اواخر دی‌ماه سال ۱۴۰۰ بود که سیدابراهیم رئیسی - رئیس‌جمهور ایران به روسیه سفر کرد. این دیدار گفتگو‌های جانبی سایر مقام‌های کشور ایران با مقام‌های روس را به‌دنبال داشت و طرفین درباره توسعه روابط تجاری و اقتصادی به‌ویژه در زمینه‌های راه و شهرسازی، حمل‌ونقل، انرژی و بانکی مذاکرات گسترده‌ای داشتند.
دیدارنیوز ـ سفر رئیس جمهوری به مسکو پایان مذاکرات ایران و روسیه نبود. قرار شد بعد از پایان این گفت‌وگوها، ارزیابی‌های کارشناسی بین دو طرف انجام شود و در زمینه‌های ممکن بستر‌های همکاری توسعه یابد. این موضوع پیش‌زمینه‌ای برای سفر طرف روس به ایران بود تا ادامه گفتگو‌ها برای دستیابی به بستر توافق و قرارداد‌های بعد از آن محکم شود.
همین موضوع به سفر هیئت عالی‌رتبه اقتصادی و تجاری فدراسیون روسیه به ایران به ریاست الکساندر نواک- معاون نخست‌وزیر روسیه، در روز چهارشنبه (چهارم خردادماه) به تهران و مذاکرات فشرده با هیات ایرانی منجر شد. دیدار هیات روس با محمد مخبر- معاون اول رئیس‌جمهوری، جواد اوجی- وزیر نفت، سعید محمد- دبیر شورای عالی مناطق آزاد را می‌توان در صدر رویداد‌های این روز برشمرد.
در پایان مجموعه نشست‌های مقام‌های طرفین بیانیه‌ای در هشت بخش شامل همکاری‌های تجاری و اقتصادی، مالی و بانکی، حمل‌ونقل و لجستیک و گمرک، صنعت و معدن، کشاورزی، انرژی و سلامت و بهداشت به امضای جواد اوجی، وزیر نفت ایران و الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه رسید.
جواد اوجی- وزیر نفت و الکساندر نواک- به‌عنوان رؤسای کمیسیون مشترک دائمی همکاری‌های اقتصادی دو کشور موضوع‌های مختلفی را در صحبت‌های خود مورد تأکید قرار دادند. توسعه همکاری‌های مالی و بانکی دو کشور و استفاده از ارز‌های ملی برای مبادلات، تعریف سیستم پیام‌رسان بانکی بین دو کشور به‌منظور تسهیل روابط اقتصادی، ارتقای سیستم حمل‌ونقل و کریدور شمال – جنوب و تأمین لجستیک مربوطه و حضور روسیه در مسیر تجاری هند، ایران، افغانستان، توسعه همکاری‌ها در حوزه محصولات کشاورزی و تأمین اقلام اساسی مورد نیاز دو کشور، توسعه همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، همکاری تجاری و بازرگانی به‌منظور ایجاد مناطق آزاد تجاری مشترک و بررسی راهکار‌های توسعه همکاری با کشور‌های اوراسیا از جمله نکات کلیدی مورد تأکید در مذاکرات روز چهارشنبه (چهارم خردادماه) بود.
طبق اعلام وزارت نفت، مذاکراتی که روز چهارشنبه انجام شد با محوریت معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت بین دستگاه‌ها و مقام‌های خصوصی و دولتی دو کشور به‌منظور عملیاتی کردن موارد ذکرشده، صورت گرفت. بر این اساس اسنادی نیز بین دستگاه‌های دو کشور امضا شد که از آن جمله می‌توان به بیانیه مشترک رؤسای کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور که طی جلسه‌های مختلف پس از مذاکرات و رایزنی‌های فشرده بین هیئت‌های تجاری – اقتصادی دو کشور تدوین شده بود، اشاره کرد.
همکاری‌های علمی - فناوری و نوآوری از جمله همکاری‌های شرکت‌های دانش‌بنیان دو کشور، توسعه فناوری و برنامه‌های تحقیقاتی مشترک نیز از دیگر موارد مذاکره‌شده در نشست‌های بین هیئت‌های دو کشور بود که اجرای آن مورد توافق دو کشور قرار گرفت.
اما با نگاهی به نشست‌های جانبی این دیدار و دستاورد‌های آن می‌توان به دیدار‌هایی در زمینه هسته‌ای، حمل‌ونقل، شهرداری، مالی و بانکی، توسعه و تجارت و بهداشت و سلامت اشاره کرد که در ادامه به مرور مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
در دیدار بهروز کمالوندی- سرپرست معاونت بین‌الملل سازمان انرژی اتمی، با اسپاسکی نیکولای- مدیرکل روابط بین‌الملل شرکت روس اتم و هیئت همراه موضوع تأمین اعتبار و توسعه فاز‌های دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر مورد بحث قرار گرفت.
استاسیشین نیکیتا، معاون وزیر ساخت‌وساز و مسکن روسیه با مقام همتای خود در وزارت راه، مسکن و شهرسازی دیدار و برای رفع موانع گمرکی به‌منظور توسعه و تسهیل مبادلات تجاری دو طرف مذاکره کردند.
توسعه ناوگان دریایی در دریای خزر به‌منظور افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور نیز در دیدار ایزورئف دیمیتری- معاون وزیر حمل‌ونقل روسیه و علی‌اکبر صفایی- مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
همچنین در زمینه لایروبی بنادر تخلیه و بارگیری دو کشور به‌منظور امکان استفاده از کشتی‌های تجاری با ظرفیت بالا با مقام‌های مختلف روس از جمله ژیووف زاخاری، معاون آژانس فدرال حمل‌ونقل دریایی و رودخانه‌ای روسیه، تبادل‌نظر صورت گرفت.
کاهش نقش دلار در مبادلات تجاری دوجانبه و افزایش سقف مبادلات تجاری تا ۴۰ میلیارد دلار در سال و تعریف سامانه‌های پیام‌رسان بانکی به‌منظور حذف سامانه‌های بین‌المللی از مبادلات دو کشور از جمله موارد مورد مذاکره بین محسن کریمی، معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی ایران و ایلیچنوولادیمیر، معاون وزیر توسعه اقتصادی و معاون رئیس کمیسیون مشترک روسیه بود.
همچنین در مذاکرات پولی و مالی طرفین به توافق برای تخصیص بخش دیگری از اعتبار ۵ میلیارد دلاری روسیه برای پروژه‌های حوزه انرژی، کشاورزی و حمل‌ونقل دست یافتند.
در بخش انرژی نیز مرتضی شاهمیرزایی با مقام‌های روس مذاکراتی را برای صادرات محصولات پتروشیمی دنبال کرد، همچنین صادرات خدمات فنی و مهندسی و سوآپ نفت و گاز نیز از دیگر محور‌های مذاکراتی انرژی بین دو کشور بود.
شاهمیرزایی در این روز تفاهم‌نامه‌ای از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اتحادیه صنایع شیمیایی روسیه به‌منظور تبادل دانش فنی و همکاری‌های دانش‌بنیان در حوزه تجهیزات صنایع پتروشیمی امضا کرد که رودکوویچ به نمایندگی از طرف ایوانف، رئیس اتحادیه صنایع شیمیایی طرف دیگر امضای این سند بود.
علیرضا زاکانی- شهردار تهران نیز که در این نشست حضور یافته بود، خبر از مذاکراتی در حوزه حمل‌ونقل، محیط زیست و پسماند داد و گفت که در حوزه خدمات نیز فراتر از تفاهم‌نامه مذاکرات داشتیم و قرارداد امضا می‌شود.
در پایان همچنین دوازدهمین پروتکل اجلاس گروه کاری همکاری‌های حمل‌ونقل جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه میان شهریار افندی‌زاده- معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و دیمتری زوریوف- معاون وزیر حمل‌ونقل فدراسیون روسیه امضا شد.
