ستون جدید دیدار در حوزه بین‌الملل به نام «ترکیه، از فراز گالاتا» است که تمثیلی است از برج قدیمی گالاتا در استانبول که قرن‌ها دیدبان این کشور بوده و این ستون نیز به نوعی رسانه‌های ترکیه را رصد و ترجمه برخی مطالب را منتشر می‌کند.
دیدارنیوز: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که همه مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
نویسنده: سدات ارگین
روزنامه: حریت ( نزدیک به دولت )
مترجم: رضا قنبری/کارشناس مسائل ترکیه
بی شک هیچکس به اندازه ولادیمیر پوتین از تنش اخیر بین ترکیه و یونان خوشحال نیست. وقتی از دفتر کارش در کرملین بحران ناتو و سروصدای که سیستم دفاع هوایی اس-۳۰۰ راه انداخته را می‌بیند چطور میتواند احساس غرور نکند؟
اگر از منظر کرملین نگاه کنید، ردگیری هواپیما‌های جنگی اف-۱۶ توسط رادار‌های اس-۳۰۰ چیزی جز تأیید دفاع هوایی مؤثر روسی نیست. به علاوه یک فرصت مناسب تبلیغ و خودنمایی هم به حساب می‌آید. تبلیغی که به فاصله انداختن بین دو کشور عضو ناتو و تعمیق بیشتر شکاف در جهان غرب می‌انجامد. واکنش ترکیه مبنی برگزارش این اتفاق به ناتو نشان از گسترش بحران تا درون سازمان آتلانتیک شمالی است.
این موقعیت به عنوان یک نمونه باید از جهت‌های مختلف مورد بحث قرار گیرد.
نخست، بحران اخیر وضعیتی متفاوت از درگیر‌های نظامی گاه و بیگاه جنگنده‌های ترکیه و یونان در مناطق مورد مناقشه دریای اژه است. بر اساس اظهارات طرف ترک، این بار یونان رادار‌های سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ جزیره کرت را در حریم هوایی بین اللملی بر روی هواپیما ترکیه قفل کرده است. حادثه‌ای که پیش از این هرگز با موشک‌های اس-۳۰۰ و در منطقه بین اللملی روی نداده بود.
حالا پس از این مقدمه پروژکتورهایمان را به سمت محل عملیات اس-۳۰۰ها در جزیره کرت بچرخانیم...
همکاری نظامی ایالات متحده و یونان با توافقنامه دفاعی اکتبر سال گذشته و واگذاری پایگاه جدید به ایالات متحده وارد دوره‌ای فوق‌العاده شده است. طرف آمریکایی تحت این توافقنامه زیرساخت‌های نظامی در بندر الکساندروپولی و ظرفیت نظامی دریایی در جزیره کرت را تقویت می‌کند و ناو غول پیکر "یو اس اس هرشل وودی ویلیامز"، با طول ۲۳۰ متر به عنوان یک بندرگاه متحرک آمریکا در ساحل این جزیره باقی خواهد ماند؛ بنابراین فرماندهی سامانه پدافند هوایی روسیه برای ردگیری هواپیما‌های ترک اتفاقا در قوی‌ترین پایگاه ایالات متحده در شرق مدیترانه قرار دارد. کرت همچنین در مرکز درگیری ژئوپلیتیکی است که به توافق‌نامه‌های دوجانبه دریایی بین ترکیه - لیبی و یونان -مصر در شرق مدیترانه منجر شده است.
حال موضوع را در معادله سه جانبه آمریکا-یونان-ترکیه تحلیل کنیم.
روند دو سه سال اخیر اینگونه بوده که آمریکا به موازات دور شدن از ترکیه در حال اتحاد با یونان است. البته نباید از یاد برد که یکی از دلایل واگرایی آمریکا و ترکیه به خرید سامانه دفاعی اس-۴۰۰ از روسیه مربوط میشود.
در این راستا، دولت "میتسوتاکیس" در یونان درباره اعطای امکانات نظامی یک چک سفید به آمریکا داده که "هر چه می‌خواهد ..." در دسترس باشد. سیاست دولت حزب دموکراسی نوین یونان تا حدودی یادآور سبک عمل حزب دموکرات ترکیه در دهه ۱۹۵۰ برای واگذاری پایگاه‌های بزرگ به آمریکا است.
روابط امروز یونان و آمریکا در دوره شیرین ماه عسل قرار دارد. اوج این نزدیکی در سفر میتسوتاکیس فارغ التحصیل سابق هاروارد و نخست وزیرکنونی یونان به آمریکا رقم خورد. وقتی که سخنرانی او در جلسه مشترک کنگره در ماه مه گذشته ۳۷ بار با تشویق حاضران قطع شد؛ بنابراین وقتی از نخست وزیر یونان در واشنگتن با فرش قرمز استقبال میشود، هیئت‌های رسمی آمریکا دیگر در منطقه نیازی به ترکیه نمی‌بینند.
در نهایت اینکه در ژوئیه گذشته یک هیئت بلندپایه کنگره آمریکا پس از ملاقات با نخست وزیر و رئیس ستاد کل ارتش در آتن موقع حضور در استانبول تنها با اسقف اعظم این شهر پاتریارک بارتولومئو اول ملاقات کردند. رفتاری از ایالات متحده که تازگی ندارد. همانطور که مشاهده میشود، سیاست ایالات متحده نیز فاقد کمترین تعادل حتی در حفظ ظاهر روابط دو جانبه است. آونگ سیاست مدیترانه شرقی آمریکا به وضوح به سمت یونان کج شده است.
حادثه هوایی اخیر را باید به عنوان یک نمونه مهم در نظر گرفت که حمایت‌های فراوان ایالات متحده از یونان چگونه این کشور را رودروی ترکیه قرار میدهد. زیرا یونان با احساس حمایت مطلق آمریکا، از این امتیاز در جهت منافع خود و علیه ترکیه تمام و کمال استفاده خواهد کرد. در این معادله اتحادیه اروپا را هم باید در کنار آمریکا قرار دهید.
اگر واقعاً خواستار تغییر این روند هستیم نیز باید نگاه جدیدی به روابط خود با غرب داشته باشیم، زیرا دلایل وخامت روابط ترکیه و آمریکا ناشی از عملکرد دو طرف است. علاوه بر این باید صمیمانه از دولت توضیح خواست چرا در این صحنه نمی‌تواند از نزدیکی ایالات متحده و یونان جلوگیری کند.
ببینید! در افکار عمومی یک توافق کلی وجود دارد که تنهایی ترکیه در شرق مدیترانه به دلیل یک سری سیاست‌های غلط منطقه‌ای بوده که البته اخیرا به سرعت در حال اصلاح است.
چه آنکه نزدیکی یونان و ایالات متحده طبق خواسته‌های آتن به عنوان یک نکته ضعف ترکیه دیده میشود و در اسرع وقت باید به فکر بهبود این وضعیت باشیم.
در نهایت در مورد یک اتفاق جالب صحبت کنیم. در اثنای این حوادث مشخص شد اطلاعات مبنی بر اینکه اس-۳۰۰ها به جز در موارد استثنایی در انبار‌های جزیره کرت نگهداری می‌شوند، غلط است. وضعیتی که باعث ایجاد بحث‌های در درون ترکیه شده که مثلا در زمان جنگ احتمالی چگونه ترکیه و یونان به عنوان دو عضو ناتو همزمان از سامانه‌های پدافند هوایی اس-۴۰۰ و اس-۳۰۰ ساخت روسیه بر علیه هم استفاده خواهند کرد؟! موضوعی که تشریح آن برای مردم خیلی دشوار است.
این رویداد همچنین احتمالاً روند بکارگیری اس-۴۰۰ در ترکیه را تقویت خواهد کرد. با این حال، رفتن به این مسیر باعث افزایش تنش بین ترکیه و آمریکا و تقویت نیرو‌های گریز از مرکز حامی روسیه خواهد شد. ما قصد نیت خوانی یونان در استفاده از اس-۳۰۰ را نداریم. اما فارغ از اهداف آن‌ها برای ترکیه بهترین رویکرد حفظ آرامش است.
بی شک موضع گیری ناتو در این زمینه اهمیت فراوان دارد. از آنجایی که به گفته مقامات ترکیه این حادثه آزاردهنده در حین ماموریت ناتو رخ داده، برخورد عینی و شفاف مقامات این سازمان ضروری است.
