توسعه غول آسای صنعت هوانوردی چین

دیدارنیوز ـ محمدنظری*: با اطمینان می‌توان گفت سال ۱۹۷۸ میلادی که آغاز اجرای اصلاحات در چین و بازتر شدن رواداری سیاسی و اقتصادی این کشور بود یکی از نقاط عطف قرن بیستم را رقم زد. از آن زمان تاکنون، روابط چین با جامعه بین‌الملل تغییر شکل داده است. ۴۰ سال می‌گذرد از زمانی که دنگ شیائوپینگ اصلاحاتی را برای آینده روابط اقتصادی چین با دنیا آغاز کرد.

این رویداد؛ نه تنها سرنوشت وموقعیت «اژد‌های زرد» را در صحنه بین‌المللی یکسره دگرگون ساخت، بلکه بر منطقه آسیا و اقیانوس آرام به شدت تأثیر گذاشت و شکل‌بندی تازه‌ای را در جغرافیای صنعتی و بازرگانی جهان به وجود آورد. برای نخستین بار در اردوگاه شرق، چین طراح اصلاحاتی شد که ضمن حفظ پایه‌های قدرت انحصاری حزب کمونیست، راه را بر یک رشد استثنایی و طولانی گشود و چینی‌ها از دنیایی به دنیای دیگر منتقل شدند.

اصلاحات و رواداری سیاسی در همه ابعاد، بسیار برجسته است که صنعت هوانوردی و هواپیمایی نیز از آن جمله اند که رشد غول آسایی را تجربه کرده اند. در مطلب حاضر، نگاهی به این پروسه چهل ساله رشد صنعت هوانوردی و هواپیمایی داشته باشیم.

اطلاعات رسمی نشان می‌دهد به لطف سیاست اصلاحات و در‌های باز، گردش کاری هوایی یک روز کنونی چین بیش از کل سال ۱۹۷۸ است. انتظار می‌رود حجم کل گردش کاری هوایی چین تا پایان سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱۳۰ میلیارد کیلومتر برسد. «فنگ جنگ لین» رئیس سازمان هواپیمائی کشور چین گفته است: برآورد می‌شود تا پایان سال جاری، ۷۱۶ میلیون مسافر جابجا و ۶ میلیون تن کالا حمل شود. در سال ۱۹۷۸ (آغاز سیاست اصلاحات و فضای باز) حجم کل گردش کاری صنعت هوائی ۲۹۹ میلیون کیلومتر بود که در جایگاه سی و هفتم بین المللی قرار داشت.

وی افزود: صنعت هوائی از ابتدای آغاز سیاست اصلاحات و فضای باز، به مرور تقویت شده و به سطح کنونی رسیده است. ایمنی حمل و نقل هوایی کشور در حال حاضر به سطح پیشرفته بین المللی رسیده است. حمل و نقل هوایی چین ظرف ۹۹ ماه گذشته حادثه مرگباری نداشته و در مجموع ۶۷.۳۷ میلیون ساعت سفر ایمن را پشت سر گذاشته است. در حال حاضر این صنعت حدود ۶۰ شرکت هواپیمایی تحت پوشش دارد که ۴۵ مورد آن متعلق به دولت و ۱۵ شرکت دیگر خصوصی هستند. وضعیت حمل و نقل هوایی کشور به طور چشمگیری بهبود یافته است. چین قرارداد‌های حمل و نقل هوایی دوجانبه با ۱۲۶ کشور را امضا کرده است که ۹۰ مورد آن پس از اصلاحات و فضای باز در چین است.

در حال حاضر ۱۵۶۸۴ خط مسافری و ۱۸۹۴ خط حمل بار منظم ببین چین و سایر نقاط جهان در حال فعالیت است. براساس آمار تا سال ۲۰۱۷ چین بیش از ۲۵ درصد افزایش رشد جهانی حمل و نقل هوایی را به خود اختصاص داده است و با سرعت، کشور‌های دیگر را پشت سر گذاشته است.

نقش استراتژیک صنعت هوائی در توسعه اقتصادی و اجتماعی ملی قابل توجه است؛ از زمان آغاز اصلاحات و فضای باز، گردشگری صنعت هواپیمایی چین از ۱.۶ درصد در سال ۱۹۷۸ به ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. گام بعدی در صنعت هوائی، ایجاد یک بازار راهبردی، کارآمد و ارگانیک برای اختصاص منابع و تقویت سیستم حقوقی است.

هواپیماهای جنگی چین

صنعت هواپیمایی چین در بخش حمل و نقل و مسافر در ابعاد اقتصادی و استفاده از تجربیات موفق دیگر کشور‌ها از بعد از اصلاحات تاکنون دارای بردار و شاخص روبه به بالا و مثبت بوده است که البته الزاما به معنی پیشرفت و موفقیت در ساخت برند‌های چینی نیست، ولی تبدیل به صنعتی بزرگ برای اقتصاد چین شده است.
 
چین قدم‌های بزرگی در چند سال اخیر در بخش هوانوردی نظامی برداشته شده و این کشور با تولید جنگنده جی ۲۰  نگاه‌ها را به سمت خود متمرکز کرده است. البته نکته متفاوت این است که بر خلاف جنگنده روسی، همتای چینی آن بیشتر در خفا به کار و پیشرفت ادامه داده و صحبت‌های رسمی کمتری در مورد آن صورت گرفته است.
 

روزنامه وال استریت ژورنال آمریکا اخباری مربوط به حمله سایبری و سرقت اطلاعات مربوط به جنگنده اف ۳۵ مطرح کرد. به نظر می‌رسد این اطلاعات در طراحی و ساخت جنگنده چینی  مذکور نقش مهمی داشته است. ورود جنگنده‌های پنهان کار روسی و چینی به بازار صادرات، به علاوه انواع سامانه‌های راداری زمینی و موشک‌های سطح به هوا کار را بیش از پیش برای ایالات متحده آمریکا و متحدان آن سخت خواهد کرد. البته جمهوری خلق چین کلاس‌های مختلفی از جنگنده سری جی را تولید کرده است. در گزارش منتشره از سوی اندیشکده کارنگی مسکو آمده است که از بین دو جنگنده ساخت چین که هم‌اکنون در حال توسعه هستند یعنی "جی-۲۰ " و "جی-۳۱"؛ تنها "جی‌-۲۰" ممکن است که به عنوان یک جنگنده نسل پنجم به حساب آید.
 
چین در همه عرصه‌ها و ابعاد فنی، تکنولوژیک، علوم پایه ریاضی، مهندسی و صنعتی وارد شده است و آن را در خدمت بزرگ شدن اقتصاد قرار داده است. این کشور از مرحله کپی و مهندسی معکوس عبور کرده است و به مرحله‌ای رسیده است که از زیر ساخت‌های لازم و صنایع مادر (Mother Industries) برخوردار است.

*کارشناس مسائل چین