"دیدارنیوز" در گفتگو با «ژاسنت صلیبی» روانشناس اجتماعی،به دلایل شیوع افسردگی در ایران می‌پردازد؛
دیدارنیوز ـ مرضیه حسینی: افسردگی چهارمین بیماری شایع جهان امروز است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ رتبه‌ی دوم را از آن خود کند. آمار افسردگی، اضطراب و اختلالات خلقی در جهان نشان می‌دهد که این بیماری با سرعت رو به گسترش است. تخمین زده می‌شود که در حال حاضر بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در دنیا مبتلا به افسردگی حاد و تعداد بیشتری نیز با اختلالات روانی مختلف از جمله اضطراب درگیر باشند.
علی رغم آمار بالای افسردگی و اختلالات روانی، اما تنها ۴۱ درصد از مبتلایان به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. ایران نیز از حیث ابتلا به افسردگی و بیماری‌های روانی، در زمره ۱۰ کشور افسرده و مضطرب جهان قرار دارد. رئیس انجمن علمی روان‌پزشکان ایران، چندی پیش اعلام کرد: ۲۵ درصد از ایرانیان به افسردگی شدید مبتلا هستند و شیوع افسردگی در ۲۶ سال گذشته بیش از ۲ برابر شده است.
بر اساس همین گزارش، استان‌های تهران، فارس، چهارمحال و بختیاری و اصفهان بیشترین آمار ابتلا به افسردگی را دارند. شیوع افسردگی منجر به مصرف دارو‌های مختلف مجاز و غیرمجاز و مشروبات الکلی شده و همچنین گرایش به خودکشی را افزایش داده است.
علی رغم شیوع افسردگی در جهان و البته آسیا، تعداد روان پزشکان در کشور‌های آسیایی بسیار کم است و همین تعداد کم نیز به دلیل بالابودن هزینه‌های درمان در دسترس مردم نیستند. این در حالی است که برخی از کشور‌های اروپایی مانند موناکو و نروژ، بیشترین تعداد روان‌پزشک را دارا هستند. در این کشور‌ها به ازای هر صد هزار نفر ۲۰ الی ۴۰ نفر روان‌پزشک وجود دارد.
افسردگی مختص جوامع جهان سوم نیست
ژاسنت صلیبی روانشناس اجتماعی در گفتگو با
دیدارنیوز به دلایل شیوع افسردگی در میان ایرانیان پرداخت و در این رابطه گفت: افسردگی نتیجه وجود اضطراب و فشار روانی است، به این معنی که وقتی فرد در مواجهه با رویدادی در زندگی نتواند از قابلیت‌ها و توانمندی‌های جسمی یا ذهنی خود برای حل مشکل استفاده کند و شرایط به گونه‌ای باشد که فرد تصور کند مشکلات زندگی اش بی پایان است دچار فشار روانی و اضطراب می‌شود؛ و اگر این عدم توانایی به کرات تکرار شود، احساس ناکارآمدی و درماندگیِ منجر به افسردگی در فرد به وجود می‌آید.
وی در پاسخ به این سوال که آیا افسردگی مختص جوامع در حال توسعه و درگیر فقر مانند ایران است یا خیر گفت: افسردگی پدیده خاص جوامع در حال توسعه نیست، آمریکا رتبه سوم افسردگی در جهان را داراست درحالی که در زمره توسعه یافته‌ترین کشور‌ها قرار دارد.
صلیبی ادامه داد: افسردگی که در جهان شایع است بیش از آنکه محصول مشکلات معیشتی باشد، پیامد فردگرایی و انزوای مطلق، خاصه در کشور‌های پیشرفته غربی است، زیرا در کشورهایی، چون ایران هنوز پیوند‌های جمعی، فامیلی و دوستانه در بین افراد وجود دارد و مانع انزوای مطلق و در نتیجه بروز افسردگی می‌شود. در حالیکه در جوامع غربی، انزوای فردی به حدی است که افراد از شدت تنهایی دچار از خودبیگانگی می‌شوند. در نتیجه افسردگی از پیامد‌های توسعه فناوری و صنعت است، چراکه از طریق فناوری‌هایی مثل اینترنت، موبایل، فضای مجازی و غیره، از میزان ارتباطات اجتماعی و بین فردی به شدت کاسته گشته و سبب شده افراد در مقابله با بحران‌ها تنها مانده و در فقدان حمایت‌های عاطفی و جمعی، درمانده و افسرده شوند.
این روانشناس اجتماعی ادامه داد: در دنیای جدید، افراد ابزار‌های لازم برای مقابله با مسائل و مشکلات را ندارند بنابراین درمانده می‌شوند. وقتی که فرد مستأصل می‌شود عملاً کاری انجام نمی‌دهد و وقتی که کاری انجام ندهد، هیچ عامل بر انگیزاننده‌ای برای تحرک را تجربه نمی‌کند، درنتیجه رکود ایجاد می‌شود و افراد از فعالیت باز می‌مانند.
علل افسردگی در ایران با غرب متفاوت است
ژاسنت صلیبی در خصوص تمایزات افسردگی در ایران و غرب گفت: علل افسردگی در جامعه ما و جوامع غربی، اگر چه یک فصل مشترک دارد و آن هم توسعه فناوری اطلاعات و صنعتی است، اما تفاوت‌هایی نیز دارد بدین معنا که جوامع غربی، جوامع فرد گرا هستند و در یک جامعه فردگرا همه چیز حول محور فردیت می‌چرخد و منافع فردی بر منافع جمعی ارجحیت دارد، اما در جامعه جمع گرایی مثل ایران، افسردگی به مجهز نبودن افراد به آموزش‌های کافی برای به کارگیری فناوری باز می‌گردد. به عنوان مثال موبایل و گوشی همراه یک وسیله‌ای است که باید ارتباطات ما را برای انجام کارهایمان تسهیل کند، اما اتفاقی که در نهایت افتاده این است که تکنولوژی ما را از جمع دوستان، خانواده و مناسبات بین فردی جدا و به نوعی معتاد کرده است؛ لازمه اعتیاد نیز انزوا است و انزوا نیز به نوبه خود افسردگی می‌آورد.
وی ادامه داد: بی شک مشکلات اقتصادی مانند فقر و بیکاری در بروز افسردگی موثر هستند، اما از آنجا که حتی بعضی افراد برخوردار و پولدار نیز در ایران شدیدا افسرده اند، در کنار بهبود وضعیت اقتصادی، ما به مشاوره و برنامه ریزی روانشناسان اجتماعی نیاز داریم، زیرا در کشور ما افراد به مهارت‌های مقابله با افسردگی و درماندگی مجهز نیستند و چون ابزار لازم را ندارند و آموزش نیز ندیده اند، زیر بار اضطراب و فشار روانی خرد می‌شوند.
راه حل نهایی ارائه ابزار و آموزش روش های مقابله با درماندگی است
ژاسنت صلیبی در بیان راهکار‌های حل مشکل افسردگی گفت: نحوه مواجهه افراد و میزان تحمل آن‌ها متفاوت است. بعضی‌ها در برابر مشکلات؛ هرچقدر هم که دشوار باشد، مقاومت می‌کنند، اما بسیاری دیگر شکسته و نابود می‌شوند بنابراین می‌بایست در جامعه و در نهاد‌های مختلف مانند مدارس، خانواده ها، محل کار و ... امکان آموزش مهارت‌های زندگی و حل مشکل وجود داشته باشد، زیرا آنچه افراد را در مقابل افسردگی مقاوم می‌کند ذهنیت مثبت اندیشی و اطمینان و خودباوری فرد در مسیر حل مشکلات است. علی رغم این ضرورت، اما در جامعه، کار جدی بر روی بهداشت روانی و اجتماعی، مددکاری اجتماعی و بهزیستی صورت نمی‌گیرد.
