
زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، تهران پایبند تعهدات برجامی خود بود و سلاح اتمی تولید نمیکرد. اما ایران همچنان در حال کار بر برنامههای متنوع موشکی بالستیک بود، همه این موشکها قادرند کلاهکهای غیرهستهای حمل کنند و لذا مشمول برجام نمیشوند.
دیدارنیوز ـ سرویس بینالملل: دیوید اکس در نشریه نشنال اینترست یادداشتی در مورد قدرت صنایع موشکی ایران منتشر ساخته است که توسط دیدار ترجمه و در اختیار خوانندگان قرار داده شد.
منبع: نشریه نشنال اینترست آمریکا
نویسنده: دیوید اَکس
مترجم: حمیدرضا بابایی
ایران به تولید گسترده موشکهای دوربُرد بالستیک ادامه میدهد و همچنان در حال پرتاب موشکهای میانبُرد رزمی است. این در حالی است که دولت آمریکا از جمهوری اسلامی میخواهد کلا تمام برنامههای تسلیحاتی خود را که در تئوری قابلیت حمل کلاهک هستهای دارند، متوقف کند.
ایران در ۸ سپتامبر و اول اکتبر ۲۰۱۸ موشک ذوالفقار، قائم-۱ و فاتح-۱۱۰ را به مواضع دشمنان در کردستان عراق پرتاب کرد. این حملات، شدیدترین حملات موشکی ایران در تقریبا بیست سال گذشته است.
در حملات ماه اکتبر، که در آن موشکهای ذوالفقار و قائم-۱ پرتاب شد، مواضع پیکار جویان داعش نزدیک شهر مرزیِ ابوکمال در شرق سوریه هدف قرار گرفت. رگبار موشکهای فاتح-۱۱۰ در ماه سپتامبر گروههای کُرد مخالف ایران را مستقر در کردستان عراق هدف قرار داد که در آن دست کم ۱۷ نفر کشته و دهها تن دیگر زخمی شدند.
تهران این موشکها را در بحبوحه تنشهای رو به فزون با آمریکا پرتاب کرد. در می ۲۰۱۸، دولت ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک پیمان هستهای با حضور ایران، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و آمریکا خارج شد. بر اساس این توافق، تحریمهای ضد ایرانی به ازای توقف برنامههای تسلیحات اتمی تهران، کاهش یافته بود.
در ۵ نوامبر واشنگتن تحریمهای ضد ایرانی را مجددا اعمال کرد. در این دور از تحریمها بانکها، خطوط هوایی، شرکتهای کشتیرانی و سازمان انرژی اتمی ایران هدف قرار گرفت. وزارت خارجه آمریکا گفت: "آمریکا متعهد است تا تضمین کند ایران هرگز به دستیابی به تسلیحات اتمی نزدیک نخواهد شد."
در حقیقت زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، تهران پایبند تعهدات برجامی خود بود و سلاح اتمی تولید نمیکرد. اما ایران همچنان در حال کار بر برنامههای متنوع موشکی بالستیک بود، همه این موشکها قادرند کلاهکهای غیرهستهای حمل کنند و لذا مشمول برجام نمیشوند.
اما دولت ترامپ از تهران خواست تمام برنامههای تولید موشک خود را متوقف کند، چه اینکه ایران مشغول گسترش موشکهای مشابه با قابلیت حمل کلاهک اتمی باشد یا خیر. "مایک پومپئو" وزیر خارجه آمریکا در سخنانی که در می ۲۰۱۸ در موسسه هریتیج در واشنگتن دی سی صورت گرفت، بر ضرورت پایان دادن به برنامههای توسعه موشکی ایران نیز تاکید کرد.
پومپئو همچنین از ایران خواست حمایت خود را از حزب الله، جنبش حماس و نیروهای حوثی در یمن متوقف و نیروهایش را از سوریه خارج کند. "میدانید که این فهرستی بسیار طولانی است. ما این فهرست را ایجاد نکردیم. آنها ایجاد کردند."
ایران خواستههای پومپئو را رد کرده و در واکنش به خروج آمریکا از برجام و تحریمهای جدید آن، لحنی حاکی از بی اعتنایی داشته است. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران گفت: "اگر نتوانیم کالاهای خود را علنا مبادله کنیم، اگر نتوانیم به اقلام مورد نیاز خود از طریق معاملات علنی و آشکار بینالمللی دسترسی داشته باشیم، سرجای خود نخواهیم نشست و منتظر مرگ نخواهیم بود. ما این کار را خواهیم کرد. از هر طریق لازم انجامش خواهیم داد."
تهران برای بهبود قابلیتهای کنونی موشکی خود از زیرساخت و تخصص لازم برخوردار است. اندیشکده مرکز مطالعات استراتژیک و بینالملل مستقر در واشنگتن دی سی در گزارشی اعلام کرد: "ایران بزرگترین و متنوعترین زرادخانه موشکی را در خاورمیانه دارد که شامل هزاران فروند موشکهای بالستیک و کروز کوتاه و میان بُرد است که قادرند اسرائیل و جنوب شرقی اروپا را هدف قرار دهند."
ایران موشکهای بالستیک بین قارهای ندارد، مانند آنچه که آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا استفاده میکنند تا کلاهکهای اتمی را در فواصل دور در سراسر جهان جابهجا کنند.
"میکل ایلیمن" کارشناس امور موشکی در موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در لندن، به نیویورک تایمز گفت: "اگر ایران بخواهد، میتواند در ۵ تا ۱۰ سال آینده یک موشک بالستیک بین قارهای تولید کند."
و به نظر میرسد دولت ترامپ تصور میکند تحریمها و تهدید استفاده از زور، ایران را مجبور خواهد کرد موشکها و همچنین زیرساختهای تحقیق و توسعه خود را بدون آن که چیزی به جای آن دریافت کند، تسلیم خواهد کرد.
ایلیمن و "مارک فیتزپاتریک"، مدیر اجرایی موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، یک رویکرد واقع بینانهتر پیشنهاد کردهاند.
آنها میگویند: "آمریکا باید توافقی جدید حاصل کند که در آن بُرد موشکهای ایران به تنها هزار و ۲۰۰ مایل محدود شود. کشورهای غربی به جای پیگیری استانداردی مطلق گرایانه به منظور رفع تهدیدات موشکی ایران، باید از این فرصت بالقوه بهره گرفته مانع از دسترسی آن به سیستمهای موشکهای دوربُرد شوند."
اما اگر دولت ترامپ واقعا به دنبال توافقی دیپلماتیک برای محدود کردن توان موشکی ایران بود، برجام را نابود نمیکرد. این دولت خواستار کاهش رژیمهای کنترل تسلیحاتی بود، حتی اگر کم اثر کردن توافقاتی چندین دههای که به سختی حاصل شدهاند، به معنای افزایش خطرِ مسابقه تسلیحاتیِ غیرقابل کنترل باشد که میتواند به جنگ هستهای بینجامد؛ لذا آمریکا احتمالا به تهدید ایران ادامه خواهد داد، و تهران نیز همچنان موشکهایی با قدرت بیشتر و بیشتر، تولید خواهد کرد.