رمزگشایی از ماجرای درختان پادگان ۰۶

دیدارنیوز: پیروز حناچی، شهردار سابق تهران، تلخ‌ترین روز کاری‌اش را روزی می‌داند که برخی از اعضای شورای شهر پنجم توافق پادگان ۰۶ را معلق کردند. او در آخرین گفت‌وگویش با روزنامه شهرداری تهران گفته بود که ۰۶ می‌توانست بزرگ‌ترین دستاورد باشد؛ کاری که به مصلحت مردم است و غیرقانونی هم نیست. قانونی برای خروج پادگان‌ها از شهر داریم که بر اساس آن شهرداری می‌تواند ۵۰ درصد ناخالص و ۳۰ درصد خالص پادگان را بخرد یا توافق کنند. کاری که در ۰۶ انجام دادیم، مُرّ همین قانون بود. حتی میزانی که به ارتش دادیم، قدری هم بیشتر بود. تمام مسیر‌های قانونی هم طی شده بود. آخرین باری که چنین مساحت بزرگی را به مردم تقدیم کردیم، پارک ملت یا پارک شاهنشاهی سابق بود. پادگان ۰۶ می‌توانست یک پارک ملت دیگر باشد.

او تأکید کرد که مسائل پادگان ۰۶ را به اعضای شورای شهر جدید منتقل کرده است: «خیابان پاسداران را که همین الان قفل است، اگر به آن شکل بارگذاری کنید، هم صیاد و هم پاسداران از حیز انتفاع خارج می‌شوند. ما برای این پروژه مسیر دسترسی جداگانه طراحی کرده بودیم که با لاین کندرو از پاسداران جداست. هنوز هم امکان ایجاد این کار وجود دارد و شورای جدید را هم از جزئیات مطلع کردیم. آقای چمران معمار است و می‌داند که چه کاری به مصلحت شهر است». اما با تغییر مدیریت شهری به نظر می‌آمد این خواست شهردار سابق که مخالفان زیادی هم داشت، به سرانجام نرسد. منتقدان ساخت‌وساز در این پادگان معتقد بودند اگر این پادگان رها شود، بیش از یک بوستان بزرگ به نفع شهروندان خواهد بود و ساخت‌وساز در این پادگان هم وضعیت ترافیکی منطقه را دچار بحران می‌کند و هم درختان قدیمی و فضای سبز پادگان را نابود خواهد کرد.

در همان روز‌های نخست، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران که به نظر می‌آمد چندان با بارگذاری در این پادگان موافق نباشد، درباره وضعیت این پادگان در مدیریت شهری ششم و ادامه توافقات قدیم به رسانه‌ها گفت هنوز تصمیمی برای توافق با ارتش دراین‌باره نگرفته است. او به خبرگزاری ایلنا گفته بود توافقی که شده، از نظر حساب‌و‌کتاب‌هایی که بین دو طرف مقرر است، خوب است؛ اما من نظری داشتم مبنی بر اینکه در آن مکان قرار است حدود ۵۶۰ هزار متر‌مربع زیربنا به شهر اضافه شود و در شهر تهران اضافه‌شدن این میزان تراکم یک باری را بر دوش شهر می‌گذارد. الان که این اتفاق رخ نداده، ۵۶۰ هزار مترمربع وجود ندارد و راحت‌تر نفس می‌کشیم و رفت‌و‌آمد انجام می‌شود. از این نظر باید دید کلی به این مسائل داشته باشیم؛ اما از جهتی که بالاخره پادگان ۰۶ باید به فضای سبز تبدیل شود و بخشی از آن نیز زمین‌های ارتش است و می‌خواهد ساخت‌وساز انجام دهد، توافقی که شهرداری و ارتش انجام دادند، تقریبا توافق مناسبی است؛ ولی از این دید که به آن نگاه کنیم، دچار تردید می‌شویم.

او درباره اینکه شورای عالی معماری و شهرسازی در آخرین مصوبه حدود ۶۰ هزار مترمربع نیز از میزان بارگذاری کم کرده است، می‌گوید: بله، به حدود ۵۵۰ هزار متر‌مربع رسیده است که ساخت‌وساز جدید در آن به وجود می‌آید. اگر این ساختمان‌ها به‌گونه‌ای باشند که قبلا جایی از بین رفته باشد و این ساختمان‌ها جایگزین شوند، مهم نیست؛ اما اینکه باز ساختمان جدیدی ایجاد شود، با آن خیلی موافق نیستم. چمران با بیان اینکه فضای باز پادگان ۰۶ در واقع امکان تنفس را فراهم می‌کند، ادامه می‌دهد: الان که فضای باز جایی برای تنفس شهروندان است. البته در تنظیم توافق پادگان ۰۶ فضای سبز و باز را حفظ می‌کنند؛ اما به هر حال تعدادی بلوک‌های ۳۰ و ۳۵ طبقه در آنجا ساخته خواهد شد.

‌پادگان ۰۶؛ در انتظار ساخت برج‌های تجاری مسکونی

پادگان ۰۶ ارتش پادگانی در شمال شرق تهران با مساحت ۵۲ هکتار است که قرار بود سال ۷۲ با طرح قانون انتقال پادگان‌ها و اراضی نظامی به خارج از شهر به شهرداری‌ها واگذار شود. در این قانون تأکید شده بود که یا این زمین‌ها به قیمت ۳۵ درصد املاک پیرامون با کاربری مسکونی خریداری شود یا ۴۰ درصد مساحت زمین به خدمات عمومی اختصاص یابد و ۶۰ درصد دیگر برای تأمین هزینه‌های انتقال پادگان بارگذاری شود.

اما طرح تفصیلی مصوب سال ۹۱ و تبدیل‌کردن پادگان‌ها به پهنه «M» و «S» یعنی پهنه‌ای که امکان بارگذاری تجاری، اداری و مسکونی در آن وجود دارد، هزینه تملک برای شهرداری را سنگین‌تر از گذشته کرد. گویا ارتش می‌خواست از ظرفیتی که طرح تفصیلی در اختیارش قرار داده، استفاده کند و بخش بزرگی از مساحت پادگان را تبدیل به مجتمع‌های تجاری، اداری و مسکونی کند؛ اما شهرداری تهران معتقد بود این تصمیم حجم ترافیک خیابان پاسداران را از آنچه هست، بیشتر می‌کند. در زمان شهرداری محمد‌باقر قالیباف با ارتش توافق شده بود که یک‌میلیون‌و ۶۰۰ هزار مترمربع از مساحت پادگان تبدیل به مجتمع‌های اداری، تجاری و مسکونی شود. با روی‌کار‌آمدن پیروز حناچی و بر اساس توافقاتی که شهرداری تهران با ارتش انجام داد، سطح مورد مطالبه ارتش به ۶۳۰ هزار مترمربع کاهش پیدا کرد. بعد از اعلام این توافق بود که اعضای شورای شهر تهران به شهردار پیشنهاد دادند شهرداری ۶۳۰ هزار مترمربع توافق‌شده با ارتش را در نقطه دیگری تأمین کند و کل ۵۲ هکتار پادگان ۰۶ تبدیل به بوستان بزرگی برای تهرانی‌ها شود و با این اتفاق مشکل ترافیکی جدیدی به منطقه پاسداران اضافه نشود. این پیشنهاد از سوی شهردار پیگیری نشد. مطابق با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی، ارتش می‌توانست در ۶۳۰ هزار مترمربع از پادگان اقدام به ساخت ۲۸۰ هزار مترمربع مسکونی با جمعیت‌پذیری سه‌هزارو ۵۰۰ نفر، ۶۹ هزار مترمربع تجاری، ۲۱ هزار مترمربع خدمات مسکونی، ۶۳ هزار مترمربع هتل و ۱۹۷ هزار مترمربع را اداری کند.

‌شرط و شروط برای ساخت‌وساز در پادگان

انتقاد‌های جدی به این میزان بارگذاری باعث عقب‌نشینی ارتش شد و این مصوبه نیز اجرائی نشد تا اینکه شورای عالی شهرسازی و معماری تصمیم دیگری را درباره پادگان ۰۶ ارتش مصوب کرد. بر اساس آن بارگذاری در این پادگان کاهش یافته و مجموعه تراکم ساختمانی قابل احداث در کل عرصه پادگان از ۶۳۰ هزار مترمربع به ۵۶۹‌هزار‌و ۹۰۰ متر مربع تقلیل یافت. همچنین هرگونه احداث بنای جدید در عرصه ثبتی پادگان، بهره‌برداری با فعالیت‌های متناسب با گردشگری، فرهنگی و هنری از همه بنا‌های موجود در عرصه ثبتی پادگان اعم از سهم ارتش و سهم شهر صرفا با رعایت الزامات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجاز بود. در این مصوبه تأکید شده رعایت همه الزامات شورای ترافیک شهر تهران درباره این پادگان الزامی است. همچنین رعایت ضوابط عمومی پهنه‌ها مطابق طرح تفصیلی تهران و همچنین الزامات و ملاحظات مربوط به جرائم امنیتی ساختمان‌های مجاور پادگان بر اساس آخرین قانون و آیین‌نامه‌های مربوطه در هنگام صدور پروانه همه ساخت‌و‌ساز‌ها واقع در عرصه پادگان الزامی است. شورای عالی شهرسازی در این مصوبه تأکید کرده بود هرچه سریع‌تر بوستان عمومی و بهره‌مندی شهروندان از آن اتفاق بیفتد؛ در غیر این صورت حداکثر تا پایان شهریور ۱۴۰۰ دبیر شورای عالی همه مصوبات این عرصه را لغو و کاربری نظامی بر کل عرصه پادگان ۰۶ را تثبیت می‌کند.

‌غبارروبی از پرونده قدیمی

به نظر می‌رسید پرونده ساخت‌وساز در این پادگان بسته شده تا ۲۱ آبان سال گذشته که شهردار تهران به همراه مسئولان ارتش از این پادگان بازدیدی داشت و در مراسم آیین امضای پنج تفاهم‌نامه به منظور ساخت ۱۵۰ هزار واحد مسکونی در شهر تهران، خبر از تفاهم‌نامه‌هایی برای ساخت‌وساز در پادگان‌ها داد و گفت: تفاهم پادگان جی تمام و عملیات اجرائی آن شروع شده و جنگ‌افزارسازی تفاهم انجام و قدرالسهم‌ها مشخص و پروانه‌ها صادر شد. در تفاهم ۰۶ نیز قدرالسهم‌ها معلوم و تفاهم دوشان‌تپه نیز موارد مشخص شد؛ همچنین با بنیاد مستضعفان تفاهم کردیم و با ستاد اجرائی مقدمه تفاهم را داشتیم و با سپاه، فراجا و تأمین اجتماعی نیز مذاکراتی را انجام داده‌ایم.

‌تفاهم تازه در سکوت خبری

اما جزئیات بیشتری از این تفاهم‌ها منتشر نشد تا آنکه تصاویری از درختانی که پشت کامیون در حال خروج از این پادگان بودند، منتشر شد. نقشه هوایی که نشان می‌داد خبری از بخش زیادی از فضای سبز این پادگان نیست، اما مدیران شهری منکر قطع هرگونه درخت در این پادگان بودند. مهدی چمران در جواب پیگیری خبرنگاران برای صحت خبر قطع درختان پادگان ۰۶ گفته است درختی در پادگان ۰۶ قطع نشده و اگر قرار باشد زمین تحویل داده شود درختان قطع نخواهد شد و فضای سبز آن حفظ می‌شود و اگر قرار بر ساخت‌وساز باشد، در قسمتی از آن انجام می‌شود و فضای سبز آن باید حفظ شود.

‌درختان جابه‌جا شدند نه قطع!

ناصر امانی عضو شورای شهر تهران هم در تذکری که در صحن شورای شهر داد، با اشاره به انتشار تصاویری در فضای مجازی مبنی بر قطع گسترده درختان در پادگان ۰۶، گفت: البته به نظر می‌رسد این اخبار اشتباه باشد، اما از شهرداری تهران تقاضا داریم این موضوع را پیگیری کند و اگر اشتباه بود، تکذیب کند؛ چراکه در آستانه روز درختکاری و توسعه دو هزار هکتاری کمربند فضای سبز هستیم و چنین اتفاقی قابل دفاع نیست. او در گفتگو با ایسنا جزئیات بیشتری از ناپدیدشدن درختان این پادگان ارائه داد و گفت: هفته گذشته در فضای مجازی تصاویری در این زمینه منتشر شد و در صحن شورای شهر در این مورد به شهرداری تهران تذکر دادم که لازم است این موضوع را بررسی کرده و شفاف‌سازی کند؛ چراکه یکی از مهم‌ترین وظایف شورا و شهرداری توسعه فضای سبز در شهر تهران است و مشکل اول مردم در تهران نیز آلودگی هواست و یکی از بهترین راهکار‌ها برای کاهش آلودگی هوا، توسعه فضای سبز است. با شهردار منطقه ۴ در مورد پادگان ۰۶ تماس گرفتم و به من گفت که «در وهله اول از آنجایی که محل مدنظر پادگان است و نمی‌توانیم وارد شویم، مانند شما از فضای مجازی باخبر شدیم و چند روز طول کشید که به ما مجوز ورود بدهند و بازید کردیم و کارشناسان معتقدند درختان را جابه‌جا کرده‌اند. او با بیان اینکه بر اساس قانون در فضا‌های بالای دوهزارو ۵۰۰ متر نگهداری با سازمان بوستان‌هاست و رئیس کمیسیون ماده ۷ نیز رئیس سازمان بوستان‌هاست، گفت: شهردار منطقه می‌گوید که به رئیس سازمان بوستان‌ها گزارش را داده و قرار است که پرونده در آنجا بررسی شود؛ اما یک چیزی مسلم است و به گفته شهردار منطقه ۴ اگر درختان حتی جابه‌جا هم شده باشند، مجوز گرفته نشده است و حتما از سازمان بوستان‌ها پیگیری می‌کنیم.

‌ورود سازمان محیط زیست به جابه‌جایی درختان ۰۶

پس از مدتی یکی از کارکنان روابط‌عمومی شهرداری با عنوان فعال شهری در فضای مجازی اطلاعات تازه‌ای منتشر کرد و گفت درختان زیر نظر مراجع ذی‌صلاح جا‌به‌جا شدند، قطع نشدند. یک روز بعد هم سایت اطلاع‌رسانی شهرداری به نقل از رسانه متعلق به ارتش ضمن رد خبر قطع درختان پادگان ۰۶ اعلام کرد که در پروژه انتقال درختان پادگان ۰۶ پاسداران از بخش جنوبی به بخش شمالی و میانی مجموعه با سازوکار مهندسی و نظارت مراجع مرتبط، درختان پادگان از محدوده جنوبی به میانه و شمال پادگان منتقل شدند. بر اساس اعلام رسانه ارتش، در طرح کلان تغییر کاربری مجموعه پادگان ۰۶ پاسداران ارتش، شمال پادگان به بوستان تبدیل خواهد شد.

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم وعده داده است موضوع درختان پادگان ۰۶ را پیگیری کند. «من از اداره کل خواستم که به این موضوع رسیدگی کنند، اما هنوز گزارشی از قطع درختان در این بخش از پادگان دریافت نکرده‌ام. این موضوع را حتما و به صورت جدی پیگیری خواهیم کرد». یکی از کارشناسان حوزه شهری هم در حساب توییتر نوشت: در سال ۱۳۹۹ پادگان ۰۶ با ثبت کامل درختان به دلیل اینکه بخشی از باغ سلطنت آباد بوده و رأی باغ از کمیسیون اخذ کرده، اما به شکل عجیبی برای این ملک در شهرداری پرونده جدید تولید و تمام مدارک پرونده باغ پاکسازی می‌شود. به گفته او هیچ‌گونه مجوز جابه‌جایی درختان از مراجع ذی‌صلاح صادر نشده است. یکی دیگر از کارشناسان قدیمی حوزه شهری هم درباره درختان این پادگان به «شرق» می‌گوید: در بهمن ۱۳۹۸ بابت ملک پادگان جوادالائمه موسوم به پادگان ۰۶ رأی فرم الف در کمیسیون ماده ۷ بررسی شد و با توجه به آنکه این پادگان بخشی از باغ سلطنت‌آباد بوده و ارزش اکولوژیک داشته، با هزارو ۳۹۵ اصله درخت با محیط بن بالا رأی به باغ‌بودن آن صادر می‌شود، سپس قرار می‌شود با توجه به دستورالعمل ماده ۱۴، توافقی برای ساخت بخشی از آن انجام شود. سال ۱۴۰۲ این ملک به ۱۰ ملک در شهرداری تهران تقسیم، پرونده‌های جدید برای آن ایجاد و پرونده‌های قبلی پاکسازی می‌شود. در سال ۹۸ توسط شرکت مهندسین مشاور نگین شهر آریا نقشه JIS درختان و جانمایی و شناسنامه آن‌ها تهیه و بر روی همه آن‌ها بارکد شناسنامه هم نصب و بر اساس آن رأی باغ صادر می‌شود.

این کارشناس شهرسازی معتقد است تخلفی که حادث شده نخست این است که دبیرخانه کمیسیون ماده ۷ برای صدور آرای جدید بدون هیچ اشاره‌ای به رأی‌های قبلی کمیسیون ماده ۷ اعلام می‌کند که به هیچ عنوان به داخل راه داده نشده‌اند و بر اساس فاقد درخت بودن و درختان محدود یعنی کمتر از صد اصله درخت این مطالب را اظهار و رأی غیرباغ صادر می‌کند. هم رأی‌های قبلی را پاکسازی و آن‌ها را اعلام نمی‌کنند و هم در شمارش فعلی درختان اعلام اشتباهی انجام می‌دهند. تخلف دیگر دادن رأی غیرباغ با وجود داشتن رأی باغ قبلی است که به دلیل داشتن عرصه اکولوژیک و مشجربودن تمام آن می‌بایست مطابق دستور‌العمل جزء ۵ و آیین‌نامه جدید هم رأی باغ صادر و به شورای شهر ارسال می‌شده، اما رأی غیرباغ صادر کرده‌اند. از طرفی باید برای ملک مجوز جابه‌جایی درختان صادر می‌شده که گفته می‌شود این کار انجام نگرفته و با توجه به نوعیت سوزنی‌برگ عمده درختان، آن‌ها از بین خواهند رفت و این یک جابه‌جایی فیک خواهد بود.

مطابق مصوبه شورای شهر و دستورالعمل جابه‌جایی درختان، شرکت‌های انجام‌دهنده این کار باید تعیین سطح و گریدبندی‌شده و باید شرکت‌های دارای گرید این جابه‌جایی را انجام دهند که با توجه به عدم تعیین هیچ شرکت ذی‌صلاحی از سمت سازمان بوستان‌ها در شهر تهران این جابه‌جایی هم نه به روش علمی انجام شده و نه توسط شرکت ذی‌صلاح. به گفته این کارشناس حوزه شهرسازی توافقات میان شهرداری و ارتش مربوط به قبل از مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی است و شورا این توافقات را تغییر داده، ملاک عمل هم مصوبات همان شوراست و اگر غیر از مفاد آن باشد، تخلف انجام شده است. از طرفی هم برای پادگان ۰۶ نیاز به اخذ مجوز از ستاد کل نیرو‌های مسلح است که تاکنون کسی مشاهده نکرده که آیا این مجوز واقعا گرفته شده یا خیر؟ از سوی دیگر دستوری در سال گذشته در خبر‌ها درخصوص این پادگان منتشر شد و البته کسی تا به حال ندیده و به آن اشاره نداشته، اما گفته می‌شود این دستور درخصوص حفظ کل مجموعه پادگان ۰۶ و عدم ساخت‌وساز است. باید ببینیم دستور رهبری درخصوص این پادگان به چه صورت است. با توجه به ابهامات مطرح‌شده، پیشنهاد می‌شود گروهی از درختان جابه‌جاشده بازدید کنند و همچین پیمانکار جابه‌جایی این درخت اعلام شود و درخصوص مجوز جابه‌جایی شفاف‌سازی شود و به این پرسش کارشناسان که مگر درختان سوزنی امکان جابه‌جایی را دارند نیز پاسخ داده شود.