به صورت مشخص سیاستگذاری در زمینه ایجاد اشتغال و مقابله با رانت سیاسی اقتصادی که پشت پدیده کولبری وجود دارد می‌تواند بخش زیادی از مسائل این مناطق را ساماندهی کند. تا زمانی که این موارد به صورت عملی انجام نشود باز هم اخباری درباره کولبری و اتفاقات و فجایعی که در این حوزه رخ می‌دهد به گوش ما خواهد رسید. کول‌های زیادی وجود دارند که دولت، رسانه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد باید به دوش بکشند تا دیگر کولبر‌ها مجبور به دوش کشیدن آن‌ها نباشند.

در ادامه مطالبی که نگاهی به تجربه کشور‌های دیگر در آموزش و پرورش در دیدار منتشر شده است این بار به سراغ آموزش مجازی و آموزش در خانه در این دوره رفتیم. محمدرضا نیک‌نژاد این مطلب را از پایگاه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا که زیر نظر وزارت بهداشت این کشور فعالیت می‌کند ترجمه کرده که بخشی از متن ترجمه شده و لینک متن کامل آن در ادامه آمده است.

برخی نمایندگان مجلس به دنبال استیضاح وزیر آموزش و پرورش هستند. محسن حاجی میرزایی به کمیسیون آموزش و تحقیقات رفته و توضیحاتی ارائه کرده است. توضیحاتی که گویا اعضای کمیسیون را قانع کرده و سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات در گفت و گو با دیدار اعلام کرد که کمیسیون برنامه ای برای استیضاح ندارد. از طرفی دیگر اردشیر مطهری نماینده مردم گرمسار در گفت و گو با دیدار اعلام کرد باز هم نظارت و پیگیری بر عملکرد مدارس در دوره کرونا ادامه خواهد داشت. اما این مسیر به کجا ختم خواهد شد؟

با اینکه نهاد‌های مختلفی رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا را انجام می‌دهند، اما موسسه تایمز در چند سال اخیر معتبرترین نهاد در این زمینه لقب گرفته است. در ویرایش ۲۰۲۰ رتبه بندی دانشگاه‌ها از سوی موسسه تایمز نکته‌های جالبی وجود دارد، از یک تا ده دنیا که دست نیافتنی به نظر می‌رسند تا دانشگاه‌های برتر ایران که احتمالا متعجبتان می‌کنند.

برخی شنیده‌ها از بیرون و درون آموزش و پرورش بر این نکته تاکید دارد که ستاد ملی کرونا و شخص رئیس جمهور به دنبال بازگشایی مدارس هستند و با فشاری که به وزارت آموزش و پرورش وارد آورده‌اند؛ وزیر را مجبور به اظهار نظر درباره بازگشایی مدارس کردند. وزیر آموزش و پرورش نیز گویا هیچ مقاومتی در مقابل رئیس جمهور نداشته و یک دفعه همه چیز تغییر کرد. بررسی صحت و سقم این شنیده‌ها تا این لحظه برای دیدار ممکن نشده است.  

مشکل اصلی که شیوه نامه بازگشایی مدارس و رویکرد کلان آموزش و پرورش دارد نگاه کارمندی به معلمان است و اصرار به حضور معلمان و مدیران و معاونان در مدرسه وجود دارد. مسئله‌ای که با اعتراضات گسترده فرهنگیان روبرو شده است. اگر فقط ۵ درصد معلمان در سال آینده تحصیلی دچار این بیماری شوند بخش عمده‌ای از فرآیند تعلیم و تربیت از کار می‌افتد. بار اصلی بر دوش معلمان است و اگر بخواهیم با حضور فیزیکی آن‌ها در مدارس نشان بدهیم که به هر صورت سال تحصیلی را برگزار کردیم امکان این وجود دارد که جان بخش زیادی از جامعه در خطر بیافتد و آن زمان دیگر برای هر کاری دیر است.

سال تحصیلی جدید دو هفته دیگر شروع می‌شود. همچنان در کنار کرونا زندگی می‌کنیم و بخش زیادی از مسائل زندگی هنوز وابسته به این پدیده است. آموزش و پرورش نیز یکی از اصلی‌ترین حوزه‌هایی است که در این دوره خاص باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. فارغ از رعایت مسائل بهداشتی و توجه به آموزش مجازی باید به مقوله عدالت آموزشی در این دوره توجه کرد. بر اساس آمار اعلام شده توسط مسئولین آموزش و پرورش حدود ۳.۵ میلیون دانش آموز به آموزش مجازی دسترسی ندارند و احتمال محرومیت از تحصیل در بین این دانش آموزان بسیار بالا است. بعضا خبری مبنی بر اهدای تبلت و گوشی هوشمند به دانش آموزان مناطق محروم شنیده می‌شود، ولی باید بررسی کرد که این اقدام چه کمکی به عدالت آموزشی و حل مسائل این بخش از جامعه خواهد کرد؟

«یک بار در مناطق مرزی ماموران راهنمایی رانندگی از من پرسیدند که اینجا چکار می‌کنی و گفتم که معلم هستم و وقتی از من کارت شناسایی خواست چیزی نداشتم که به او ارائه کنم. کارت شناسائی برای من صادر نشده است. به من گفت چطور معلمی هستی که کارت شناسایی نداری و من ماندم که چه پاسخی بدهم». این‌ها بخشی از گفت و گوی من با عبید ملک رئیسی معلم خرید خدمت در مناطق مرزی استان سیستان و بلوچستان است. معلمانی که نه حقوق کافی و به موقعی می‌گیرند. نه قرارداد و بیمه مشخصی دارند و نه حتی از طرف آموزش و پرورش به صورت کامل شناسائی می‌شوند.

در سال آینده تحصیلی بیش از ۱۳ میلیون دانش آموز و بیش از ۵۰۰ هزار نفر معلم به کلاس‌های درس خواهند رفت. البته بهتر است بگوییم که به کلاس درس نخواهند رفت و به صورت مجازی سال تحصیلی را شروع خواهند کرد. در گزارشی دیگر حتما به سراغ حضور در مدارس و دستورالعمل‌های وزارت آموزش و پرورش و ستاد ملی مقابله با کرونا و تامین اقلام بهداشتی مخصوص مدارس خواهیم رفت، ولی در این گزارش فرایند تعلیم و تربیت در وضعیت کرونا و تجربه سال گذشته و مسائلی که پیش روی نظام تعلیم و تربیت ما قرار دارد را بررسی خواهیم کرد.

با وجود برگزاری کنکور دکتری در سطح کشور همچنان ماجراهای کنکور در دوره کرونا ادامه دارد. گروهی مدعی هستند که دستورالعمل های بهداشتی در کنکور دکتری رعایت نشده و باید هر چه زودتر باقی کنکورها به زمان دیگری موکول شود. دولت و وزارت علوم اما مدعی هستند که عملکرد خوبی داشتند و مشکلی در برگزاری کنکورهای دیگر ندارند. در این بین نمایندگان مختلف مجلس و شخص رئیس مجلس محمدباقر قالیباف در توییتر خود و همچنین اظهارنظرهای جداگانه ای به سراغ تعویق کنکور رفته اند.

یکی از اقداماتی که سیستم های تصمیم گیری در سطوح کلان کشور می توانند در دوره کرونا انجام دهند، استفاده از تجربیات کشورهایی است که در این حوزه توانسته اند موفق عمل کنند. فنلاند چند سالی است که در آموزش و پرورش در سطح جهانی سرآمد است و توصیه های آنها در نسبت بین مدرسه و کرونا می تواند برای سیاست گذاران این حوزه کمک کننده باشد. ترجمه ای که در ادامه می آید بخشی از آیین‌نامه بنیاد بهداشت و رفاه فنلاندی و وزارت آموزش و فرهنگ فنلاند است که تاریخ ۴ می ۲۰۲۰ منتشر شده است.

ماجراهای کنکور و کرونا تمامی ندارد. گروهی به درستی نگران وضعیت سلامتی خود هستند و گروهی از این وضعیت بلاتکلیف خسته شده اند. سیاست های دولت در مقابله با کرونا هم اعتماد افکار عمومی را جلب نکرده و این نگرانی وجود دارد که افراد بیشتری درگیر این ویروس شوند و مشکلات ویژه ای برای کشور به وجود بیاید. در شرایطی که دولت قصدی برای تعطیلی و محدودیت های جدی ندارد و تقریبا اکثر مسائل در کشور روال عادی خود را طی می کند در مواجهه با کرونا چه باید کرد؟ آیا می توان کنکور را باز هم به تعویق انداخت؟ در رابطه با سال آینده تحصیلی باید چه کرد؟ کنکور تا چه سلامت داوطلبان را در خطر می اندازد و چه کارهایی برای حفظ سلامتی آنها می توان انجام داد؟

کرونا و سال آینده تحصیلی دغدغه بخش زیادی از جامعه شده و مسئولان مربوطه در تعطیلات تابستان این فرصت را دارند تا پیش بینی‌های لازم در این راستا را انجام دهند بلکه در سال تحصیلی به فرآیند تعلیم و تربیت دانش آموزان خللی وارد نشود. نظرات مختلفی در این باره وجود دارد و اکثر کارشناسان بر این نظر هستند که باید سناریو‌های متعددی را در نظر گرفت و با مدرسه محوری می‌توان اکثر مسائل را مدیریت کرد. در همین راستا با علی زرافشان که در گذشته معاونت متوسطه وزارت آموزش و پرورش را برعهده داشته گفت و گویی داشتیم.