گفتگو با خواهر سیمین دانشور در یکصدمین سال تولد او

دیدارنیوز ـ زنی که از نظر رمان نویسی، از او به عنوان یکی از خوش تکنیک‌ترین رمان نویسان ادبیات فارسی یاد می‌شود. مهم‌ترین اثر او رمان «سووشون» است که نثری ساده دارد و به ۱۷ زبان ترجمه شده و از پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به شمار می‌رود، اما این فقط گوشه‌ای از زندگی سیمین دانشور است. برخی ازدواج پیشرو و خالق آثار کم نظیر در ادبیات داستانی ایران با جلال آل احمد نویسنده معروف فارسی زبان را نقطه عطفی در زندگی آن دو می‌دانند. امروز هشتم اردیبهشت ماه سالروز تولد سیمین است، سیمین شیرازی ما که اگر امروز زنده بود ۱۰۰ ساله می‌شد. به همین مناسبت با ویکتوریا دانشور خواهر کوچکتر سیمین و رضا توسلی مدیر خانه موزه سیمین و جلال گفت و گویی کردیم و به ابعاد زندگی این زن پرداختیم که تا کنون به آن کمتر توجه شده است. در ادامه این گفتگو را می‌خوانید:

*لطفا خودتان را معرفی کنید؟

ویکتوریا دانشور: من ویکتوریا دانشور خواهر کوچک سیمین هستم که پنج سال با او تفاوت سنی داشتم.

*از آشنایی سیمین دانشور و جلال آل احمد بگویید؟

ویکتوریا دانشور: یک سال نوروز بود که من و سیمین به همراه دیگر اعضای خانواده به خانه خواهرم در اصفهان رفته بودیم. زمانی که می‌خواستیم برگردیم جلال در همان اتوبوسی بود که ما بودیم. خواهرم همان زمان با او آشنا شد. فردای همان صبح که به تهران آمدیم جلال را مقابل خانه مان دیدم و آن موقع بود که تازه متوجه شدیم او با سیمین قرار گذاشته است.

*به گواه بسیاری از نزدیکان و دوستان، خانواده آل احمد با ازدواج آن‌ها مخالف بودند. این مخالفت تا چه اندازه عمیق بود؟

کاملا درست است. خانواده جلال با این ازدواج مخالف بودند و می‌گفتند که سیمین پوشش مناسبی ندارد در صورتی که این گونه نبود.

*کمی به ماجرایی جنجالی که رابطه آن دو را کدر کرد اشاره کنید. همان ارتباطی که جلال ادعا کرد به قصد بچه دار شدن وارد آن شده است.

آن‌ها بچه دار نمی‌شدند و جلال پس از این که به خارج از کشور رفت به خواهرم خیانت کرد و با زنی هلندی ارتباط داشت. این مسئله مدتی باعث کدورت بین آن‌ها شد. در این مدت که جلال خارج بود مدام نامه می‌نوشت و از سیمین برای درمان پول می‌خواست خواهرم هم بدون اطلاع از این موضوع برای او پول می‌فرستاد حتی بعد از این که خواهرم متوجه موضوع شد جریان را از جلال پرسید و او گفته بود برای این که بچه داشته باشد این کار را کرده است، اما از آن زن هم بچه دار نشد و پزشکان تشخیص دادند که مشکل به خود او بر می‌گردد. جلال در حالی دست به این کار زد که خواهرم از مدت‌ها قبل می‌دانست به خاطر مشکل جلال است که آن‌ها بچه دار نمی‌شوند.

* از خانم سیمین دانشور و آقای آل احمد دست نوشته‌ای چاپ نشده دارید؟

ویکتوریا دانشور: بله تعدادی دست نوشته بود که به سرقت رفت. پیگیر موضوع شدم و از همان ابتدا شکایت کردم، اما بعد شکایت‌هایی از من شد و دیگر پیگیری نکردم، چون حال و حوصله دادگاه را ندارم و از نظر جسمی هم در شرایط خوبی نیستم.

در ادامه این گزارش با رضا توسلی مدیر خانه موزه سیمین و جلال نیز گفت و گویی داشتیم که در ادامه می‌آید.

*در زمان آشنایی آقای آل احمد که از سفر شیراز به اصفهان آمده و از آن جا عازم تهران بوده در اتوبوسی که خانم دانشور بوده به دوستش رو کرده و گفته می‌گویند «شیراز معدن لب لعل است و کان حسن» ما که نه لب لعلی دیدیم و نه کان حسنی! سیمین دانشور که متوجه این حرف جلال می‌شود بلافاصله در پاسخ او می‌گوید «من جوهری مفلسم ایرا مشوشم». کمی درباره جرقه این آشنایی بگویید.

ماجرای آشنایی آن‌ها به همین شکل است که به آن اشاره کردید. در اتوبوس آقای آل احمد به این مصرع حافظ اشاره می‌کند و خانم دانشور هم با خواندن مصرعی دیگر از همین غزل پاسخ او را می‌دهد. خانم دانشور در کتاب «شوهر من جلال» به این موضوع اشاره کرده است.

*سیمین دانشور چگونه متوجه ماجرای جنجالی جلال شد؟

سیمین از طریق شیطنتی که آن زن هلندی کرد و نامه‌ای که این زن به سیمین نوشت متوجه ارتباط جلال می‌شود.

*ماجرای سرقت دست نوشته سیمین و جلال چیست؟

این دست نوشته‌ها مربوط به جلال است و نزد خواهرزاده ایشان آقای دانایی است که تاکنون نسبت به چاپ آن‌ها اقدام نکرده و بر این باور است، چون سانسور می‌شود این کار را انجام نداده است البته جلد سوم کتاب «جزیره سرگردانی» سیمین هم به سرقت رفته که با وجود پیگیری‌های بسیار و شکایت هنوز کشف نشده است.

*عمده‌ترین مشکل خانه موزه جلال و سیمین چیست؟

در حال حاضر بودجه این خانه موزه که توسط خود سیمین ثبت ملی شده از سوی شرکت عمران و توسعه تامین می‌شود که بسیار کم است از این رو ضروری است که اقداماتی برای تخصیص اعتبار به این موزه هم انجام شود.

گزارش از زهرا عواطفی نژاد

منبع: روزنامه خبرجنوب