مردان متوسط حدود ۱۳ سانتی‌متر از زنان قدبلندترند اما دلیل آن چیست؟ محققان در پژوهش جدیدی علت‌های ژنتیکی این امر را پیدا کردند.
دیدارنیوز: در برخی گونه‌های حیوانی ماده‌ها از نر‌ها قدبلندترند، اما در انسان این‌طور نیست. قد مردان به‌طور متوسط حدود ۱۳ سانتی‌متر از زنان بلندتر است، اما چرا؟ محققان در پژوهش جدیدی علت‌های ژنتیکی این امر را پیدا کردند.
به نقل از دیجیاتو، براساس گزارش ScienceAlert، محققان کالج علوم بهداشتی Geisinger آمریکا داده‌های ژنتیکی یک‌میلیون نفر را بررسی کردند تا علت‌های ژنتیکی قد بلند در مردان را پیدا کنند. در ژنوم ما، ژنی به نام SHOX وجود دارد که با قد فرد مرتبط است. SHOX هم در کروموزوم X وجود دارد (زنان ۲ کروموزوم X دارند) هم در کروموزوم Y (مردان یک X و یک Y دارند).
اما اگر هم مردان هم زنان این ژن را دارند، علت تفاوت قد آنها در چیست؟ محققان می‌گویند این ژن باید تأثیر متفاوتی روی هر کروموزوم داشته باشد. برای بررسی این فرضیه آنها این سؤال را مطرح کردند که آیا یک کروموزوم Y اضافی، قد فرد را بیشتر از یک کروموزوم X اضافی افزایش می‌دهد یا خیر.
علت ژنتیکی قد بلند مردان نسبت به زنان
تصویر میکروسکوپ الکترونی از کروموزوم‌های X و Y
شرایط نادری وجود دارد که در آن افراد با یک کروموزوم X اضافی یا یک Y اضافی متولد می‌شوند یا یک X یا Y کم دارند. برای یافتن افرادی با این شرایط، محققان داده‌های ۳ بانک زیستی و مخازن داده‌های ژنتیکی مختلف را بررسی کردند. یکی از بانک‌های زیستی از بریتانیا و ۲ بانک زیستی دیگر از ایالات متحده بودند. آنها توانستند هزار و ۲۲۵ نفر را با کروموزوم‌های X یا Y کم یا زیاد پیدا کنند.
محققان با بررسی این افراد به نتیجه جالبی رسیدند. اگر فردی یک Y اضافی داشته باشد، قد او نسبت به فردی با یک X اضافی بیشتر است. محققان علت این امر را به بیوشیمی ژن SHOX نسبت می‌دهند. به گفته آنها، محل قرارگرفتن ژن SHOX نزدیک انتهای کروموزوم‌های جنسی است. در زنان، بیشتر ژن‌ها روی کروموزوم X خاموش یا غیرفعال هستند، اما ناحیه‌ای که ژن‌ها در آن فعال می‌مانند، دقیقاً در نوک X قرار دارد. ژن SHOX نیز به نوک نزدیک است ولی کاملاً خاموش نشده. از سوی دیگر، در مردان SHOX در X و Y کاملاً فعال است؛ به زبان ساده‌تر، یک زن با دو کروموزوم X دوز پایین‌تری از ژن SHOX نسبت به مردی با X و Y دارد.
البته قد فقط تا حدی به ژنتیک بستگی دارد و عوامل دیگری نیز دخیل‌اند؛ برای مثال سطح هورمون‌ها ازجمله تستوسترون (که در مردان بسیار بیشتر از زنان است) در تعیین میزان قد ما نقش دارد.
یافته‌های این پژوهش در PNAS منتشر شده است.
