راز پرواز قیمت سیب‌زمینی، گوجه و پیاز چیست؟

دیدارنیوزـ پرستو بهرامی راد: سال جدید هم روند گرانی‌ها ادامه دارد. در روزهای نخست سال شاهد گرانی سیب‌زمینی و پیاز به صورت چشمگیری بودیم و اینک نیز خبرها حکایت از دو برابر شدن قیمت گوجه در بازار دارد. اقلامی که سالهاست مهمان سفره‌های ایرانی است و تمام اقشار جامعه تا مدتی قبل توانایی خرید آن را داشتند، اما امروز تبدیل به کالایی لوکس شده است.

برخی مسئولان اتحادیه‌های بخش خصوصی، قاچاق این محصول را عامل گرانی آن اعلام کرده‌اند. رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تأکید کرد که صادرات بیش از حد پیاز و بارندگی‌های اخیر عامل اصلی بوده است، نه قاچاق. در این میان برخی از مدیران وزارت کشاورزی اعلام کردند که بارندگی‌های اخیر در استان‌های جنوبی عامل نرسیدن محصول به بازار و دلیل گرانی آن بوده است. در حقیقت هنوز به صورت دقیق مشخص نیست که عامل گرانی پیاز چه بوده است؟!

اما اتفاق جالب قضیه زمانی رقم می‌خورد که بعد از گرانی، مسئولین اعلام می‌کنند که راه صادرات را می‌بندند و در ادامه، مشکلات جوی هم رفع می‌شود، اما باز هم قیمت‌ها بالا می‌ماند و به قیمت سابق خود برنمی‌گردد. این مشکل را بارها شاهد بوده‌ایم که اجناسی به دلایلی افزایش قیمت داشته‌اند، اما با رفع مشکلات، باز هم اجناس با همان قیمت در بازار ارائه می‌شوند. در حقیقت قرار نیست چیزی ارزان شود.

نماینده مردم شیراز در مورد علل دیگری که برای گرانی پیاز بیان شده است، گفت: ممکن است در مناطقی که دچار سیل‌زدگی شده‌اند بخشی از محصولات آسیب دیده باشند اما این نباید خیلی تاثیرگذار باشد. به دلیل اینکه ما همیشه کالاهایی مثل گوجه‌فرنگی، پیاز، خیار و... را در بازار کم نداشتیم و نیازی نبوده که وارداتی صورت بگیرد، اما به دلیل تفاوت نرخ ارز، حجم انبوهی از پیاز و گوجه‌فرنگی را صادر کردیم و دچار این مشکل شده‌ایم. امیدواریم با این راهکارهایی که صورت گرفته مشکل حل شود. از سوی دیگر، وقتی صادرات آزاد است دیگر احتیاجی به قاچاق نیست. البته من نمی‌توانم نفی بکنم که اصلا قاچاقی وجود ندارد، چون افرادی که صادر می‌کنند یک تعهد ارزی هم دارند و ممکن است برای فرار از پیمان ارزی خود، قاچاق کرده باشند. با این حال باید دید چقدر می‌توانند قاچاق کنند و از کدام مرز؟

اکبری ادامه داد: صنف یا اتحادیه مربوطه باید پاسخگو باشد. این تشکل‎های مردمی درست شده‌اند که در چنین مواقعی، بازار را مدیریت کرده و قیمت‌ها را کنترل کنند و در ورود و خروج محصولات، یک نظارتی داشته باشند. پیاز به حد کافی در کشور تولید می‌شود و همیشه پیاز در بازار وجود دارد. زمانی که مناطق سرد، پیازش تمام می‌شود مناطق گرمسیر پیازش به بازار وارد می‌شود. به اعتقاد من کسانی که باید پاسخگو باشند تشکل‌های مربوطه هستند. طبیعی است که دستگاه‌های نظارتی هم باید پاسخگو باشند. باید نظارتشان را به صورت میدانی یا به صورت نمونه‌‎ای یا به صورت ابزارهای مختلف کنترلی برای پیش‌بینی انجام دهند تا این اتفاق‌ها کمتر صورت گیرد.

علی اکبری در مورد عدم کاهش قیمت کالاها در بازار گفت: در موضوع  پایین نیامدن قیمت‌ها اشکال را باید در بازار جستجو کرد. سوداگران و دلالان، نقش اصلی را در بازار ایفا می کنند و متاسفانه آنها بیشتر به فکر منافع فردی خودشان هستند، بدون اینکه به نیاز بازار، جامعه و آرامش جامعه توجه داشته باشند. در حقیقت هنگامی که عرضه و تقاضا در مواجهه باهم توازن نداشته باشند اینگونه رویدادها به وجود می آید. پیشنهادی توسط جهاد کشاورزی اعلام شد با نام زنجیره تولید یعنی کسانی که تولید کننده هستند از مزرعه تا سفره را خودشان با اتخاذ یک سازوکاری، مدیریت کنند تا اگر منافعی هم دارد به خودشان برسد، پیشنهاد خوبی است. چرا باید به دلال برسد؟ اگر زنجیره‎ها و تشکل‌ها فعال بشوند، قطعاً با احساس مسئولیت وارد عرصه کار می‌شوند. در این صورت هم منافع خودشان تامین می‌شود و هم بین واردات و صادرات  و ورود و خروج کالاها نظارت لازم را اعمال می‌کنند و اوضاع را در اختیار می‌گیرند. تشکل‌ها باید اینجا توانمندی‌های خودشان را بالا ببرند و قطعاً باید پاسخگو نیز باشند.