در حالیکه شهردار تهران همچنان اصرار دارد که مسئولیتی در برابر آلودگی هوای تهران ندارد؛ وزیر آموزش پرورش هم از تغییر شاخص آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس خبر میدهد و وزیر کشور نیز. باید منتظر تصمیمهای عجیب و جدیدتری بود!
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: بی تدبیری مدیران شهری در ماههای اخیر سبب شد که تهرانیها عطای داشتن هوای پاک را به لقایش ببخشند و حتی با قانونی به همین نام خداحافظی کنند. دلیل اصلی این موضوع هم این است که از میان ۲۳ دستگاهی که متولی اجرای این قانون هستند، هیچ نهادی نمیخواهد وظیفه و مسئولیتی که بر عهده آن گذاشته شده را اجرا کند و نتیجه آن داشتن تنها چند روز اندک با هوای پاک در کلانشهر تهران است و البته تهرانیها همین روزهای انگشت شمار را هم مدیون باد و باران هستند نه تدبیر مدیران!
تعطیلی ادامهدار و خارج از اندازه مدارس با دستور رئیس جمهور و استاندار در روزهایی که آلودگی هوا مستمر ادامه داشت از یک سو و اعتراض خانوادهها و کادر آموزش و پرورش به عدم یادگیری دانشآموزان در ماههای اخیر سبب شد که "نوری" وزیر آموزش و پرورش وارد میدان شود و با بیان اینکه "دیگر اجازه نمیدهم مدارس تعطیل شود و هیچ کجای دنیا برای شاخص آلودگی زیر ۲۰۰ مدارس تعطیل نمیکنند" به نوعی بساط تعطیلی مدارس را جمع کرد، اما اینکه این روند تا چه زمانی ادامه خواهد داشت، مشخص نیست.
البته در این میان وزیر کشور هم نخواست که بی اظهار نظر بماند و با بیان اینکه سازمانی که طرح تغییر شاخصها را ارایه داده سازمان حفاظت محیط زیست است، به طعنه گفت: این سازمان که خود باید دغدغه اصلی اجرای قوانین مربوط به کاهش آلودگی هوا مانند آییننامههای شرایط اضطرار آلودگی هوا را داشته باشد، خواستار تغییر آن شده است!
بعد از اظهارنظرهای احمد وحیدی و یوسف نوری؛ علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست ضمن واکنش به طرح پیشنهادی و صحبتهایی مشابه وزیر آموزش و پرورش مبنی بر اینکه در دنیا در بحث شاخصهای آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس، بالاتر از ما عمل میکنند مثلا با شاخص ۳۰۰-۲۰۰ فقط مدارس ابتدایی را تعطیل میکنند، گفت: ما شاخصهای آلودگی را تعیین میکنیم و تعطیلی بر عهده هیات وزیران است؛ قبلا هیات وزیران شاخص را بر عدد ۱۵۰ گذاشته است و اکنون میخواهد تصمیم خود را عوض کند!
از سوی دیگر آمارها نشان میدهد که آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در دنیاست و سالانه حدود ۷ میلیون نفر دچار مرگ زودرس میشوند البته این آمار را سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۹ اعلام کرده و بی شک این آمار در سال ۲۰۲۳ به دلیل افزایش میزان آلودگی در کلانشهرها بیشتر هم شده است.
این سازمان در همان سال اعلام کرد که به طور میانگین حدود ۵۴ درصد از مرگهای زودرس مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد به دلیل بیماری ایسکمیک (نارسایی قلبی) و سکته مغزی، هفت درصد ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد اتفاق میافتد.
نکته قابل تامل این است که طبق آمار متشره شده و نظر کارشناسان کودکان و سالمندان از گروههای اصلی آسیبپذیر در برابر آلودگی هوا هستند، تا جایی که در سال ۲۰۱۳ حدود پنج درصد از مرگ بچههای زیر پنج سال و ۱۰ درصد از مرگ بزرگسالان بالاتر از ۵۰ سال، منتسب به آلودگی هوا بوده است.
هر چند این الگوی سنی مرگ و میر از سال ۱۹۹۰ بدون تغییر مانده است، اما علاوه بر نکتهی گفته شده سهم مردان در مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا بیش از زنان است که این هم نیاز به بررسی دقیقتر دارد.
در ایران هم شرایط خیلی با کشورهای توسعه یافته متفاوت نیست و سهم استانهای بزرگتر و کلانشهرها از سایر استانها و شهرهای دیگر بیشتر است و به نوعی سهم مردم از توسعه یافتگی در ایران تنها همان آلودگی هوا و مرگ زودرس است.
سال ۱۴۰۰ وزارت بهداشت یک گزارشی را از ۲۷ شهر آلوده کشور با ۳۵ میلیون جمعیت درباره مرگ و میر ناشی از آلودگی منتشر کرد که میزان مرگ و میر حدود ۲۱ هزار نفر در میان بزرگسالان بود که این اتفاق ۱۱ میلیارد دلار هزینه به کشور وارد کرده است که سهم تهرانیها از این آمار حدود ۶ هزار نفر است.
به نظر میرسد از این به بعد روند ادامه تعطیلیهای مرتبط به آلودگی هوا به جای یک متولی چند متولی دارد، متولیانی که قرار است این بخش مهم کشور را هم مانند بخشهای دیگر به صورت جهانی مدیریت کنند!
