استعفای ظریف باید از موضع قدرت و افشاگری باشد

دیدارنیوز- شامگاه دوشنبه انتشار خبری در شبکه‌های اجتماعی به مثابه شوکی بزرگ بود: «ظریف استعفا کرد» استعفای وزیر امور خارجه در شرایطی که کشور دوران مهم و حساسی را طی می‌کند عجیب و غیرقابل باور بود، اما این خبر تایید شد.

ظریف در اینستاگرام خود نوشت: «با عرض تبریک به مناسبت میلاد خجسته خضرت فاطمه زهرا سلام ا... علیها، روز مادر و روز زن، از بزرگواری مردم عزیز و دلاور ایران و مسئولان محترم در ۶۷ ماه گذشته بسیار سپاسگزارم. از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم. شاد و سربلند باشید.»

سیدعباس موسوی، معاون سخنگوی وزارت خارجه درگفت وگو با ایرنا، خبر استعفای ظریف را تایید کرد. ایسنا هم نوشت؛ منابع خبری نزدیک به وزیر امور خارجه، اظهار کردند که ظریف از سمت خود استعفا داده است و به نظر می‌رسد در تصمیمی که گرفته راسخ است. یک منبع آگاه در وزارت خارجه هم گفت که کاسه صبر ظریف لبریز شده است. این منابع درخصوص علل استعفای ظریف توضیحاتی ارائه نکردند.

تنها واکنش حسن روحانی، نسبت به خبر استعفای وزیر امور خارجه در سخنرانی مجمع عمومی بانک مرکزی بود. او در این مجمع گفت: «اگر وزارت خارجه ما کاری می‌کند، نماینده مردم است. دولت منتخب ملت است. هرکسی در حد مسئولیت خودش بار سنگینی بر دوش دارد. امروز خط مقدم ما در برابر امریکا، وزارت خارجه، بانک مرکزی و وزارت نفت است. من از دکتر ظریف، آقایان همتی و زنگنه بخاطر ایستادگی‌شان تشکر می‌کنم.»

پیش از این اظهار نظر رئیس‌جمهور، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور در صفحه مجازی خود در توییتر نوشته است که «اخبار منتشر شده مبنی بر پذیرش استعفای دکتر ظریف از سوی رییس جمهوری قویا تکذیب می‌شود»، اما بازتاب‌های خارجی مورد توجه است.

خبر استعفای محمد جواد ظریف به سرعت به خبر فوری رسانه‌های مهم منطقه و جهان تبدیل شده است. یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های ظریف در طول سال‌های ۹۲ تا ۹۷ که مسئولیت وزارت امور خارجه را بر عهده داشته، حصول توافق هسته‌ای (برجام) و تلاش برای گسترش تعاملات خارجی ایران با کشور‌های مختلف از جمله کشور‌های همسایه و اروپا بوده است. استعفای او بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشته و بسیاری از آن‌ها این خبر را به عنوان خبری فوری پوشش دادند.

دستگاه دیپلماسی آمریکا در واکنش به این خبراعلام کرد که گزارش‌های استعفای وزیر امور خارجه ایران را به دقت رصد می‌کند، اما هیچ اظهار نظری در این زمینه مطرح نکرد و مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم در صفحه توییتر خود با تأکید بر این که سیاست واشنگتن در قبال ایران تغییر نیافته است، نوشت که «از استعفای ظریف مطلع شده و خواهد دید که این استعفا پذیرفته می‌شود یا خیر.» رژیم صهیونیستی نتوانست خوشحالی خود را کتمان کند. این رژیم در صفحه رسمی توییتر وزارت خارجه خود، با نسبت دادن اتهام «دروغ‌گویی» به محمدجواد ظریف، به خبر استعفای وزیر امور خارجه ایران واکنش نشان داد.

دراین بین خوشحالی حمید رسایی درکنار ابراز نگرانی سایر چهره‌های سیاسی هم در واکنش به استعفای ظریف بارز بود. رسایی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ظریف در صفحه رسمی اینستاگرام خود که تیک آبی دارد، خبر استعفایش را اعلام کرد. کسی که از دوره دبیرستان تا سال‌های پایانی دولت دهم در آمریکا زندگی کرده، بعد از تحمیل توافقنامه‌های ننگین از جمله توافق برجام و در حالی که از تحمیل FATF، CFT و پالرمو ناامید شده است، همزمان با سفر محور مقاومت (بشار اسد) به ایران از سمت خود استعفا داد.»

محمد کیانوش راد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با دیدارنیوز در خصوص استعفای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه که شامگاه دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد، گفت: «استعفا از موضع ضعف، حرکت چندان هوشمندانه‌ای نیست و در صورتی که آقای ظریف درصدد طرح استعفا بود باید از موضع قدرت و افشاگری موانع را مطرح می‌کرد.

وی در ادامه اضافه کرد: استعفا همراه با ضعف، هیچ‌گاه درست نبوده است، زیرا موضع عزتمندانه حتی درکناره‌گیری هم می‌تواند اثربخش باشد. درهرحال وجود فشار‌های گوناگون بردولت، عرصه سیاست خارجی و شخص ظریف برکسی پوشیده نیست. مطرح می‌شود دلیل استعفای ظریف، حضور آقای بشاراسد بدون اطلاع او به ایران است که اگر واقعیت داشته باشد این استعفا براساس توقعات درستی انجام پذیرفته است، اما موضع استفعا باید عزتمندانه باشد.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این خصوص که استعفای آقای ظریف در رابطه با بی‌اطلاعی از حضور بشاراسد در تهران به نوعی افشاگری محسوب می‌شود، توضیح داد: درهرحال این موضع را نشان ضعف می‌دانم.

کیانوش‌راد دراین‌باره که دلیل استعفای نزدیکترین یاران دولت روحانی (قاضی زاده هاشمی و ظریف) چیست، ابرازکرد: بحث آقای هاشمی با ظریف تفاوت دارد. به هرحال دولت که رای مردم را به دنبال دارد بدون آنکه عامل تنش و دل نگرانی برای آنان باشد باید بر مواضع خود ثابت و استوار باقی بماند. نیاز است تا دولت با صراحت بیشتر نسبت به مشکلات با مردم سخن گوید. از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که خطاب اصلی در مسائل مربوط به کشور به شخص رهبری نیز برمی‌گردد.

وی دراین‌رابطه افزود: مسئولیت تنظیم قوا، نیرو‌های نظامی و بخش قابل توجهی از مجموعه‌هایی که فعالیت‌های اقتصادی انجام می‌دهند زیر نظر رهبری قرار دارد و نمی‌توان ایشان را از پاسخگویی در بحران‌هایی که به وجود آمده است، مستثنا دانست. زمانی که استعفای امثال آقای ظریف مجاز دانسته می‌شود، نباید برای برخی از مسئولان یک محدوده کاملا قرمزی معین کرد و تمام مشکلات و کاستی‌ها و ناهماهنگی‌ها را بر سر دولت ریخت.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب دراین رابطه که استعفای وزرایی مانند محمد جواد ظریف، سبب ناامیدتر شدن مردم می‌شود، زیرا برای آن‌ها تردیدی باقی نمی‌گذارد که تعیین کننده‌های آینده کشور خارج از دولت قرار دارند، تصریح کرد: متاسفانه وارد مرحله‌ای از تاریخ سیاسی ایران شده‌ایم که می‌توان به دوره تحقیر شدن مردم و آغاز یک دوره یاس فراگیر از بهبود امور نام برد. تمام این حوادث، صرف نظر از اینکه چه کسی بیشتر مقصر یا کمتر است در مجموع به پای نظام جمهوری اسلامی نوشته خواهد شد. مردم در حال حاضراحساس تحقیر گسترده‌ای را می‌نمایند و این امر می‌تواند به عزلت طلبی یا عصیان مردم که غیر قابل پیشبینی یا کنترل هم خواهد بود، منجر شود.

کیانوش‌راد در ادامه توضیح داد: به نظرمی‌رسد در بالاترین سطوح تصمیم‌گیری، هنگامی که مسئولان برای جزئی‌ترین مسائل، زمان زیادی  صرف می‌کنند نباید نسبت به مهمترین مسائل کشور، ناهماهنگ با یکدیگر وارد میدان شوند. هر کدام از این اتفاقات منجر به یاس و ناامیدی در میان مردم خواهد شد.

وی دراین‌باره که استعفا ظریف پایان کار برجام است، بیان کرد: بعید می‌دانم که مسئولان جمهوری اسلامی به دنبال خروج از برجام باشند، زیرا خروج از برجام، عقلا و عملا به دستاورد‌های جمهوری اسلامی دراین مقطع اضافه نخواهد کرد. خروج از برجام درعمل به ایجاد شبهه و نگرانی درسطح جامعه جهانی نسبت به اهداف جمهوری اسلامی ایران برای فعالیت‌های هسته‌ای و تسلیحاتی کمک می‌کند، به این دلیل اگرچه ما از برجام، دستاورد‌های مثبت زیادی دریافت نکرده‌ایم، اما از جهت کاهش فشار‌ها و کاهش بدبینی‌ها و سوءظن‌ها نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران قطعا توانسته‌ایم ذهنیت جهانی را تا حد زیادی اصلاح سازیم. درعرصه بین‌الملل صرفا اخذ امتیازات به معنای موفقیت نیست، کاهش فشار‌ها و عوارض منفی درعرصه بین‌المللی نیز امتیاز مثبت باید تلقی شود.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اضافه کرد: بدون تردید، ادامه این سیاست‌ها وضعیت جامعه ایران را نامطلوب خواهد کرد، نیازاست تا درعرصه سیاست خاورمیانه‌ای خود و جهانی تغییرات اساسی را ایجاد کنیم. باید اولویت منافع ایران را بر هر امر دیگری ترجیح دهیم، از بلندپروازی‌ها و ماجراجویی‌ها درمنطقه خاورمیانه دوری کنیم و به بهبود روابط خود با کشور‌های عربی منطقه توجه ویژه داشته باشیم. درهرصورت دولت همه کاره تصمیمات کشور نیست ومردم باید بدانند که می‌دانند دولت در تمام مسائل کشور حرف نهایی را مطرح نمی‌سازد؛ بنابراین اتفاقات درآینده و چگونگی رفتار مردم تا حد زیادی بسته به نوع تصمیماتی دارد که در بالاترین سطوح نظام گرفته خواهد شد.»

درباره دلایل ظریف برای استعفا، گمانه‌های زیادی مطرح می‌شود که ازجمله آن‌ها می‌توان به حضور بشاراسد در تهران بدون اطلاع او و بی‌نتیجه ماندن جلسات مجمع درباره FATF و پالرمو اشاره کرد. از سوی دیگر فشار‌های داخلی به ظریف و سنگ‌اندازی مخالفان دولت در مسیری که وزیر خارجه برای کشور ترسیم کرده بود هم ناامیدی را به ظریف تزریق کرد. توهین‌های مخالفان دولت و شایعه سازی آن‌ها درباره وزیر امور خارجه کشورمان به‌ویژه تعاملات بین‌المللی او را هم نباید نادیده گرفت، اما دلیل این استعفا هرچه که باشد، رئیس جمهور در صورت پذیرش باید بداند، بدون شک معرفی وزیری ضعیف‌ترازمحمد جواد ظریف در راس دستگاه دیپلماسی کشورمان در شرایط حاضر، وضعیت کشور را به سرعت به سوی بحرانی شدن سوق می‌دهد و این برای آینده خطرسازخواهد بود.