در پی جنگ ویرانگر و خونین میان ایران و اسرائیل که با تجاوز نظامی تل‌آویو به تهران آغاز شد، بیش از ۷۰ تشکل مدنی فعال در داخل ایران خواستار پایان جنگ و خشونت در منطقه شدند.
دیدارنیوز _ گروه اجتماعی: بیش از ۷۰ تشکل مدنی فعال در داخل ایران دیروز با انتشار متن مشترکی، جامعه مدنی و کنشگران اجتماعی را به همبستگی و تلاش بر علیه جنگ فراخواندند.
در این متن مشترک کوتاه، این تشکل‌ها نخست اصول بنیادین را خود را تبیین کردهاند. این اصول عبارتند از:
جنگ ضد زندگی است.
جامعه ایران دوستدار زندگی است و توان و شایستگی بهبود زیست جمعی خود را دارد.
ما تجاوز نظامی اسرائیل وآمریکا علیه ایران را محکوم می‌کنیم.
ما با هرنوع جنگ افروزی در ایران، منطقه و جهان مخالفیم.
در ادامه این فراخوان تشکل‌های مدنی امضا کننده تاکید کردهاند: «ما باور داریم که جنگ، هر جا و از سوی هر که آغاز شود، خشونت، فقر، آوارگی و نابودی منابع حیاتی را در پی دارد. مردم ایران که سال‌ها زیر بار جنگ، تحریم، تحدید، تهدید، تحمیل، فساد، بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی زیسته‌اند، خواهان جنگی تازه نیستند.
ما خواهان بازگشت به خرد، گفت‌و‌گو، اخلاق، آزادی، عدالت و زندگی هستیم.
ما خواهان توقف فوری هرگونه جنگ افروزی، اشغال گری و اقدام نظامی جنگ‌طلبانه هستیم.
ما می‌خواهیم صدای زندگی در ایران باشیم؛ نه قربانی خاموش سیاست‌های مرگ‌بار.»
این تشکل‌ها با معرفی هشتگ‌های #زندگی_علیه_جنگ به زبان فارسی و #الحیاه_ضد_الحرب LifeAgainstWar# به زبان‌های عربی و انگلیسی فعالان جامعه مدنی ایران در داخل و خارج از کشور و جنبش‌های اجتماعی را فراخوانده‌اند تا با همبستگی و اقدامات خلاقانه فردی و گروهی در روز‌های ۲۸ تا ۳۰ تیر ماه مخالفت خود با هر گونه جنگ و تجاوز را اعلام دارند.
تاملی در اصول متن مشترک نهاد‌های مدنی
تشکل‌های مدنی امضاکننده این متن مشترک، اصول خود را به صورت شفاف بیان کردهاند. نخستین اصل به ضدیت جنگ با زندگی اختصاص دارد. تقدم این اصل بر سایر اصول احتمالا بیان‌گرآن است که از منظر آنها «زندگی» بستر اصلی هر نوع کنش اجتماعی و مدنی است. نه تنها زندگی بهتر هدف این چنین کنش‌هایی است؛ که «زندگی» خود یک اصل بنیادین و خط اصلی راهنما در هر حرکت اجتماعی و مدنی به شمار می‌رود. هر آن چه در مقابل «زندگی» قرار بگیرد؛ زمینه ساز محدودیت و حتی مرگ کنشگری اجتماعی و مدنی است. از این روست که جنگ به عنوان آشکارترین و شدیدترین شکل خشونت و دشمن بزرگ زندگی در واقع فضا و امکان برای کنشگری اجتماعی و مدنی را سلب و امکان‌های فعالیت را محدود و سقف خواست‌ها و مطالبات گروه‌های مختلف اجتماعی را کوتاه خواهد کرد.
بند دوم از اصول اعلامی این متن مشترک بر توان جامعه ایران برای عاملیت و کنشگری و نیز حق و شایستگی این جامعه برای زیست بهتر تاکید دارد. تاکید این تشکل‌های مدنی بر عاملیت و کنشگری جامعه ایران به نظر یکی از اصلی‌ترین مبنا‌های صدور چنین فراخوان ضد جنگی است.
جنگ از سوی برخی از رسانه‌های برون مرزی و حتی برخی سیاستمداران به عنوان مسیری برای نجات مردم ایران معرفی می‌شود؛ مفروض نهان در چنین گزاره‌ای داشتن نگاه و تحلیلی سترون و ناتوان از جامعه ایران است که برای نجات خود به جنگ آن هم جنگی تحمیلی از سوی قدرت‌های بیگانه نیازمند است. حال آن که نهاد‌های مدنی فعال با تاکید بر عاملیت و توان جامعه ایران برای بهبود وضعیت خود و نزدیک شدن به زندگی بهتر در نقطه مقابل چنین تلقی نادرستی از جامعه ایران قرار گرفته‌اند. بدیهی است که تشکل‌هایی که هر کدام در حوزه مهمی از حیات جامعه ایران به کنش اجتماعی و مدنی مشغولند دریافتی ناتوان و سترون از جامعه ایران را برنتابیده‌اند.
محکومیت تجاوز اسرائیل و آمریکا علیه ایران اصل سوم این متن مشترک است. این محکومیت را نه تنها باید از زاویه دفاع از کیان کشور تحلیل کرد که به نظر می‌رسد که نهاد‌های مدنی امضاکننده این متن مشترک به سابقه سیاه اسرائیل در زمینه حقوق بشر و سابقه تجاوزات مکرر آن بر علیه ملت‌های منطقه که با حمایت آمریکا توجه داشته‌اند؛ و در نهایت مخالفت کامل با هر نوع جنگ‌افروزی را هم باید در ذیل دفاع آنان از زندگی و حق مردم و جامعه ایران برای عاملیت و بهبود وضعیت خود ارزیابی کرد.
صدای جامعه مدنی ایران
نگاهی به فهرست تشکل‌های امضاکننده این متن مشترک نشان دهنده گستره و تنوع بسیار زیاد این تشکل‌هاست. تشکل‌های فعال در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی و نهاد‌های خیریه، تشکل‌های فعال در حوزه حفاظت از محیط زیست، سندیکا‌های کارگری و تشکل‌های صنفی، تشکل‌های معلمان، انجمن‌های عملی معتبر و حتی تشکل‌هایی در حوزه ترویج کارآفرینی از جمله امضاکنندگان این متن مشترک هستند. حوزه فعالیت برخی از این تشکل‌های ملی و برخی دیگر محلی است.
مخالفت شدید چنین گستره وسیعی از تشکل‌های مدنی به خوبی گواه آن است که چگونه جنگ در همه ابعاد حیات جامعه ایران عواقبی فاجعه‌بار به دنبال دارد و ضربات و لطمات ناشی از آن هستی و حیات ایرانیان را دگرگون می‌کند. امری که صدای جامعه مدنی ایران را بلند کرده است تا به صورتی یکپارچه و با صراحت به مخالفت با جنگ و جنگ افروزی برخیزند.
کنشگری به جای مطالبه‌گری
این روز‌ها بازار اظهارنظر‌های گروه‌های سیاسی مختلف در مورد سیاست‌های کلان کشور و اقداماتی که باید برای پیشگیری از وقوع جنگ و مقابله با اقدامات خصمانه علیه ایران انجام شود؛ گرم است. امری که البته در جای خود ضروری و ارزشمند است. نقطه مشترک این بیانیه‌ها و اظهار نظر‌ها سخن گفتن با حکومت و حکومت‌ها و مطالبه‌گری در جهت‌های مختلف سیاسی است.
با این حال متن مشترک نهاد‌ها و تشکل‌های مدنی بیش از آن که روی به حکومت داشته باشد با کنشگران اجتماعی و مدنی سخن گفته است. آنها حرکت و فراخوان خود را فراگیر، غیردولتی وغیرحزبی، مشارکتی ضمن احترام به تفاوت‌ها؛ غیرخشونت‌آمیز و عدالت‌محور و آزادی خواه؛ همبسته با جنبش‌های مدنی ایران؛ همبسته با شبکه‌های ضدجنگ بین‌المللی و فعالین مدنی سراسرجهان؛ غیرمتمرکز و بدون رهبری فردی و سازمانی سامان داده‌ان و کوشیده‌اند صدای مردمان و نه دولت‌ها باشند، بی آن که چندان مطالبه‌ای از حکومت‌ها داشته باشند.
گویی نهاد‌ها و تشکل‌های مدنی و فعالان اجتماعی، راه کنشگری را بهتر از گروه‌های سیاسی آموخته‌اند که این روز‌ها معمولا بر مطالبه‌گری متمرکزند.
مطلب مرتبط:
متن مشترک بیش از ۷۰ تشکل مدنی ایران در محکومیت جنگ و تجاوز و فراخوان اقدام در مخالفت با جنگ
