تهدید به قطع کردن درخت

دیدارنیوز ـ صفحه این گروه همزمان با پانزدهم اسفندماه، روز درخت‌کاری دراین‌خصوص آورده است: «یکی از نقاط مشترک در آیین‌های فولکلوریک «تهدید و تضمین» است؛ یعنی، با بروز مشکلی، شخص (یا حیوان، درخت، شیء) به‌طور نمایشی تهدید می‌شود و کتک می‌خورد، و فردی ضمانت می‌کند که مشکل برطرف شود. این آیین با هدف باران‌خواهی، آفتاب‌خواهی، بخت‌گشایی، بارور شدن درخت، باروری حیوانات، به هدف زدن تفنگ، و مانند این‌هاست. مثلا درختی را که بار نمی‌داده، تهدید به قطع کردن می‌کردند و معتقد بودند از ترسش سال بعد بار می‌دهد. تهدید و ترساندن درختان میوه نشان می‌دهد که در اعصار گذشته درخت را صاحب خرد می‌پنداشته‌اند.

صادق هدایت می‌نویسد: درخت که بار ندهد، دو نفر با بیل و تبر و تیشه می‌روند پای آن. یکی تشر می‌زند و می‌گوید: این درخت را باید کَند؛ میوه نمی‌دهد، و پای درخت را بیل می‌زند. دیگری ضامن می‌شود که: این دفعه را ببخش؛ اگر سال دیگر میوه نداد، ببُر. درخت می‌ترسد و سال دیگر بار می‌دهد.

جلال آل احمد این کار را از نوعی معالجه روحی درخت عنوان کرده‌است.

برگرفته از: مریم حقی، مقاله «تهدید و ضمانت نمایشی در آیین‌های فولکلوریک»، در مجله فرهنگ و ادبیات عامه، سال ششم، آذر و دی ۱۳۹۷، شماره ۲۳، ص ۶۱ و ۷۲ - ۷۳.»