«میلاد نور» هم به میدان آمد؛ این همه واکسن ایرانی؟!

دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: می توان ماه بهمن را "ماه واکسن" هم نامگذاری کرد زیرا در همین چند روزی که از آغاز این ماه گذشته خبرهای زیادی درباره تولید واکسن های ایرانی و البته خرید واکسن های خارجی منتشر شد که البته این اطلاع رسانی‌ها تا حدودی توانسته بار روانی خبر ورود موج چهارم کرونا را کمتر کند.

وقتی فعالان حوزه پزشکی به ویژه انستیتو پاستور به عنوان متولی تولید واکسن از چند ماه پیش از اقدام‌های این مرکز برای دستیابی به راه حلی برای مبارزه با ویروس کرونا سخن گفت سایر بخش ها مانند شرکت‌های دانش بنیان هم برای اینکه یاری گر این مرکز باشند آستین‌ها را بالا زدند و همه توان خود را جمع کردند که آنها هم سهمی در تولید واکسن کرونا داشته باشند، سهمی که احتمالا می‌تواند برای آنها سود زیادی هم به همراه داشته باشد.

 

شدت رقابت برای تولید واکسن هر روز بیشتر و بیشتر می شود تا جاییکه وزارت دفاع هم با واکسنی به اسم "میلاد نور" وارد این میدان شده است و این پرسش را در ذهن همه ایجاد کرده است که کدام یکی از واکسن های تولیدی مانند برکت،پاستور و رازی را انتخاب کنیم و در این میان سرنوشت واکسن های خارجی که ده‌ها بار ورود آن تائید و تکذیب شد چه می‌شود و از همه مهمتر اینکه آیا در شرایط بحرانی کنونی که خبرهای ورود موج چهارم کرونا هم منتشر می شود ورود این همه ارگان به موضوع واکسن واجب است؟ آیا بهتر نیست که همه این تولیدکنندگان در قالب یک تیم دستاوردهای خود را تجمیع و عرضه کنند.

محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) جزء اولین کسانی بود که از ورود این ستاد به عرصه تولید واکسن ایرانی خبر داد و دخترش را به عنوان اولین داوطلب دریافت این واکسن به وسط میدان فرستاد البته حضور چند معاون او هم جلوی دوربین ها در نخستین روز تزریق واکسن هم پیامی برای همگان داشت که به نظر می رسد هم ارسال کننده و هم دریافت کننده به فحوای آن آگاه بوده و هستند.

لازم است این را بدانید که انستیتو پاستور که سابقه طولانی در تولید واکسن دارد پیش از دیگران همه توان خود را روی دستیابی به یک واکسن موثر جمع کرده و تلاش می کند هر چه زودتر این محصول را به سر منزل مقصود برساند.

اما در این میان از سابقه شرکت رازی نیز در زمینه تولید واکسن نباید غافل شد علی اسحاقی، رئیس مؤسسه تحقیقاتی واکسن و سرم‌سازی رازی هفتم بهمن ماه در مصاحبه ای گفت: کمیته اخلاق به ما مجوز آزمایش به روی انسان را داده و طی یک تا دو هفته آینده تزریق انسانی بر روی ۱۳۳ داوطلب آغاز می‌شود.

او با بیان اینکه مرحله نخست ۲۳ روز به طول می‌کشد، افزود: در ابتدا واکسن برای ۱۳ نفر ظرف ۸ روز تزریق خواهد شد و سپس اگر واکنش خاصی بروز نکند، تزریق بر روی گروه‌های ۲۰ نفره تا ۱۲۰ نفر دیگر ادامه خواهد داشت.

و حالا دو روزی است صحبت از واکسنی به نام "میلادنور" است؛ مصطفی قانعی، دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله کرونا در توضیح واکسن جدید به ایسنا گفت: مراحل اخذ مجوز و کارآزمایی بالینی واکسن‌های ایرانی کرونا در حال انجام است و در عین حال از تولید واکسنی مرتبط با وزارت دفاع با نام «میلاد نور» خبر داد و گفت: این واکسن هم در نوبت ورود به فاز مطالعات انسانی است. از طرف دیگر واکسن‌ کرونای بنیاد برکت و واکسن انستیتو رازی موافقت کمیته اخلاق را گرفته‌اند، همچنین واکسن مرتبط با وزارت دفاع در مراحل پایانی اخذ مجوز کمیته اخلاق قرار دارد.

 

در کنار رشد تولیدکنندگان واکسن های داخلی و نگاه‌های نگران از زمان دقیق تولید و تزریق این واکسن‌ها، خیلی ها منتظر ورود واکسن‌های خارجی هستند که مسئولان قول آن را دادند. هر چند حرف های ضد و نقیضی در این باره زده شد، اما همه امیدها برای نیامدن واکسن خارجی از بین نرفته و کورسوی وجود دارد اما معلوم نیست سبد واکسن ایرانی ها با واکسن کوواکس پر می شود یا ...

اول بهمن ماه کیانوش جهانپور در پاسخ به سوالی درباره خرید واکسن کرونا از کوواکس، در یک کنفرانس علمی گفت: "خرید ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن کرونا را از کوواکس خواهیم داشت. بنابراین از سبد کوواکس و شرکت‌هایی که مورد تایید سازمان غذا و دارو باشد، واکسن به میزان ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز تهیه خواهد شد. البته تا امروز کوواکس هنوز هیچ واکسنی را در جهان توزیع نکرده است. کوواکس یک اتحادیه جهانی بر محور سازمان جهانی بهداشت و ابتکار عملی برای توزیع واکسن است. فکر می‌کنم حداقل ۱۸ شرکت در سبد کوواکس واکسن خود را عرضه می‌کنند. ما هم حداقل از سه شرکت تغذیه خواهیم کرد، اما هنوز کوواکس چیزی توزیع نکرده و ما هم واکسنی را وارد نکردیم و هر واکسنی که سازمان غذا و داروی کشور به عنوان مرجع ملی برای صدور مجوز ورود واکسن تایید کند، از این محل تهیه می‌شود."

یک داروساز درباره شرایط تولید واکسن در ایران به دیدار می گوید: واقعیت این است که در بحث واکسن کرونا به طور کلی مسیری که طی شد کاملا اورژانسی بوده و با توجه به اینکه باید همه جمعیت دنیا واکسینه شوند بنابراین از لحاظ مالی و اقتصادی شرایط خیلی سختی را برای همه ایجاد کرده است.

دکتر سیامک افاضلی با تاکید بر اینکه هر یک از شرکت‌ها از یک استراتژی مجزا برای تحقیقات خود استفاده می کنند تا زودتر به واکسن برسند، می افزاید: واقعیت این است که فشار خارجی کرونا طوری است که می تواند در تماس با چند آنتی بادی ساختاری شبیه ساختار یکی از اجزای بدن پیدا کند، به همین دلیل واکسن درست کردن برای این ویروس با سایر واکسن ها فرق دارد.

او تاکید می کند: در ایران هم شرکت های تولید کننده دارو و واکسن سناریوی شبیه کشورهای خارجی و حتی فایزر و مدرنا پیاده کرده‌اند که هر کدام با روش خود روی تولید واکسن کار می کند در صورتیکه تجمیع دانش کشور در حوزه واکسن در یک جا بهتر نتیجه می دهد.

این داروساز معتقد است: برای اینکه واکسنی تولید شود که کارآمد و کارساز باشد بهتر است این شرکت‌ها همه دستاوردهای خود را در یک جا تجمیع کنند شاید از این رو زودتر به نتیجه برسیم.

او به تجربه کوبا در تجمیع حوزه های مختلف علمی اشاره می کند و می گوید: ۲۵ سال پیش کوبا به این نتیجه رسید که در حوزه‌های مختلف علمی نمی‌تواند سرمایه گذاری کند بنابراین تصمیم گرفت همه توان و سرمایه خود را در حوزه بیوتکنولوژی تجمع کند و حالا کوبا شده قطب داروهای بیوتکنولوژی و در حال حاضر هم ایران از تجربیات این کشور برای تولید واکسن استفاده می کند.

افاضلی می گوید: ای کاش پروسه تولید واکسن به شکل دیگری بود و از همه دعوت می‌کردند و یک پروژه واحد را جلو می‌بردند با این سیاست قطعا زودتر به نتیجه می‌رسیدیم و عوارض اجتماعی کمتری هم داشت.

این پزشک متخصص می افزاید: واکسن کرونا از نسل جدید است و عوارض بلند مدت آن معلوم نیست و استفاده از همه ظرفیت‌ها می‌توانست برای ایران نتیجه بهتری داشته باشد اما مورد توجه قرار نگرفت، در حالی که می‌توانستیم با استناد به این موضوع و از همه مهمتر در امان ماندن مردم دستاوردی مناسب‌تری در انتظارمان باشد اما این امر مغفول مانده و تعدد این تلاش‌ها برای کشوری مثل ما که در بحران های اقتصادی است و جایی برای ریخت و پاش مالی ندارد شاید درست و منطقی نباشد.

به گفته این داروساز از آنجایی که کرونا می تواند آسیب های جدی برای مردم به همراه داشته باشد بهتر است ستاد کرونا با توجه به همه ساختارهای اقتصادی اجتماعی در روند تولید واکسن یک بازنگری کند و از فعالان و تولید کننده‌های واکسن بخواهد تجربیات و دستاوردهای خود را در یک جا تجمیع کنند.

افاضلی با تاکید بر اینکه واکسن آکسفورد نتیجه خوبی نداشته و ایران هم توانایی تامین فریزر منفی ۷۰ درجه را ندارد، می‌گوید: بیاید واقع گرا باشیم نگاه اقتصادی و مدیریتی می تواند به صحیح بودن روند تحقیق ما کمک بیشتری کند همه باید یادمان باشد معنای کلمه تحقیق مشخص است پس این منطقی نیست وقتی هنوز از نتیجه تحقیقمان مطمئن نیستیم درباره آن صحبت کنیم واکسنی که نتیجه آن ایمنی سه ماهه است که کارایی ندارد.

این داروساز معتقد ست: مدیریت پژوهشی حساب شده ضروری و اجباری است و اینکه هر گروهی بخواهد برای خودش کاری انجام دهد قشنگ نیست و فقط اتلاف منابع و گمراه کردن مردم و سازمان غذا و دارو را به همراه دارد.