روزنامه شرق در مطلبی با عنوان «ساعت صفر برجام» به شکست قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل متحد اشاره کرد و نوشت: فرآیند موسوم به طبق بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ وارد مرحله نهایی شد و تحریم‌هایی که پس از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) لغو شده بودند، در آستانه احیای خودکار قرار گرفتند.
دیدارنیوز: با شکست قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل متحد، معادلات برجام و مذاکرات هسته‌ای ایران وارد مرحله‌ای تازه و پرتنش شده است. این قطعنامه که به‌منظور تعویق شش‌ماهه فعال‌سازی مکانیسم ماشه ارائه شده بود، با ۴ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع نتوانست از سد رأی‌گیری عبور کند. بدین ترتیب، فرآیند موسوم به طبق بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ وارد مرحله نهایی شد و تحریم‌هایی که پس از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) لغو شده بودند، در آستانه احیای خودکار قرار گرفتند. اگر اتفاق خاصی روی ندهد تقریبا بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل متحد از ساعت ۸ شب یکشنبه قطعی خواهد شد.
پیش از رای گیری، یوهان واده‌فول، وزیر خارجه آلمان، در گفت‌و‌گو با شبکه تلویزیونی بلومبرگ و در اشاره به مقامات ایرانی گفته بود که «ما فرصت‌های زیادی برای رسیدن به یک راه‌حل مذاکره‌شدهٔ جدید ارائه کردیم، اما آنها از این فضا استفاده نکردند. تحریم‌ها اعمال خواهد شد.» واده‌فول خبر داد که، «در حالی که مکانیسم بازگشت خودکار (اسنپ‌بک) برای اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به اجرا درخواهد آمد، همواره فضایی برای دیپلماسی وجود خواهد داشت.»
دو مسیر متضاد؛ فشار حداکثری یا دیپلماسی
در چهار هفته اخیر پس از ارسال نامه فعال سازی اسنپ بک، مواضع کشور‌های غربی در قبال ایران با دوگانگی آشکاری همراه بوده است. از یک‌سو، تروئیکای اروپایی و آمریکا با ادعای پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای، تلاش می‌کنند فشار‌های سیاسی و اقتصادی را تشدید کنند و از سوی دیگر، از «آمادگی برای مذاکره» سخن می‌گویند. این رویکرد متناقض، به‌ویژه در آستانه فعال شدن مکانیسم ماشه، از نگاه تهران به‌عنوان تلاشی برای تحمیل خواسته‌های یک‌جانبه غرب تلقی می‌شود.
مقامات ایران بار‌ها تأکید کرده‌اند که سیاست فشار و تهدید نمی‌تواند مسیر حل‌وفصل مسائل هسته‌ای را هموار کند. توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره و چند بسته پیشنهادی ایران نیز نشان داد تهران همچنان به دیپلماسی و همکاری فنی با نهاد‌های بین‌المللی پایبند است، اما هرگونه بازگشت تحریم‌ها می‌تواند این مسیر را با چالش‌های جدی مواجه کند.
حذف تدریجی اروپا از معادلات هسته‌ای
اگر در نهایت رأی منفی به قطعنامه روسیه و چین طی ساعات پیش رو به بازگشت تحریم‌ها منجر شود، عملا تروئیکا از روند‌های آینده پیرامون پرونده هسته‌ای به حاشیه خواهد رفت. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این تحولات تأکید کرده بود که «تروئیکای اروپایی با آغاز این بازی، نه‌تنها پیروز نخواهد شد، بلکه از روند‌های دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهد شد.»
با این حرف عراقچی، تقریبا مسجل خواهد شد که تروئیکا وظیفه تخریب دیپلماسی را انجام داده و دیگر کارکردی برای واشنگتن ندارند؛ و به طریق اولی، اهمیت خود را برای تهران هم از دست داده‌اند؛ لذا حلقه تصمیم‌گیری میان تهران، واشنگتن، مسکو و پکن محدودتر می‌شود. با حذف تروئیکا، فضای جدیدی برای مذاکرات احتمالی در آینده شکل خواهد گرفت؛ فضایی که در آن تحدید (محدود شدن) حلقه تصمیم گیران به کاهش تضاد‌ها و تسریع روند‌ها منجر خواهد شد. بااین‌حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که فعال‌شدن مکانیسم ماشه می‌تواند معادلات دیپلماتیک را برای مدتی طولانی تحت‌الشعاع قرار دهد و بازگشت به میز مذاکره را پیچیده‌تر کند.
مطلب مرتبط:
جمهوری اسلامی: این تحریم‌ها را خود مسوولان بر کشور تحمیل کرده‌اند
