دیدارنیوز - محمدجواد ظریف و عبدالله النهیان وزرای خارجه ایران و امارات متحده عربی در تماسی ویدئویی ضمن تبریک عید قربان بر ضرورت تقویت همکاری‌های دوجانبه در مبارزه با ویروس کرونا و در خصوص موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای به بحث و تعامل نظر پرداختند.
در همین خصوص محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در یک پست توئیتری نوشت: با آقای عبدالله بن زائد وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفتگوی ویدئویی بسیار جدی، صریح و دوستانه‌ای داشتم و درباره کرونا و همچنین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی رایزنی کردیم. در این گفتگو توافق کردیم که با توجه به چالش‌های سخت و انتخاب‌های سخت‌تری که منطقه با آن روبرو است، به گفتگو بر مبنای امید ادامه دهیم.
این در حالی است که مدتهاست که ایران با امارات متحده عربی و عربستان سعودی متحدان منطقه‌ای ایالات متحده در تضاد به سر می‌برد.
خبرنگار مهر در گفتگو با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می‌آید.
*محمد جواد ظریف و عبدالله النهیان وزرای خارجه ایران و امارات متحده عربی در تماسی ویدئویی ضمن تبریک عید قربان بر ضرورت تقویت همکاری‌های دوجانبه در مبارزه با ویروس کرونا و در خصوص موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای به بحث و تعامل نظر پرداختند. این گفتگو امری کم سابقه در سال‌های اخیر بوده است. اهمیت این گفتگو چیست؟
گفتگوی آقای ظریف با وزیر امور خارجه امارات امری مثبت است. چنین گفتگوهایی اگر ادامه یابد ممکن است به کاهش تنشها منجر شود. اما هنوز مشکلات اساسی در روابط ایران و امارات وجود دارد.
به نظر من امارات سیاستی دوگانه در ارتباط با ایران دنبال می‌کند. از طرفی سعی می‌کند با گفتگوهای گاه به گاه مانع تشدید تنشها شود و از طرفی دیگر از سیاست فشار حداکثری و تشدید تحریم‌ها علیه ایران حمایت می‌کند. به نظر من این رفتار گاه به گاه بیشتر نوعی تاکتیک است و نشان از تغییر سیاست‌های درازمدت امارات نسبت به ایران ندارد.
*در همین خصوص محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در یک پست توییتری نوشت: «با آقای عبدالله بن زائد وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفتگوی ویدئویی بسیار جدی، صریح و دوستانه‌ای داشتم و درباره کرونا و همچنین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی رایزنی کردیم. در این گفتگو توافق کردیم که با توجه به چالش‌های سخت و انتخاب‌های سخت‌تری که منطقه با آن روبرو است، به گفتگو بر مبنای امید (ابتکار صلح هرمز) ادامه دهیم». به نظر شما «ابتکار صلح هرمز» تا چه اندازه می‌تواند همراهی امارات را با خود داشته باشد و مبنای گفتگوها باشد؟
ابتکار صلح هرمز می‌تواند زمینه‌ای برای گفتگوها باشد. امارات ممکن است از این ابتکار استفاده ابزاری نماید و به این وسیله یک مسیر گفتگو با ایران برقرار کند. اما مسئله امنیت در خلیج فارس جنبه‌های وسیع‌تر منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. بنابراین من بعید می‌دانم که کشورهای عرب خلیج فارس با این ابتکار به عنوان پایه سخت‌تر امنیتی خلیج فارس همراهی کنند.
*از ماه‌های گذشته وزرای خارجه ایران و امارات به تدریج ارتباطات خود را از سر گرفته و وزرای امور خارجه دو کشور در ماه مارس گذشته تماس تلفنی با یکدیگر برقرار کردند. دلیل از سرگیری روابط میان دو کشور چیست و آیا این موضوع به تعارض منافع امارات با عربستان در مناطقی چون یمن مربوط است؟
امارات جاه طلبی‌های خود را دارد. از ابتدا هم همکاری امارات با عربستان در یمن کامل نبود. بعد از طولانی شدن جنگ یمن و تضعیف عربستان امارات خود را تا حدی از ریاض دور کرد اما دوری از ریاض به معنی نزدیکی با ایران نیست.
به طور کلی در طول تاریخ معاصر کشورهای عربی از ایران در معادلات خود استفاده کرده‌اند. در دهه پنجاه و شصت میلادی کشورهای محافظه کار عربی از ایران برای ایجاد موازنه در برابر مصر، سوریه و عراق استفاده کردند و در دهه هفتاد میلادی مصر از ایران در مقابل کشورهایی نظیر سوریه و لیبی استفاده کرد. به نظر من ایران نباید زیاد روی امارات در مقابله با عربستان حساب کند. از آن گذشته امارات هنوز در جبهه غرب بوده و بنابراین نمی‌تواند بیش از حد به ایران نزدیک شود.
*بر اساس برخی اخبار که هنوز به صورت رسمی تایید نشده ترکیه بنا دارد پایگاهی نظامی در عمان احداث کند. این موضوع چه آثاری بر نظم امنیتی خلیج فارس دارد. نظمی که در آن عمان ضمن اینکه ارتباطات امنیتی خود را ذیل آمریکا تعریف می‌کرد و با گرایش به ترکیه عملاً مقابل عربستان و امارات قرار می‌گیرد؟
مدتهاست که ترکیه به دنبال برقراری نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در خلیج فارس است. این سیاست را حتی «تورگوت اوزال» نیز دنبال می‌کرد. ترکیه فعلاً در قطر پایگاه دارد. عمان هم می‌تواند شریک خوبی برای ترکیه باشد.
روشن بود که بعد از مرگ سلطان قابوس روابط ایران و عمان تا حدی تضعیف خواهد شد. مشکلات اقتصادی و اختلافات تهران با کشورهای غربی هم از جذابیت آن به عنوان کشوری حامی و متعهد کاسته است. بنابراین عمان به دنبال شریک‌های جدید است.
اردوغان واقعاً طرز فکر عثمانی دارد. او صمیمانه معتقد است که ترکیه باید نفوذ خود را در منطقه‌ای که جزء قلمرو امپراتوری عثمانی بود برقرار کند. مثلاً این گفته او که به لحاظ تاریخی ترکیه نسبت به لیبی وظیفه دارد نشانگر همین طرز تفکر است.
ورود یک دولت دیگر در خلیج فارس مسلماً معادلات امنیتی و سیاسی آن را پیچیده‌تر خواهد کرد و به احتمال قوی موقعیت ایران را تضعیف خواهد کرد به خصوص اینکه ایران تحت تحریم اقتصادی و سیاسی است.
به طور کلی ترکیه نیز سیاست دوگانه در قبال ایران دنبال می‌کند از طرفی ادعای دوستی می‌کند و از طرف دیگر در همه جا از قفقاز گرفته تا خلیج فارس سعی در تضعیف ایران دارد. ترکیه حتی به نخجوان که فقط صد و پنجاه کیلومتر با تبریز فاصله دارد نیروی نظامی وارد می‌کند. بر خلاف دیدگاه ایران در درازمدت ترکیه بزرگترین رقیب ایران است. قدرت نظامی آن هم بسیار بیشتر از عربستان و غیره است. به طور کلی ایران باید مراقب اقدامات ترکیه در همسایگی خود باشد.
