شورای امنیت برای سومین بار در هفته گذشته در تصمیم‌گیری درباره کمک‌های بشردوستانه به سوریه ناکام ماند. از سوی دیگر بازیگران منطقه‌ای برای آنچه پس از سال‌ها جنگ در سوریه باقی مانده است با یکدیگر در چالشند. همزمان که ترکیه و اسرائیل مناطقی از این کشور را بمباران می‌کنند، دولت دمشق با ایران توافق نامه امنیتی منعقد کرد و امروز شمال شرق این کشور میزبان فرمانده عالی رتبه آمریکایی است.
دیدار نیوزـ زهره اکرمی: شب گذشته جلسه شورای امنیت برای سومین بار در هفته گذشته به صحنه درگیری دیپلماتیک میان قدرت‌های بزرگ بر سر سوریه مبدل شد. در این جلسه هر دو طرح ارائه شده برای سوریه ناکام ماند تا سوری‌ها همچنان به زیست در حال تعلیق ادامه دهند. پیش از این بنا به توافق اعضای شورای امنیت در سال ۲۰۱۴ طرحی برای کمک‌رسانی به سوریه از مرز‌های ترکیه در حال اجرا بود که زمان آن روز جمعه به پایان رسید. در جلسه شورای امنیت ادامه این طرح که از سوی آلمان و بلژیک ارائه شده بود به رای گذاشته شد که در نهایت از سوی مسکو و پکن رد و کمک‌های سازمان ملل از این دو راه مواصلاتی با مشکل روبرو خواهد شد. گرچه سازمان ملل هشدار داده بود که میلیون‌ها سوری برای ادامه حیات خود به این کمک‌ها نیاز دارند، اما چین و روسیه در اظهارات خود گفتند که این مناطق می‌توانند توسط دولت سوریه تامین شوند.
شش سال است که کمک‌های برون مرزی از سوی شورای امنیت از طریق مرز‌های عراق، ترکیه و اردن راهی سوریه می‌شود، اما از اوایل سال میلادی این کمک‌ها به دلیل مخالفت‌های روسیه و چین با اختلال روبرو شده است. روز سه‌شنبه در جلسه مجازی شورای امنیت برای باز شدن این گره، طرح دیگری ارائه شد که آن نیز توسط دولت‌های مسکو و پکن وتو شد. در این طرح پیشنهادی که نیازی به تایید دمشق نیز ندارد، کمک‌ها بشردوستانه به مدت یکسال از مرز‌های ترکیه از دو راه باب السلام در منطقه حلب و راه باب الهوا در منطقه ادلب وارد سوریه می‌شدند. روسیه اما بر این باور است که این طرح بایستی برای شش ماه و تنها از یکی از مرز‌های ترکیه (باب الهوا) عملیاتی شود. چین نیز در بیانیه خود خواستار گنجانده شدن تخفیف تحریم‌ها علیه سوریه شده است.
بیشتر بخوانید: تحریم سزار: چکمه ترامپ بر گلوی سوریه
روسیه که طرح خود را برای سوریه دارد، خواستار کاهش تردد میان ترکیه و سوریه بود که در واقع در مقابل طرح پیشنهادی آلمان- بلژیک قرار می‌گرفت. این طرح که برای تصویب در شورای امنیت حداقل به ۹ رای نیاز داشت تنها با موافقت چین، ویتنام و آفریقای جنوبی روبرو شد و ناکام ماند. در حالیکه طرح مشترک آلمان و بلژیک با موافقت ۱۳ عضو شورا رسیده بود و در نهایت با وتو چین و روسیه به نتیجه نرسید.
در سال ۲۰۱۴ بنا به قطعنامه ۲۱۶۵، شورای امنیت متعهد به ارسال کمک‌های بشر دوستانه به سوریه شد که این طرح تا ۱۰ جولای ۲۰۲۰ (روز گذشته) اعتبار داشت. درگیری قدرت‌های بزرگ در خاک سوریه تاکنون نه تنها دستاوری برای سوریه نداشته است بلکه به گفته رئیس برنامه غذای جهانی این کشور باید بار دیگر در انتظار فاجعه بشری باشد. فلیپو گراندی، کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل نیز تاکید کرد که در پی شیوع کرونا باید کمک‌ها به سوریه را به شدت افزایش داد تا جلوی بحران گرفته شود.
توافق دولت دمشق با تهران و واکنش سنتکام
چهارشنبه گذشته، دمشق میزبان رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح ایران بود. سرلشکر محمد باقری در دیدار با وزیر دفاع سوریه، علی ایوب، توافق‌نامه‌ای برای تقویت سامانه پدافند هوایی سوریه امضا کردند که به گفته باقری نشان از اراده و عزم طرفین برای همکاری مشترک در برابر فشار‌های آمریکا می‌دهد بنا به گزارش پایگاه «رأی الیوم» به نقل از منابع آگاه ایرانی و سوری، این معاهده دارای دو بخش نظامی و سیاسی است، ولی مهمترین مسئله، مجهز شدن سوریه به پدافند هوایی ایرانی «باور ۳۷۳» و «سوم خرداد» است.
انتظار می‌رود این توافق جامع امنیتی در نخستین گام واکنش روسیه و ترکیه که با همراهی ایران مثلث آستانه را تشکیل می‌دادند را در پی داشته باشد. در همین راستا رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح تاکید کرد کرد ترکیه در اجرای تعهدات خود در قبال تفاهماتی که در روند آستانه در خصوص خارج کردن گروههای تروریستی از سوریه پذیرفته، کمی تأخیر داشته است. او همچنین گفت: «ترکیه باید بداند که راه حل مشکلات امنیتی این کشور حضور در خاک سوریه نیست و راه‌حل‌ها فقط از طریق گفتگو و تفاهم با طرف سوری امکان‌پذیر است»
در مقابل وزیر دفاع سوریه نیز اسرائیل را «شریک گروههای تروریستی در جنگ علیه سوریه» دانست و گفت: «گروه‌ها و باند‌های تروریستی بخشی از تجاوز‌های اسرائیلی‌ها هستند» این در حالیست که اسرائیل، پیش‌تر با متهم کردن «شماری از کشورها» به تبانی در پرونده ایران، تاکید کرده بود که کشورش هرگز اجازه نخواهد داد تا ایران در سوریه حضور نظامی داشته باشد و در این کشور مستقر شود.
پس از آنکه جلسه شب گذشته شورای امنیت برای سوریه دستاوردی در پی نداشت و همچنین ایران موفق به انعقاد قرارداد امنیتی با دولت دمشق شده بود، نیمه شب گذشته فرمانده سنتکام بدون اطلاع قبلی به سوریه سفر کرد. مظلوم عبدی، فرمانده نیرو‌های دموکراتیک سوریه نیز میزبانی از رئیس ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا در غرب آسیا، موسوم به سنتکام را تایید کرد.
دیرالزور ناآرام
صبح امروز نیز خبرگزاری آناتولی خبر داد که در پی حملات جنگنده‌ها در استان دیرالزور در شرق سوریه، ۳۵ عضو گروههای نظامی نزدیک به ایران کشته شدند. این خبرگزاری مدعی است که در منطقه ابوکمال، پرواز جنگنده‌های ناشناس سبب این واقعه شده و دو فرمانده عالی رتبه در آن کشته شدند. گرچه تا زمان نگارش این گزارش هیچ گروهی مسئولیت این حملات را بر عهده نگرفته است، اما تحرکاتی که این روز‌ها در سوریه در حال انجام است فضا را برای برخی گمانه‌زنی‌ها فراهم کرده است. دیرالزوز همچنان که در نقشه بالا قابل ملاحظه است، منطقه‌ای استراتژیک و مواصلاتی برای عراق و اردن است و یکی از اصلی‌ترین کریدور‌های اقتصادی و نفتی سوریه به حساب می‌آید؛ در نتیجه تسلط به آن برای همه بازیگران صحنه سوریه، غنیمت است.
