درآمد ریالی، سفر‌های دلاری!

دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: سال ۱۴۰۱ به آخرین روز‌ها و ساعت‌هایش نزدیک می‌شود. سالی پر فراز و نشیب که البته برای بسیاری از هموطنانمان با خاطره‌های تلخ همراه بود. اما بهار دوباره فرا رسیده و ما ایرانیان در هر حال این آیین باستانی و کهن را به عنوان بخشی از خاطره جمعی پاس خواهیم داشت. از سعدآباد تا توپکاپی آخرین شماره سال را با ادای احترام به تمام آسیب‌دیدگان سال ۱۴۰۱ به روح مهسا امینی تقدیم می‌کند.

- سرزمین آناتولی در یک دهه اخیر به دلایل متعدد، مقصد اصلی سفر‌های خارجی مردم کشورمان بوده است. چنانکه در آمار‌های سالانه وزارت گردشگری ترکیه نام ایرانیان معمولا در سرلیست مسافران خارجی خود نمایی کرده و همواره رسانه‌های داخلی گزارش‌های مختلفی از توریست‌های ایرانی در ترکیه منتشر می‌کنند. نزدیکی فرهنگی/ مذهبی، عدم نیاز به ویزا، همسایگی جغرافیایی و هزینه‌های پایین باعث شده بود معمولا طبقه متوسط ایرانی استانبول و آنتالیا را گزینه نخست سفر‌های خارجی خود قرار دهد. در عین حال در سال‌های اخیر سفر زمینی به استان وان از استان‌های غربی کشور با رشد بسیار بالایی همراه شده و بازار‌های این شهر تغییرات چشمگیری داشته است. روندی که به نظر، چون گذشته پر رونق نیست چرا که طبق آخرین داده‌های آژانس‌های مسافرتی، میزان سفر به ترکیه در نوروز امسال نسبت بهار ۹۸ تقریبا نصف شده است. طبق آمار‌های رسمی وزرات اقتصاد ترکیه نیز توریست‌های ایرانی در سال ۲۰۲۲ با حدود ۲.۳ میلیون سفر تا رتبه پنجم میهمانان خارجی ترکیه پایین رفته اند.

- افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت دلار در ۱۸ ماه اخیر عامل اصلی کاهش اقبال به سفر‌های خارجی است. طبق برآورد‌ها یک خانواده سه نفره برای سفری هفت روزه به شهر استانبول با توجه به تنوع خدمات دریافتی باید حدود ۵۰ تا  ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کند. این در حالی است که حقوق و دستمزد حدود ۹۰ درصد از کارکنان بخش‌های خصوصی و عمومی ایران ۱۰ میلیون و کمتر از آن است. فاصله‌ای عمیق که در چهار سال اخیر چنان شیب تندی گرفته که سفر‌های خارجی را کاملا از دسترس طبقه متوسط ایرانی خارج می‌کند؛ بنابراین با سرعت گرفتن سقوط پول ملی در برابر ارز‌های خارجی، آرام آرام حضور توریست‌های ایرانی در خارج از کشور کمرنگ‌تر خواهد شد.

-از مهمترین برنامه‌های تور‌های نوروزی، برگزاری کنسرت‌های موسیقی خوانندگان فارسی زبان است، چنانچه در سال گذشته تقریبا تمام خوانندگان مطرح ایرانی در ترکیه کنسرت‌های بزرگ برگزار کرده‌اند، اتفاقی که امسال خبری از آن نیست. ظاهرا بسیاری از هنرمندان ایرانی پس از اعتراضات به مرگ مهسا امینی ممنوع الخروج هستند و خوانندگان مقیم خارج هم ترجیح داده‌اند نورزو کم سر وصدایی را پشت سر بگذارند. فضایی که در برنامه‌های تلویزیونی و کنسرت‌های داخل کشور هم تا حدود زیادی حاکم بوده و جو عمومی جامعه کمتر پذیرای شادی‌های جمعی است.

-زلزله قهرمان ماراش هم در کاهش سفر‌های نوروزی به ترکیه بی تاثیر نیست. چنانچه به گفته حرمت الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی/ جهانگردی، پس از زلزله اخیر میزان سفر به ترکیه از اول اسفند با کاهش زیادی روبرو شده و بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی ترکیه مجبور به ارائه تخفیف‌های ۵۰ درصدی برای افزایش فروش خود شده‌اند. به هرحال نباید از یاد برد که شایعات داغی درباره زلزله در دیگر مناطق ترکیه همچنان در فضای مجازی و رسانه‌های رسمی دست به دست می‌شود و حتی برخی از ساکنان استانبول در حال نقل مکان به سمت محله‌های امن‌تر هستند و همین فضا در کاهش سفر به ترکیه موثر است.

همین چند سال پیش دانستن زبان فارسی یک مزیت بزرگ برای استخدام در عمده فروشی‌های پوشاک منطقه "آکسارای" بود و در ورودی هتل‌ها و رستوران‌ها با بنر " خوش آمدید" از ایرانی‌ها استقبال می‌کردند. اما اقتصاد و سیاست آرام آرام شرایطش را بر فرهنگ و سبک زندگی ایرانیان تحمیل کرده و حالا تور‌های "درون شهری یک روزه همراه با میان وعده رایگان" تنها انتخاب بسیاری از ما برای پر کردن تعطیلات نورزی سال جدید است.

*خبرنگار و کارشناس مسائل ترکیه