عرضه اولیه سهام در بورس ایران و جهان چه تفاوت‌هایی دارد؟

دیدارنیوز ـ کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، علت بازدهی مثبت عرضه اولیه چیست؟، اظهار کرد: برای کلیت اهالی بازار سرمایه این موضوع جا افتاده که، عرضه اولیه‌ها معمولا در روز‌های اول مثبت هستند و یکی از علل مثبت بودن عرضه اولیه‌ها این است که معمولا در زمان ارزش گذاری سهم برای ورود به عرضه اولیه سعی می‌کنند، بازدهی قیمت را زیر ارزش ذاتی قرار دهند تا سهامدار خردی که سهم را خریداری می‌کند مقداری سود کند.

او بیان کرد: همچنین یکی دیگر از دلایل اصلی رشد عرضه اولیه، میزان شناوری سهم و یا ارزش بازار سهم است که معمولا سهام کوچک رشد بیشتری می‌کنند زیرا، به هر شخص مبلغ و تعداد سهام کمی می‌رسد و به این علل، شاید علاقه زیادی به فروش عرضه اولیه نداشته باشد و این سبب می‌شود شرکت‌های کوچک و شرکت‌هایی که شناوری کمتری دارند، نسبت به شرکت‌های بزرگ رشد بیشتری داشته باشند.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص انواع روش‌های ثبت سفارش عرضه اولیه در بورس‌های دنیا گفت: روش‌های مختلفی برای ثبت سفارش عرضه اولیه‌ها وجود دارند، که شامل، روش حراج، روش قیمت ثابت و روش ثبت دفتری است؛ که در ایران از روش ثبت دفتری استفاده می‌شود.

او بیان کرد: در روش ثبت دفتری شرکت تعداد سهامی که می‌خواهد در بورس عرضه کند، اعلام می‌کند و در یک بازده قیمتی عرضه اولیه صورت می‌گیرد و سپس به سهامداران خردی که در عرضه اولیه شرکت کردند، بعد از گذشت چند ساعت سهام شرکت تعلق می‌گیرد و در پرتفوی سهامدار آن شرکت می‌نشیند.

آسایش افزود: روش ثبت سفارش حراج، به این صورت است که، بعد از عرضه اولیه، سهام شرکت عرضه شده به افرادی که قیمت بالاتری برای خرید عرضه اولیه اعلام می‌کنند، می‌رسد. همچنین در روش قیمت ثابت نیز، سهام عرضه اولیه در یک بازه زمانی مشخص به تعداد افرادی که اقدام به ثبت سفارش کردند، می‌رسد.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، متعهد پذیره نویس چیست؟، اظهار کرد: متعهد پذیره نویس شخص ثالثی است که در صورت فروش نرفتن اوراق بهادار در مدت تعیین شده خرید کل اوراق را بر عهده می‌گیرد.

او بیان کرد: کارشناسان بورسی و فرابورسی، ابتدا شرکت‌ها را ارزش گذاری می‌کنند و میزان شناوری عرضه اولیه را در رنج قیمتی و بازده زمانی خاصی عرضه می‌کنند که در این صورت، کار به ورود متعهد پذیره نویس و شخصی که برای پذیره نویسی تعهد کرده است، کشیده نمی‌شود.

آسایش افزود:، ولی در بورس‌های دنیا به خصوص بورس نیویورک و نزدک به این صورت است که، برای ارزش گذاری عرضه اولیه، ابتدا شرکت‌های سرمایه گذاری و صندوق‌ها در قیمت گذاری عرضه اولیه رقابت می‌کنند.

او گفت: در بسیاری از مواقع در بورس‌های بزرگ دنیا تقاضا برای عرضه اولیه‌ها با موفقیت همراه نبوده و متعهد پذیره نویس به میدان آمده و بخشی از آن را متعهد پذیره نویس، خریداری کرده، اما در بورس ایران اکثر عرضه اولیه‌ها در روز‌های ابتدایی مثبت هستند و بازده خوبی دارند.

آسایش در رابطه با میزان تقاضا برای عرضه اولیه‌ها در دنیا اظهار کرد: ۷۰ درصد عرضه اولیه‌ها در دنیا با استقبال خوبی مواجه شدند و تقریبا ۳۰ درصد آنان کم تقاضا بودند.

او بیان کرد: در بورس‌های بزرگ دنیا از جمله، ژاپن، نیویورک، نزدک و چین طی چند سال اخیر حدودا ۲۰ درصد عرضه اولیه‌ها در کوتاه مدت در روز‌های ابتدایی عرضه در بورس افت قیمت داشتند و ۶۵ درصد عرضه اولیه‌ها در این کشور‌ها با رشد قیمتی مواجه شده‌اند.

کارشناس بازار سرمایه افزود: در بورس نیویورک در سال گذشته عرضه اولیه با بازدهی ۸۰۰ درصد رشد صورت گرفته است. پس به طور کلی در تمام بورس‌های دنیا بسیاری از عرضه اولیه‌ها به صورت متداول با رشد همراه هستند، اما این میزان رشد با کارایی بازار سرمایه متفاوت است.

آسایش گفت: در بورس‌های بزرگ دنیا عرضه اولیه‌ها با بازدهی بسیار و همراهی عموم همراه نیستند و در بسیاری از اوقات تقاضا به صورتی است که اشخاصی می‌توانند سهم زیادی از عرضه اولیه را در پرتفوی خود داشته باشند.