سرنوشت تلخ چند گورخر خریداری شده توسط باغ وحش صفادشت و واکنش‌های این باغ وحش بار دیگر نگاه‌ها را مسئله حیات وحش و زیستن حیوانات وحشی در ایران معطوف کرده است.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام:روز ۴ اردیبهشت ماه سال جاری سه راس گورخر (دو ماده و یک نر) به سفارش باغ وحش صفا دشت از کشور بلغارستان به مقصد ایران حرکت کردند که پس از طی مسافتی دو روزه به گمرک کشور ترکیه رسیدند. اما فاجعه بعد از ورود گورخر‌ها اتفاق افتاده و باغ وحش صفادشت که معروفیت خود را از حضور حیواناتی خاص مانند زرافه و ببر به دست آورده پس از انتشار فیلم کتک زدن گورخر‌ها و واکنش اذهان عمومی به این اتفاق تلاش کرد با انتشار جوابیه‌ای ماجرا را از نگاه خود تعریف کند و طوری وانمود که هیچ کوتاهی از جانب این مجموعه رخ نداده است، اما انتشار استوری‌های همراه با الفاظ رکیک از فردی که خود را خریدار این گورخر‌ها اعلام کرد مردم و دوست داران محیط زیست و حیات وحش را بیشتر عصبانی و مسئولان این باغ وحش را در مضان اتهام جدی تری قرار داد هر چند که روز چهارشنبه صفحه اینستاگرامی باغ وحش صفادشت با انتشار یک استوری فحاشی‌های دیروز را مربوط به صفحه‌های فیک دانست.
شواهد اینطور نشان می‌دهد که متاسفانه گورخر‌ها در بدو ورود به گمرک بازرگان و با سوء مدیریت عوامل نگهبانی فیزیکی در داخل مجموعه گمرک با هجوم افرادی برای گرفتن عکس از آن‌ها موجه شدند و همین حرکت نابخردانه موجب شد تا گورخر‌ها رم کنند و از ماشین خارج شوند که پس از خروج متاسفانه در کانال آب محوطه داخل گمرک افتادند و همین ماجرا‌ها بود که فیلم آن در فضای مجازی منتشر شد...
اما پرونده این ماجرا به همین جا ختم نشد پس از استقرار گورخر‌ها در گمرک متاسفانه مسئولان گمرک بازرگان گورخر‌ها را ترخیص نکردند و علی‌رغم اینکه اعلام شد که این‌ها موجودات زنده غیربومی هستند و تمهیدات بهداشتی و غذایی ویژه‌ای نیاز دارند، اما ترتیب اثری داده نشد و در نهایت چند روز بعد یعنی ۹ اردیبهشت گورخر‌ها ترخیص و به گمرک تهران منتقل شدند و در نهایت شنبه ۱۱ اردیبهشت گورخر‌ها ترخیص و به مقصدباغ وحش حرکت داده شدند.
این اهمال کاری‌ها سبب شد که متاسفانه گورخر نر در مسیر انتقال به باغ‌وحش جان خود را از دست داد و پس از بررسی تیم دامپزشکی باغ‌وحش مشخص شد که علت مرگ استرس بیش از حد و ایجاد عفونت داخلی حین انتقال و وقفه بدون دلیل در گمرک بازرگان بوده است.
حالا هم خبر آمده که حال عمومی دو راس دیگر نیز خوب نیست و کادر دامپزشکی در حال درمان این دو گور خر هستند، اما نکته‌ای که نباید نادیده گرفته شود این است که چه کسی یا کسانی مجوز ورود این حیوانات غبر بومی را به کشور می‌دهد، در چنین مواقعی سازمان محیط زیست کجاست و چه نقشی را ایفا می‌کند؛ چطور می‌شود که یک مجموعه‌ای مانند یک باغ وحش بدون در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی این حیوانات اقدام به وارد کردن آن‌ها می‌کند و این سازمان نیز به راحتی این افراد مجوز می‌دهد. بیان اینکه سلامت این گور خر‌ها در کشور مبدا تا رسیدن به ایران تائید شده بوده که باعث نمی‌شود سازمان محیط زیست مسئولیتی در این زمینه نداشته باشد و بیان اینکه با خاطیان برخورد جدی خواهد شد تنها عکس العملی است که به نقل از یکی از مسئولان این سازمان منتشر شده است!
از طرف دیگر مسئولان گمرک که دیدند مردم و دوست داران حیات وحش واکنش‌های جدی نسبت به این اتفاق داشتند برای اینکه خود را از هر گونه مضان اتهامی خارج کنند اعلام کردند که برای ورود این سه راس گورخر، ثبت سفارش انجام نشده بود و امکان اظهار به گمرک جهت انجام تشریفات برای ترخیص را نداشت.با این حال طی هماهنگی‌های صورت گرفته مجوز خروج داده شده و هر سه گورخر در هنگام ترخیص سالم بوده‌اند!
حمید میرزاده کارشناس حیات وحش در گفتگو با دیدار درباره ماجرای گورخرهای آفریقایی اینگونه توضیح می‌دهد:اینکه یک سری حیوانات شخصی وارد شود اتفاق عجیب غریبی نیست و در همه جای دنیا هست و منع قانونی هم ندارد، اما این کار دارای رابطه و قانونی خاصی است که آن را سازمان حفاظت محیط زیست و خاص‌تر دفتر حیات وحش آن را تعیین می کنند.
او می‌گوید: طبق این قوانین محل نگهداری حیوانات وارد شده باید مشخص باشد، نقل و انتقال در داخل و از خارج به داخل هم تعیین شده و طبق کنوانسیون سایتیس باید این موارد رعایت شود.
او اتفاقی که در گمرک افتاده است را مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید: اما مساله این است آیا تشریفات گمرکی در مورد حیوانات باغ وحشی نیاز به اصلاح دارد؟ چرا این حیوانات باید چند روز در گمرک بمانند اگر ایراداتی دراین زمینه وجود دارد باید برطرف شود.
میرزاده تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد ظاهرا اشکالاتی هم از سمت خود وارد کننده اتفاق افتاده مانند ثبت در سفارش و دلایل معطل ماندن حیوانات در گمرک که این بخش خیلی مربوط به گمرک نیست و شخصا خود وارد کننده باید آن‌ها را در نظر داشته باشد.
این کارشناس حیات وحش با اشاره به اینکه فیلم منتشر شده از گورخرهای آفریقایی خیلی دردناک و آزار دهنده بود، می‌گوید: باید بررسی شود که آیا برای سایر حیواناتی که از گمرک وارد ایران می‌شوند هم چنین اتفاق‌هایی افتاده یا فقط، چون فیلم ماجرای گورخر‌ها منتشر شد، همه نسبت به آن واکنش نشان دادند.
او به قانون جهانی باغ وحش اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق این قانون دیگر نباید هیچ خرید و فروشی برای نگهداری از گونه‌های حیوانی در باغ وحش‌ها اتفاق بیافتد و فقط تبادل با هدف داشتن تنوع گونه‌های جانوری به شرط داشتن شرایط نگهداری و همکاری در قالب زاد و ولد مجاز است.
میرزاده تاکید می‌کند: این قانون برای جلوگیری از قاچاق حیوانات تعیین شده است، اما استوری‌هایی که صفحه اینستاگرام باغ وحش صفادشت در روز‌های گذشته منتشر کرده علاوه بر لحن بی ادبانه واکنش‌های بدی که نسبت به منتقدان داشت، به نظر می‌رسد این سه گور خر خریداری شدند و بابت آن پول پرداخت شده و این مطابق استاندارد‌های جهانی نبوده و نیست.
این کارشناس حیات وحش تصریح می‌کند: امروزه باغ وحش نباید صرفا محل تماشای حیوانات و اسارات آن‌ها باشد طبق قانون جدید باغ وحش‌ها علاوه بر فعالیت‌های اقتصادی که صرفا جهت سرپا ماندن انجام می‌دهند باید همکاری مستمر و قوی در زمینه حفاظت و کار‌های مشارکتی و مطالعاتی داشته باشند.
او با اشاره به اینکه این شیوه باغ وحش داری در دنیا منسوخ شده است، می‌گوید: در حال حاضر باغ وحش‌هایی که در دنیا وجود دارد تبدیل به یک مرکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی برای حیات وحش شده اند موضوعی که تقریبا در هیچ کدام از باغ وحش‌های ایرانی لحاظ نشده است و اگر هم باشد آنقدر تعدادشان کم و فعالیتشان محدود است که دیده نمی‌شود.
