بدون تخصص کافی این مسوولیت مهم را به عهده گرفته است و در حال حاضر مسول مستقیم این اتفاق بوده زیرا غیر از او هیچکس، حتی مدیر کاخ هم به اموال دسترسی ندارد.

آیا امین اموال جریمه می شود

موضوعی که کارشناسان میراث فرهنگی سال هاست بر آن اصرار دارند، تغییر و بازنگری در استخدام امنای اموال و بهره گیری از تجربه‌های جهانی است.

آنها معتقدند ضعف قانونی در برخورد با متخلفان وجود دارد و عملا هیچ عقوبت سنگینی آنها را تهدید نمی کند. زیرا چند سال پیش هم در زمان تصدی امین اموال یکی از کاخ های تهران سه هزار شی گم شد و تنها اتفاقی که افتاده این بود که آن فرد در حال رفت و آمد در راهروهای دادگاه است.

حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در مورد گم شدن آلبوم ناصری و برخی از مجسمه‌های شهری طی سال‌های گذشته، گفت: نیروی انتظامی، وزارت میراث فرهنگی و وزارتخانه‌های مسؤول امنیت شهر باید پیگیر این موضوعات باشند و دقیقاً مشخص شود جریان پشت پرده این قضایا چیست؟

تحلیل‌ها و برداشت‌ها از این اتفاق زیاد است و تا زمانی که وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدام جدی برای روشن کردن اذهان عمومی برندارد نمی توان انتظار داشت که مردم، جامعه هنری و دوست داران میراث فرهنگی نقدهایی را به نسبت عملکرد این وزارتخانه نداشته باشند.