حسن بهشتی پور تحلیلگر مسایل بین الملل یادداشتی را با عنوان "ضرورت توجه به تفاوت مفهوم گفتگو با مذاکره" برای دیدارنیوز ارسال کرده است که میخوانید.
دیدارنیوز: بین مفاهیم "گفت‌وگو" (Dialogue) و "مذاکره" (Negotiation) تفاوت‌های معناداری وجود دارد، حتی اگر هر دو به نوعی تعامل بین دو یا چند طرف اشاره کنند. این تفاوت‌ها در هدف، ساختار و نتیجه‌ای که از این تعاملات انتظار می‌رود، مشهود است. در زیر به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:
۱. هدف اصلی گفت‌وگو (Dialogue):
هدف اصلی گفت‌وگو، تبادل نظر، درک متقابل و ایجاد ارتباط بین طرفین است. در گفت‌وگو، تمرکز بر روی شنیدن دیدگاه‌ها، کاهش سوءتفاهم‌ها و ایجاد فضای اعتماد است؛ و احیانا اکر توانستد رسیدن به دستور کاری برای مذاکره. باید توجه داشت گفت‌وگو لزوماً به دنبال رسیدن به یک توافق یا نتیجه مشخص نیست، بلکه بیشتر به دنبال ایجاد زمینه‌های مشترک برای همکاری آینده است.
مثال: گفتوگوهای فرهنگی یا علمی بین دو کشور که هدف آنها تقویت روابط و افزایش شناخت متقابل است.
مذاکره (Negotiation): هدف اصلی مذاکره، رسیدن به یک توافق یا نتیجه عملی است که معمولاً شامل منافع مشخصی برای هر دو طرف می‌شود. در مذاکره، طرفین به دنبال حل یک اختلاف، تقسیم منابع یا دستیابی به یک توافق مشخص هستند. مثال: مذاکرات برجام که هدف آن رسیدن به یک توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی بود.
۲. ساختار و فرآیند گفت‌وگو (Dialogue):
گفت‌وگو معمولاً ساختار کم‌تری دارد و می‌تواند غیررسمی باشد. در گفت‌وگو، طرفین آزادانه نظرات خود را بیان می‌کنند و نیازی به رسیدن به یک نتیجه فوری نیست.مذاکره (Negotiation): مذاکره ساختارمندتر است و معمولاً شامل مراحل مشخصی مانند تعیین اهداف، پیشنهاد‌هایی برای چانه‌زنی و در نهایت توافق یا توقف مذاکرات است. در مذاکره، هر طرف به دنبال حداکثر کردن منافع خود است، در حالی که سعی می‌کند به یک نقطه مشترک برسد.
۳. نقش طرفین گفت‌وگو (Dialogue):
در گفت‌وگو، طرفین بیشتر به عنوان شریک در نظر گرفته می‌شوند که به دنبال درک متقابل هستند. گفت‌وگو می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ایجاد فضای مثبت کمک کند.
در حالی که مذاکره (Negotiation): در مذاکره، طرفین اغلب به عنوان رقبا در نظر گرفته می‌شوند که به دنبال دستیابی به بهترین نتیجه برای خود هستند. مذاکره ممکن است همراه با تنش و چانه‌زنی باشد، زیرا هر طرف سعی می‌کند منافع خود را به حداکثر برساند.
۴. نتیجه گفت‌وگو (Dialogue):
نتیجه گفت‌وگو ممکن است نامشخص یا غیرملموس باشد، مانند افزایش اعتماد، بهبود روابط یا ایجاد زمینه‌های مشترک برای همکاری‌های آینده. گفت‌وگو می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای مذاکرات بعدی عمل کند.
مذاکره (Negotiation): نتیجه مذاکره معمولاً مشخص و عملی است، مانند یک توافقنامه، معاهده یا قرار داد. مذاکره به دنبال دستیابی به یک نتیجه ملموس و قابل اندازه‌گیری است.
۵. زمان‌بندی گفت‌وگو (Dialogue):
گفت‌وگو می‌تواند یک فرآیند بلندمدت باشد و نیازی به نتیجه فوری ندارد. گفت‌وگو‌ها می‌توانند به صورت مداوم و بدون محدودیت زمانی ادامه یابند.
مذاکره (Negotiation): مذاکره معمولاً یک فرآیند کوتاه‌مدت یا میان‌مدت است که با هدف رسیدن به یک نتیجه مشخص در یک بازه زمانی تعریف‌شده انجام می‌شود.
جمع‌بندی: گفت وگو (Dialogue) بیشتر به دنبال درک متقابل و ایجاد اعتماد است و ممکن است به نتیجه مشخصی منجر نشود.
مذاکره (Negotiation) به دنبال رسیدن به یک توافق عملی و مشخص است و معمولاً شامل چانه‌زنی و تقسیم منافع می‌شود.
در روابط بین‌الملل، گفت‌وگو‌ها می‌توانند به عنوان مقدمه‌ای برای مذاکرات جدی‌تر عمل کنند. برای مثال، قبل از شروع مذاکرات هسته‌ای، ممکن است گفتگو‌هایی برای کاهش تنش‌ها و ایجاد اعتماد بین طرفین انجام شود.
