رویای صلح در افغانستان: آمریکا در پی قطع پل ارتباط ایران و چین

دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: به نظر می‌رسد که افغانستان در ماه‌های آینده صحنه آشوب و تنش بیشتر  خواهد بود. زیرا به نظر می‌رسد آمریکا اهداف دیگری را در منطقه و مخصوصاً کشور افغانستان دنبال می‌کند. جنگ در افغانستان  حدود دو دهه طول کشیده و خسارات جبران‌ناپذیری به این کشور وارد آمده است. سوال اصلی این است که آیا جداً آمریکا بدنبال صلح در افغانستان هستند یا درصدد ادامه جنگ و ناامنی در این کشور و منطقه هستند؟

به گزارش رویترز، توافقنامه صلح میان ایالات متحده آمریکا و گروه طالبان در تاریخ دهم اسفند ۱۳۹۸ در دوحه قطر امضا شده است و طبق این توافقنامه ایالات متحده آمریکا متعهد شده که ظرف مدت چهارده ماه کلیه نیروهای نظامی خود را از خاک افغانستان بیرون ببرد و طالبان نیز تا ادامه روند گفتگوهای صلح با دولت افغانستان، آتش بس را رعایت نماید. اما به نظر می‌رسد که این توافقنامه به کاهش تنش‌ها کمکی نکرده و افغانستان روزهای خونینی را پشت سر گذاشته است.

سرانجام صلح افغانستان

افعانستان بعد از امضای توافقنامه صلح روز‌های سختی را گذرانده است، و شرایط بر عکس چیزی که همه فکر می‌کردند رقم خورد. در گزارش بازرس ویژه آمریکا سه ماه بعد از امضای توافقنامه پرچالش‌ترین دوره در دو دهه گذشته برای نیرو‌های امنیتی افغانستان بوده است. بنا به ارزیابی وزارت دفاع آمریکا، گروه طالبان درصدد استفاده از خشونت برای ضربه زدن به نیرو‌های امنیتی و دولت افغانستان برآمدند. فقط در یک هفته، یعنی از ۱۵ تا ۲۲ ژوئن، ۴۲۲ حمله در ۳۲ استان از ۳۴ استان این کشور رخ داده است. در این برخورد‌های خونین ۳۰۰ نفر کشته و ۵۵۰ نفر زخمی شده اند. از ابتدای سال جاری تا به حال ۸ هزار درگیری مسلحانه به ثبت رسیده است. با این درگیری‌ها قلمرو طالبان از ۳۰ درصد خاک افغانستان به ۴۰ درصد افزایش یافته است و استان‌های ارزگان، زابل، باد غیس، فاریاب، کندوز و... را تصرف کرده‌اند. در حقیقت طالبان رصه را برای دولت تنگتر از هر زمانی کرده است.

در مورد مقوله صلح در افغانستان دو تحلیل کلی وجود دارد: 

در تحلیل اول آمریکا به دلیل اینکه در دوران دونالد ترامپ،  آمریکا کشوری درونگرا شده است؛ به دنبال تحقق و نتیجه‌گیری مشخص از مذاکرات صلح افغانستان است و ترامپ مایل است به دلیل انتخابات پیشرو این روند تا نوامبر به نتیجه برسد. چون ساکن کاخ سفید می‎خواهدبن بست افغانستان را تمام کرده و پایان جنگ را رقم بزند تا همین موضوع امتیازی برای وی در رقابت انتخاباتی به حساب آید.

اما تحلیل دوم این است که آمریکا نه تنها در پی خروج نظامیان خود از افغانستان نیست بلکه در صدد تقسیم آن کشور به دو افغانستان است. به همین دلیل است که مذاکرات صلح دولت افغانستان با طالبان، عملاً به بن‌ بست رسیده است و کشتار و ترور در این کشور روبه افزایش است.آمریکا در مذاکرات با طالبان به دنبال اهداف دیگری است تا بتواند راه ماندن نظامیان خود را در افغانستان باز نگه دارد. در حقیقت آمریکا داوطلبانه و به همین آسانی منطقه را ترک نخواهد کرد.

جلوگیری از ایجاد جاده ابریشم جدید

اما چرا بر مبنای تحلیل دوم چرا آمریکا مایل به خروج از افغانستان نیست؟ مدتی است که واشنگتن و پکن وارد تنش‌های فروانی شده‌اند و کار به تحریم‌های مختلف نیز رسیده است. به شیوع کرونا در حقیقت ایالات متحده با چین جدیدی روبرو شده است که در جهان در مقابل آمریکا عرض اندام می‌کند. حال که آمریکا از جانب چین احساس خطر می‌کند و با تهدید همکاری ۲۵ ساله چین و ایران هم روبرو می‌شود. آمریکا از افغانستان خارج نخواهد شد چون از تبدیل شده افغانستان به پل ارتباطی میان ایران و چین جلوگیری کند و در مقابله طرح «جاده ابریشم» بایستد.

افغانستان با چین و ایران مرز مشترک دارد و حال که ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا با مشکلات اقتصادی فراوانی مواجه است، می‎تواند از طریق افغانستان با چین وارد قراردادهای تجاری و نفتی بزرگی بشود. امری که آمریکا به هیچ وجه از آن راضی نخواهد بود و از سوی دیگر منافع اسرائیل در منطقه به خطر می‌افتد.

چندی پیش پکن و اسلام آباد مرحله دوم مبادلات اقتصادی باهم را آغاز کردند و از مهم‌ترین پروژه‌های اقتصادی بین دو کشور نوسازی خط راه آهن ۱۸۷۰ کیلومتر پیشاور- کراچی همراه با مجتمع صنعتی نزدیک شهر توبا- تک سینگ است. از سوی دیگر به تازگی برنامه همکاری ۲۵ ساله بین تهران با پکن را نیز در دستور کار قرار گرفته است. هزینه کل این پروژه‌ها ۴۰۰ میلیارد دلار است و قرار است پکن در ساخت شبکه راه آهن چابهار تا زاهدان در نزدیکی مرز افغانستان همکاری کند.

شکی نیست کابل هم به مرور زمان خواهان چنین قراردادهایی خواهد بود. افغانستان در نوزده سال گذشته نه تنها طعم شیرین آسایش را نچشیده، بلکه همچنان پس از گذشت چندین سال کشوری است جنگ زده، بی ثبات، فقیر ، بدور از حداقل زیرساخت‌های لازم برای توسعه اقتصادی که از پیشنهاد چین قطعاً استقبال خواهد کرد.

با شکل‌گیری رابطه همکاری افغانستان، پاکستان و ایران شرایط در منطقه خاورمیانه تغییرات بزرگی خواهد کرد. قطعاً این تغییرات به قدرت بیشتر چین کمک خواهد کرد و خاورمیانه شکل جدیدی به خود خواهد گرفت و همین امر باعث هراس ایالات متحده آمریکا شده است. بنابراین ایالات متحده افغانستان را ترک نخواهد کرد و به آشوب بیشتر تا زمانی که این جنگ نوزده ساله به تجزیه بیانجامد، دامن خواهد زد.