از سرمایه تمدنی تا راهبرد «تحول پایدار»

دیدارنیوز: سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در یادداشتی که به مناسبت هفته گردشگری در پایگاه اطلاع رسانی دولت منتشر شده است، نوشت: روز جهانی گردشگری، فراتر از یک گرامی‌داشت نمادین، لحظه‌ای است برای بازاندیشی در نسبت انسان، فرهنگ و طبیعت و برای تأمل در اینکه چگونه این صنعت می‌تواند موتور تحول پایدار و معماری آینده مشترک بشریت باشد. شعار امسال، «گردشگری و تحول پایدار»، نه صرفاً یک پیام تبلیغاتی، بلکه بیانیه‌ای جهانی است که بر مسئولیت همگان در قبال میراث‌طبیعی و فرهنگی و در برابر نسل‌های آینده تأکید دارد.

در این یادداشت آمده است؛ در این چشم‌انداز جهانی، ایران جایگاهی ویژه دارد. ایران تنها یک کشور با تاریخ کهن نیست؛ ایران یک منظومه تمدنی و یک سرزمین پر رمز و راز است که در آن، تاریخ و طبیعت، فرهنگ و معنویت و تنوع اقلیمی و انسانی در هم تنیده‌اند. از کویر‌های سکوت‌آمیز تا جنگل‌های هیرکانی، از سواحل نیلگون خلیج‌فارس تا قله‌های سپید البرز و از آیین‌های باستانی تا میراث ثبت‌شده جهانی مانند تخت‌جمشید و نقش‌جهان، ایران نه فقط یک مقصد، بلکه یک تجربه تمدنی برای بشریت است؛ تجربه‌ای که نشان می‌دهد چگونه می‌توان میان گذشته و آینده، سنت و نوآوری و فرهنگ بومی و جهانی پیوندی خلاق برقرار کرد.

از این منظر، گردشگری برای ایران یک فعالیت اقتصادی صرف نیست؛ یک راهبرد ملی و یک مسئولیت جهانی است. سیاست‌های ما در دولت چهاردهم و در چارچوب برنامه هفتم توسعه، با هدف تبدیل گردشگری به موتور تنوع‌بخشی اقتصاد، ابزار دیپلماسی فرهنگی و کانون همگرایی اجتماعی طراحی شده است. حذف عوارض ساخت هتل در کلان‌شهرها، آزادسازی ورود تجهیزات نوین با تعرفه صفر، اصلاح ساختار‌های انرژی و تخصیص بیش از ۳۰ همت منابع مالی، نشانه‌ای روشن از گذر از موانع مزمن و حرکت به سوی نظامی پایدار و رقابت‌پذیر در گردشگری ایران است.

نتایج این سیاست‌ها در میدان عمل خود را نشان داده است: افزایش اشغال هتل‌ها، بازگشت پرشتاب گردشگران خارجی و رشد اعتماد سرمایه‌گذاران. این روند، رسیدن به هدف ۱۰ میلیون گردشگر تا سال ۱۴۰۴ را به افق قابل تحقق بدل کرده است. اما مهم‌تر از این اعداد و شاخص‌ها، شکل‌گیری اعتماد بین‌المللی به ایران به‌عنوان مقصدی امن، متنوع و تمدنی است.

با این حال، آینده گردشگری ایران در گرو یک نگاه کلان‌تر است.

ما معتقدیم:

گردشگری ایران باید پل گفت‌و‌گو میان ملت‌ها باشد، نه صرفاً مسیری برای تبادل اقتصادی.

گردشگری سبز و پایدار باید به‌عنوان اصل راهبردی در همه پروژه‌ها رعایت شود تا منابع طبیعی و میراث‌فرهنگی برای نسل‌های آینده حفظ شود.

توانمندسازی جوامع محلی و مشارکت مردم باید رکن اصلی این توسعه باشد؛ زیرا مردم نه مخاطب، بلکه صاحب اصلی گردشگری هستند.

گردشگری هوشمند با تکیه بر فناوری‌های نوین باید تجربه سفر به ایران را کارآمدتر، جذاب‌تر و جهانی‌تر سازد.

در این چارچوب، جشنواره‌ها و آیین‌های فرهنگی، میراثی زنده و پویا هستند که می‌توانند ایران را به‌عنوان کانونی برای نشاط اجتماعی و دیپلماسی فرهنگی معرفی کنند. میراث جهانی ایران نیز سرمایه‌ای استراتژیک است که باید در سطح بین‌المللی نه فقط به‌عنوان آثار تاریخی، بلکه به‌عنوان پیام‌های تمدنی ایران برای جهان معرفی شود.

دیپلماسی گردشگری، به‌ویژه از مسیر همکاری‌های منطقه‌ای با کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، قفقاز، آسیای مرکزی و جهان اسلام، بُعدی تازه به جایگاه ایران داده است. این همکاری‌ها تنها تبادل گردشگر نیست، بلکه شکل‌دادن به شبکه‌ای فرهنگی و اقتصادی است که می‌تواند به صلح، دوستی و همگرایی منطقه‌ای یاری رساند.

چشم‌انداز آینده ایران، بر سرمایه‌گذاری در آموزش، جوانان و کارآفرینی استوار است. آینده پایدار گردشگری بدون نسل نو شکل نخواهد گرفت. در کنار آن، رونق گردشگری داخلی نیز می‌تواند به انسجام اجتماعی، امیدآفرینی و بازتولید سرمایه ملی کمک کند. بدین‌ترتیب، گردشگری نه‌تنها موتور اقتصاد، بلکه ابزار بازسازی اجتماعی و فرهنگی ایران خواهد بود.

ایران امروز، الگویی جهانی از پیوند اصلاحات نهادی، حمایت مالی و دیپلماسی فرهنگی هوشمندانه ارائه می‌دهد. این الگو نشان می‌دهد که گردشگری می‌تواند به موتور توسعه پایدار، ابزار ارتقای جایگاه بین‌المللی و کانال گفت‌وگوی تمدنی بدل شود.

پیام ما در روز جهانی گردشگری روشن است: گردشگری راهی است برای زیستن بهتر، ساختن آینده‌ای سبزتر و تحقق جهانی انسانی‌تر.

با چنین نگاهی، ایران آماده است فصل تازه‌ای از شکوفایی فرهنگی، اقتصادی و تمدنی خود را آغاز کند؛ فصلی که در آن، تصویر ایران در ذهن جهانیان نه صرفاً یک مقصد سفر، بلکه یک تجربه تمدنی و یک چشم‌انداز راهبردی برای آینده بشریت خواهد بود.