سید جواد هاشمی و تبلیغ برج‌های دوبی: حاجی کجایی که سید رو کشتن!

دیدارنیوز – رسول شکوهی: می‌خواستم شروع این متن را با یکی از صحنه‌های شهادت سید جواد هاشمی در فیلم‌های دفاع مقدس به تصویر بکشم و بعد به جنجال این روز‌های این چهره معروف سینما و تلویزیون برسم، ولی دیدم نمی‌توانم بین نقش‌های مختلفی که او بازی کرده و در نهایت به شهادت رسیده یکی را انتخاب کنم. کار سختی هم نیست. هر کدام از ما می‌توانیم یکی از این فیلم‌ها را به خاطر بیاوریم و آن صحنه را تصور کنیم.

سید جواد هاشمی تا به امروز در ۲۹ فیلم و سریال به شهادت رسیده است و به شوخی در افکار عمومی به عنوان شهید زنده شناخته می‌شود. او به تعبیری نماد روایت رسمی از جنگ تحمیلی است که در حوزه تصویر مفهوم شهادت و مسائل مربوط به رشادت‌های شهدا در جنگ تحمیلی را تبلیغ می‌کرد. تا حدی که شنیده‌ها حاکی از آن است که یکی از مقامات عالی نظام نیز در یکی از دیدار‌ها با هنرمندان به هاشمی توصیه کرده بودند که در فیلم‌هایی که نقش منفی به او پیشنهاد می‌شود بازی نکند تا چهره‌ای که از او در افکار عمومی شکل گرفته و وابسته به مفهوم شهادت و دفاع مقدس است خدشه دار نشود. البته درباره این نقل مطمئن نیستم.

اما کلیپی ۲۲ ثانیه‌ای از سید جواد هاشمی منتشر شد و جنجالی ویژه به پا کرد. آنقدر این کلیپ عجیب و غیر منتظره بود که به سرعت دست به دست چرخید و به سوژه اصلی شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. سید جواد هاشمی در این کلیپ مشغول تبلیغ یکی از بزرگترین مجموعه‌های اقتصادی که در حوزه ساخت و ساز برج و ویلا و ... در سطح دنیا فعالیت می‌کند است. او در این کلیپ از مخاطبان خود می‌خواهد که برای خرید ملک و آپارتمان و ویلا به این مجموعه اقتصادی مراجعه کنند.

 

وقتی می‌خواستم این متن را بنویسم به این نکته فکر کردم که ما و هر کسی که در این باره اظهار نظر می‌کند با این کار و پرداختن به این اتفاق مشغول تبلیغات برای این مجموعه بزرگ اقتصادی است و خواسته و ناخواسته درگیر این کمپین تبلیغاتی خواهیم شد. اما بعد از آن به این جمع بندی رسیدم که درست است که این مجموعه با انتخاب سیدجواد هاشمی همین هدف را دنبال می‌کرده و تا مدت‌ها برای خود خوراک تبلیغاتی ساخته است. ولی این مجموعه آنقدر بزرگ و پیچیده است که نیازی به تبلیغ ما ندارد و ما باید سید جواد هاشمی خودمان و اتفاقی که در این زمینه رخ داده است را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. پس قبل از هر چیز باید گفته شود که هدف از نوشتن این متن به هیچ وجه تبلیغ این مجموعه اقتصادی نیست. هر چند که عملا این اتفاق رخ می‌دهد. هدف، تحلیل این اتفاق و اعلام هشدار در این زمینه است.

سه جمله از صحبت‌های سید جواد هاشمی در این کلیپ کوتاه را انتخاب کردم تا این اتفاق را از منظر‌های مختلفی ببینیم و بررسی کنیم.

 

اینکه ما چه چیزی را قبول داریم و چه چیزی را نه محل بحث نیست. چیزی که مهم است ورود این چهره به عرصه تبلیغات است. در گذشته و امروز بسیاری از هنرمندان و ورزشکاران و چهره‌های شناخته شده با یک مجموعه اقتصادی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند همکاری داشته‌اند و چهره تبلیغاتی آن‌ها محسوب می‌شوند. همین الان اگر در شهر چرخی بزنیم یا تلویزیون را روشن کنیم با این چهره‌ها روبرو خواهیم شد. بر خلاف عده‌ای که شاید این سطح از فعالیت اقتصادی را برای هنرمندان و ورزشکاران جایز نمی‌دانند باید گفت که امروزه در تمام دنیا از این ظرفیت سلبریتی‌ها در حوزه تبلیغات استفاده می‌کنند. سید جواد هاشمی اگر تبلیغ یک محصول ایرانی که به دست نیرو‌های داخلی تولید می‌شد را تبلیغ می‌کرد شاید با این حجم از واکنش روبرو نمی‌شد.

نکته دیگر تبلیغ ویژه او درباره خانه‌های دوبی است. هاشمی هر چند که معتقد است لایف استایل خانه‌های دوبی با هیچ جای دنیا قابل قیاس نیست به گونه‌ای دیگر دست به قیاس می‌زند. جامعه ایران به خوبی می‌داند که خانه‌هایی که در آن زندگی می‌کند با باقی خانه‌های دنیا فرق می‌کند. ولی خانه‌هایی که سید جواد هاشمی دارد آن را تبلیغ می‌کند برای بخش اندکی از جامعه ایران است که توان خرید خانه‌هایی از این دست را دارند. نماد دفاع مقدس در سینما و تلویزیون وقتی از «لایف استایل» متفاوت خانه‌های دوبی می‌گوید این خبر را به مسئولان فرهنگی کشور می‌دهد که چند دهه تبلیغات و هویت سازی‌هایی از این دست به اینجا ختم شده است. شاید به خود بیایند.

مجموعه اقتصادی که سید جواد هاشمی تبلیغ آن را کرده و امیدوارم پول خوبی از آن‌ها گرفته باشد یکی از بزرگترین مجموعه‌های عمرانی و ساخت و ساز در امارات متحد عربی است. این مجموعه که از سال ۱۹۹۲ تاسیس شده فعالیت‌های مختلفی انجام داده است. طبق اطلاعاتی که در وب سایت این مجموعه به زبان فارسی منتشر شده است این مجموعه بعد از تاسیس به سرعت به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ساختمان‌سازی و عمرانی امارات تبدیل شد. مجله فوربس ثروت مالک این مجموعه را در سال ۲۰۱۸ حدود ۴.۱ میلیارد دلار تخمین زد و او را هفتمین فرد ثروتمند در امارات خواند.

حسین سجوانی مالک این مجموعه بزرگ اقتصادی که در زمینه املاک و مستغلات لوکس فعالیت می‌کند دارای روابط نزدیکی با سرمایه‌گذاران آمریکایی است و حتی تجربه همکاری با شرکت‌های تجاری دونالد ترامپ را نیز در کارنامه خود دارد. خبرنگار‌های اماراتی نیز وی را «دونالد امارات» یا «نماینده ترامپ در امارات» می‌خوانند. برخی رسانه‌ها وی را ایرانی الاصل معرفی کرده‌اند، اما او این مسئله را رد کرده و گفته که مادربزرگ وی عراقی است و دایی‎‌های پدر وی همچنان در بغداد زندگی می‌کنند.

اینکه فردی مجموعه‌ای که با مجموعه‌های اقتصادی ترامپ همکاری می‌کرده را تبلیغ کند جای تعجب ندارد. ولی اینکه فردی نماد روایت رسمی از جنگ تحمیلی باشد و در اکثر فعالیت‌های هنری اش شهید شده باشد مجموعه‌ای که با ترامپ همکاری می‌کند را تبلیغ کند خبر از فرو ریختن یک اسطوره حاکمیتی می‌دهد. اسطوره‌ای که قرار بود مبلغ دیدگاه‌های دیگری باشد. حال دارد خانه‌های لوکس در دوبی را تبلیغ می‌کند.

سید جواد هاشمی در پایان صحبت‌های خود در این کلیپ کوتاه این جمله را می‌گوید. اشاره سید جواد هاشمی به دعاگو بودن بچه‌های افرادی که این اقدام را می‌کنند، اما حکایت تلخی است. وقتی صحبت از بچه‌ها می‌شود یعنی سید جواد هاشمی که به نهاد‌های حاکمیتی نزدیک است این پیام را می‌دهد که به آینده امیدی نیست. فقدان امید به آینده برای بچه‌ها پیام ترسناکی به جامعه می‌دهد. البته این پیام به بچه‌های خانواده‌هایی که توان خرید ملک در دوبی را دارند نیست. این پیام بیشتر به بچه‌هایی داده می‌شود که پدرشان توان خرید خانه در محله‌های جنوبی تهران یا شهرستان‌ها را هم ندارد دیگر چه رسد به دوبی.

قسمت تلخ ماجرا، اما این است که سید جواد هاشمی سابقه معلم پرورشی بودن را هم دارد. اگر معلم پرورشی هم نبوده باشد و اشتباه از من باشد، ولی او حضور پر رنگی در آموزش و پرورش نیز داشت. گروه‌های سرود و تئاتر و اردو‌های مختلف دانش آموزی به مشهد و مناطق جنگی یکی از اصلی‌ترین کار‌هایی بود که سید جواد هاشمی در گذشته انجام می‌داد. او در ادامه فعالیت‌های خود نشان داده که به حوزه کودک و نوجوان علاقمند است و چند فیلم سینمایی موزیکال نیز برای این رده سنی کارگردانی کرده است. سوالی که پیش می‌آید این است که سید جواد هاشمی به خانواده‌ها توصیه می‌کند که به خارج از ایران مهاجرت کنند تا فرزندانشان آن‌ها را دعا کنند، چون آینده در ایران نیست و باید فکری به حال آینده بچه‌ها کرد؟ سید جواد هاشمی قطعا متوجه معنای پنهان و آشکار حرف‌های خود نیست.

هر چند که او بعد از انتشار این فیلم عذرخواهی کرد، ولی در اصل اتفاقی که افتاده است فرقی نمی‌کند. سید جواد هاشمی احتمالا برای این تبلیغ پول خوبی دریافت کرده و باعث شده که این مجموعه اقتصادی بیش از پیش در بین جامعه ایران و آن طبقه کوچک پولدار پر قدرت، شناخته شود. البته برخی نیز این پرسش را مطرح می‌کنند که این مجموعه اقتصادی به این بزرگی چرا باید سراغ فردی مانند سید جواد هاشمی برود و این احتمال را مطرح کرده اند که شرایط اقتصادی مناسبی ندارند و مجبور شده اند به این ترفند‌های تبلیغاتی مراجعه کنند.

روایت رسمی از دفاع مقدس که سید جواد هاشمی بخش اصلی آن را نشان می‌داد یک روایت یکسره آسمانی و بدون نقص بود. بسیاری از هنرمندان که هاشمی نیز جزو آن‌ها محسوب می‌شود جزو منتقدین این نگاه بودند و هستند و در برخی آثار تلاش شد که روایت دیگری نیز ارائه شود. در مجموع، ولی باید بپذیریم که با اتفاق اخیر و انتشار این کلیپ باید با شکست روایت رسمی از جنگ تحمیلی مواجه شویم. وقتی نماد شهادت برج‌های لوکس دوبی را تبلیغ می‌کند یعنی باید فکر جدی در این زمینه کنیم. شاید دیگر حاجی‌های خاص سید ما را نکشند.