رییس مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران با اشاره به اینکه گردشگری ایران اطلاعات به‌روز ندارد، گفت: باید در حوزه گردشگری محصولاتی را تولید کنیم که بر اساس شناخت ما از خریدار شکل گرفته باشد.
دیدارنیوز: رییس مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران معتقد است: رسیدن به گردشگری هوشمند نیازمند دیتای درست است این درحالی است که در گردشگری ایران اطلاعات به‌روز نیست.
شهرنشینی پدیده‌ای بدون پایان است. امروزه ۵۴٪ از مردم جهان در شهر‌های مختلف زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ به ۶۶٪ برسد. در مجموع با رشد کلی جمعیت، شهرنشینی در عرض سه دهه آینده، ۲.۵ میلیارد نفر دیگر را به شهر‌ها اضافه خواهد کرد. پایداری زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی از نکات بسیار ضروری جهت هماهنگی با این گسترش سریع جمعیت و تأمین منابع مالی شهر‌ها است.
سیاست‌گذاری‌های عمده و موفقیت‌های قابل توجهی در زمینه‌ی هوش کالبدی شهر‌ها در مقالات مربوط به جایزه‌ی فروم جامعه هوشمند در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۰ ثبت شده‌است. شهر‌هایی مثل سونگدو و سوون و محله‌ی گنگنم از شهر سئول (کره‌ی جنوبی)، استکهلم (سوئد)، واترلو در اونتاریو و کلگری در آلبرتا (کانادا)، تایپه (تایوان)، میتاکا (ژاپن)، گلاسکو (اسکاتلند)، شهر نیویورک و لاگرانج از جورجیا (ایالات متحده‌ی آمریکا)، و در نهایت سنگاپور همه از شهر‌هایی بوده‌اند که برای تلاش‌های‌شان در زمینه‌ی اضافه کردن شبکه‌های پرسرعت و خدمات الکترونیکی که به پایدار کردن محیط‌های خلاق، رشد و همگانی شدن شهر کمک می‌کرده‌اند، از آن‌ها تقدیر شده‌است.
از قضا بیشتر این شهر‌ها و کشور‌هایی که در حوزه هوشمندسازی موفق عمل کرده و سردمدار بودند، تبدیل به مقاصد مهم گردشگری نیز شده‌اند. درواقع می‌توان گفت شهر هوشمند پایه شکل گیری گردشگری هوشمند است.
امین فرجی، استاد دانشگاه و رییس مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران با اشاره به آنکه شهر یک اکوسیستم است و تمام عناصر آن باهم در ارتباط هستند، گفت: برای مثال وقتی با آلودگی هوا در تهران روبه رو هستیم به این معناست که یکی از اجزای شهر اشتباه کار می‌کند و این اشتباه سبب شده تا کارکرد کل سیستم شهر با چالش روبه رو شود.
او با تاکید برآنکه، شهر هوشمند هدف نیست بلکه هوشمندسازی یک ابزار است تا از ماحصل آن زندگی راحت‌تری برای انسان‌ها رقم بخورد، تصریح کرد: در هوشمندسازی شهر راحتی زندگی و در هوشمندسازی گردشگری، سفری لذت‌بخش مطرح است.
به گفته فرجی، در تعریف هوشمندسازی با سیر و تطور تاریخی روبه رو هستیم چراکه رسیدن به این تعریف و این نقطه، با پشت سر گذاشتن ۴ انقلاب صنعتی و فرهنگی همراه بوده و اکنون درحال پشت سر گذاشتن پنجمین انقلاب برای تکمیل و به روزرسانی هوشمندسازی هستیم. البته شهر هوشمند حاصل سومین انقلاب صنعتی است. چراکه در سال ۱۹۹۰ تنها به در کنار هم قرار دادن سنسور‌ها برای ساخت شهر هوشمند اکتفا می‌شد درحالی که امروزه اینگونه نیست و با پیچیدگی‌های خاصی در این حوزه روبه رو هستیم.
او ادامه داد: نسل دوم شهر هوشمند با دستور کاری سازمان‌هایی مانند سازمان ملل متحد و تاکید بر توسعه پایدار همراه شد. شعار‌های زیرو کربن و… در آن سال‌ها مطرح می‌شد، اما در نسل سوم هوشمندسازی بود که شهروند مطرح و در نظر گرفته شد. هرآنچه که برای رفع نیاز‌های شهر‌ها در نظر گرفته می‌شود در نسل سوم مد نظر است.
رییس مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران تصریح کرد: برای مثال، درحال حاضر مسئله آلودگی هوا و حل مشکلات ترافیک و حتا مسائل اقتصادی در شهر تهران وجود دارد این درحالی است که بسیاری از این موارد ممکن است از شهری به شهر دیگر تفاوت داشته باشد چراکه قطعا مشکلات آلودگی هوا و حتا ترافیک در کیش چالش نیست درحالی که در تهران تبدیل به معضل شده است. پرداختن به این موضوعات از طریح هوشمندسازی می‌تواند راهکار‌های صحیح را پیش رویمان بگذارد. با رفع این موانع می‌توانیم با در اختیار قرار دادن دیتای مناسب به کاربران، سفر را راحت‌تر و گردشگری را توسعه دهیم.
فرجی با اشاره به آنکه شاید گردشگری یک مفهوم ایزوله در شهر نباشد، اما گردشگری هوشمند انتخاب مسیر‌های درست بر اساس دیتای صحیح است، ادامه داد: آدم هوشمند کسی است که انتخاب‌های خوبی داشته باشد و مسیر‌های خوبی را انتخاب کند. آنچه باعث تفاوت در انتخاب‌ها و کسب و کار‌ها می‌شود این است که تصمیمات بر اساس دیتای درست صورت گیرد؛ بنابراین در دست داشتن دیتا می‌تواند مسیر انتخاب حتا انتخاب مقصد سفر را تغییر دهد.
او خاطرنشان کرد: بنابراین باید در حوزه گردشگری محصولاتی را تولید کنیم که بر اساس شناخت ما از خریدار شکل گرفته باشد. باید بدانیم خریداران مقصد سفر ما چه کسانی هستند تا بر اساس نیاز‌ها خواسته‌های آن‌ها محتوا تولید و محصول معرفی شود. نباید فراموش کرد که تفاوت نسل‌ها، تفاوت در ذائقه آن‌ها برای سفر ایجاد می‌کند. باید این تفاوت‌ها را بشناسیم و بر اساس خواست مخاطب محصول گردشگری خود را ارائه دهیم. این درحالی است که در ایران هنوز نمی‌دانیم گردشگران ما از چه گروه‌های شغلی، سنی و درآمدی و… هستند و هنوز دیتای مناسب در این خصوص تعریف نشده و وجود ندارد.
به گفته این استاد دانشگاه، در نخستین مرحله رسیدن به گردشگری هوشمند باید دیتای شهر هوشمند را به نوعی در نظر بگیریم که تمام نیاز‌ها و خواسته‌های مخاطب روی میز باشد. زمانی که بدانیم قرار است به کدام گروه خدمات ارائه دهیم، این خدمت بهتر ارائه خواهد شد. زمانی که مخاطب را شناختیم، اخذ تصمیمات درست بر اساس دیتا اهمیت پیدا می‌کند. در ادامه مسیر بر اساس این دیتا، اصل پیش‌بینی‌پذیری تعریف می‌شود. منظور از پیش‌بینی‌پذیری، آینده نگاری و آینده‌سازی است. به این معنا که بر اساس دیتای موجود بتوانیم آینده گردشگری ایران را ترسیم کنیم.
او با بیان مثالی به توضیح بیشتر درخصوص نیاز مبرم گردشگری به دیتا و اطلاعات پایه و آمار و ارقام صحیح پرداخت و گفت: در ۳ حالت نمی‌توان پرنده در قفس را گرفت. یا پرنده‌ای در قفس نیست یا پرده مرده است یا به اندازه‌ای پرندگان مختلف در قفس وجود دارد که نمی‌توانیم بین آن‌ها انتخاب کنیم که کدام پرنده را نیاز داریم. دیتا و اطلاعات در حوزه گردشگری ایران از این قسم است. یا دیتا‌ها قدیمی هستند تا به اندازه‌ای متنوع و از بخش‌های متفاوت هستند که نمی‌توان آنرا به درستی طبقه‌بندی کرد. این درحالی است که در گردشگری و البته گردشگری هوشمند به دیتا‌های بلادرنگ و صحیح و به روز نیاز داریم.
فرجی یادآور شد: وقتی می‌گوییم که ۱۱ درصد مشاغل دنیا در آینده در حوزه گردشگری خواهند بود می‌توان این آمار را در ایران نیز تسری داد و بر اساس آن هوشمندسازی گردشگری را داشته باشیم تا اطلاعات موجود را ساماندهی کند. درحال حاضر سیلی در جریان است که باید با آن همراه شویم در غیر اینصورت از جریان گردشگری دنیا جا خواهیم ماند و قطعا همسایگان ما همانند ترکیه و دبی گوی رقابت در حوزه گردشگری را از ما خواهند ربود.
رییس مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران با تاکید برآنکه دیتا و پایگاه داده از اهمیت بالایی در حوزه هوشمندسازی برخوردار است، افزود: ساخت پایگاه داده و دریافت خروجی از آن اهیمت بالایی دارد. در یک سیستم ورودی، پردازش و دریافت خروجی مطرح است. قطعا باید در بخش ورودی که همان اطلاعات اولیه هستند دقت نظر وجود داشته باشد که بتوانیم با پردازش آن خروجی درستی دریافت کنیم و به پاسخ و نتیجه برسیم. این درحالی است که در ایران در همان بخش نخست که دیتا و ورود اطلاعات صحیح به سیستم است، با مشکل روبه رو هستیم چراکه همواره نگاه امنیتی به دیتا‌ها وجود دارد.
او ادامه داد: هرچند امنیت اطلاعات در هر حوزه‌ای حتا گردشگری مهم است، اما می‌توان برای دریافت آن سطح دسترسی در نظر گرفت و می‌توان اطلاعات را دسته‌بندی کرد. محققان و تصمیم‌گیران باید بتوانند به اطلاعات به روز در حوزه گردشگری دسترسی داشته باشند. در این میان نمی‌توان از جزیره‌ای عمل کردن واحد‌های مرتبط با حوزه گردشگری در ارائه اطلاعات چشم پوشی کرد. این موارد آسیب زننده هستند. برای داشتن گردشگری هوشمند ارائه اطلاعات در حوزه‌های مختلف از حمل و نقل و هواشناسی گرفته تا اطلاعات رستوران‌ها، هتل‌ها، جاذبه‌های مقصد، مراکز خرید، اطلاعات پرواز و… اهمیت دارد. حتا باید اطلاعات مرتبط با تور‌های گردشگری و مشخصات عمومی مقصد را در اختیار مخاطب قرار داد. تمام این اطلاعات می‌تواند علاوه بر قرار دادن مقصد در گزینه‌های سفر مخاطبان، ماندگاری او را نیز بیشتر کند که ماندگاری بیشتر برابر با هزینه کرد بیشتر و خرج کردن پول بیشتر توسط مسافر است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: با شناخت مخاطب و در اختیار قرار دادن اطلاعات درست به او می‌توانیم زنجیره سفر و گردشگری را به طور کامل ارائه دهیم این درحالی است که هنوز در حوزه هوشمندسازی با مشکل روبه رو هستیم چراکه زیرساخت‌های لازم را نداریم. هوشمند سازی، شفافیت و ممانعت از فساد را در پی خواهد داشت همین امر سبب می‌شود تا بخشی از بدنه که نیازمند هوشمندسازی است، اجازه این کار را ندهد و به قول معروف سنگ اندازی کند. در عین حال هنوز متولی هوشمندسازی در کشور ما مشخص نیست. تمام این عوامل سبب شده تا شهر‌هایی مانند مشهد و تهران که از آن‌ها به عنوان شهر‌های هوشمند یاد می‌شود در بسیاری از بخش‌های هوشمندسازی خود با چالش روبه رو باشند و حتا به سادگی هک شوند.
