ماجرای عجیب تبدیل شدن حوض‌های نمادین موزه فرش ایران به باغچه!

دیدارنیوز ـ رئیس موزه فرش در اقدامی دستور داد تا ۷ حوض محوطه موزه فرش که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است، به باغچه تبدیل شوند.

اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران درباره موضوع «کاشت گل در حوض‌های موزه ملی فرش ایران» اطلاعیه‌ای منتشر کرد. در این اطلاعیه که پس از واکنش‌ها و انتقاد‌ها به تبدیل هفت حوض موزه فرش به باغچه، از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران منتشر شده، آمده است:

«طی ماه گذشته بررسی کارشناسی دقیقی روی حوض‌های ورودی موزه فرش انجام شد و مشخص شد که سیستم انتقال آب و مخزن حوض‌ها طی سال‌های گذشته تخریب شده و نیاز به بازسازی اساسی دارد.

از این‌رو برای بهسازی محیطی موزه فرش و احیای حوض‌های هفت‌گانه ورودی موزه و اصلاح فضای سبز درخواست اعتبار شد.

با توجه به این‌که حوض‌های هفت‌گانه به واسطه عقب‌نشینی سردر و طراحی جدید حصار، در خارج از عرصه موزه فرش قرار گرفته و به محلی برای تجمع زباله و زیست شبانه کارتن‌خواب‌ها تبدیل شده، و همچنین تخلیه زباله و فضولات انسانی سبب ایجاد فضای نامطبوع در ورودی موزه شده بود، از سوی شهرداری منطقه به‌طور موقت فضای داخلی حوض‌ها پس از پاک‌سازی، گل‌کاری شد.

بر این اساس به اطلاع مخاطبان این موزه ارزشمند می‌رساند، تدبیر فوق موقتی بوده و به‌محض ابلاغ اعتبار، حوض‌ها به حالت اولیه ترمیم خواهند شد.

از نظر فنی ایجاد باغچه موقت در بازه زمانی کوتاه آسیبی متوجه حوض‌ها نخواهد کرد و این کار صرفا برای زیباسازی منظری بخش ورودی موزه به صورت موقت انجام شده است.»

میرسیداحمد محیط طباطبایی، رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) هم در گفتگو با ایسنا درباره کارکرد ۷ حوض موزه فرش، توضیح داده است: زمانی که موزه ملی فرش ایران در تهران به عنوان موزه قالیچه‌های شهری در ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ افتتاح شد، حصار و نرده‌ای برای تفکیک عمارت موزه از محوطه خیابان وجود نداشت و به همین دلیل این امکان وجود داشت که حوض‌های مقابل آن از آب رونده پر شوند و از طریق چند حوض در نهایت به حوضی روبه‌روی بنای نمازخانه موزه هدایت شوند.

او گفت: هدف معمار از این کار، القای حس وضوخانه برای مخاطب بود. چند جفت کفش پشت نمازخانه و دستی که توسط پرویز تناولی ساخته شده بود به سوی قبله، مجموعه‌ای را می‌ساخت که نماد اعتقادات قالیبافان بود.

طرح محوطه موزه فرش تا موزه هنر‌های معاصر اعم از پیاده‌راه موزه فرش و باغ آن، حوض‌های وضو و نمازخانه، همچنین پلکان ورودی موزه فرش، دروازه گذر فرهنگ و هنر و باغ مجسمه موزه هنر‌های معاصر به عنوان چشم‌اندازی یکپارچه توسط «کامران دیبا» به عنوان یک پروژه مستقل طراحی شده است. این معمار مدرنیست ایرانی در متنی که در صفحه شخصی‌اش منتشر کرده، گفته است: «تبدیل حوض‌های وضوی موزه فرش تنها تغییر ساده یک کاربری نیست. بلکه مخدوش کردن کانسپت مجموعه از وضو تا نیایش است که شامل ۷ حوض وضو، نمازخانه (قبله نما) و نماد دست شهادت است.»

موزه فرش در ضلع شمالی پارک لاله تهران واقع شده که محل نگهدای فرش‌ها و قالیچه‌های نفیس ایرانی است. ساختمان موزه ۳۴۰۰ مترمربع مساحت دارد که آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه دار قالی و اثر عبدالعزیز فرمانفرماییان است.

عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز چندی پیش درباره ورودی موزه فرش در جریان تبدیل بخش‌هایی از فضای این موزه به بازارچه صنایع دستی، گفته بود:، چون منزل من نزدیک موزه فرش است و برای قدم زدن زیاد حوالی موزه فرش می‌روم، می‌دیدم که ورودی موزه بسیار کثیف است، گربه‌ها از سر و کول هم بالا می‌روند و کودکان کار آن‌جا تجمع می‌کنند، درخواست کردم ورودی موزه را پاک کنند و دستور دادم بخشی از فضای گسترده محوطه موزه فرش را به بازارچه دائمی صنایع دستی تبدیل کنند، الان هیچ‌کجا محلی برای عرضه صنایع دستی وجود ندارد.

موزه فرش ایران، ساختمانی ارزشمند در ضلع شمالی پارک لاله تهران محسوب می‌شود که با معماری منحصربه‌فرد و شباهتی دلنواز به دار قالی، توسط «عبدالعزیز فرمانفرماییان» طراحی شده است. موزه فرش در سال ۱۳۵۶ به دستور «فرح پهلوی» افتتاح شد و در فضایی به وسعت ۱۲ هزار مترمربع، مجموعه‌ای نفیس از فرش‌های تاریخی و ایران را از قرن نهم هجری در بر می‌گیرد.