سایه سیاه کرونا بر انتخابات ۱۴۰۰

دیدارنیوز: هفته گذشته وضعیت شیوع کرونا از قرمز گذشت و به سیاه رسید. در سوی دیگر، بحث واکسیناسیون بار دیگر داغ و انتقاد از کندی روند واکسیناسیون و نداشتن چشم‌انداز برای رسیدن واکسن به عامه مردمی که در اولویت قرار نمی‌گیرند، بار دیگر بحث روز شده است. در همین شرایط تا آغاز تبلیغات رسمی انتخابات چیزی نمانده و از حالا باید با قاطعیت گفت با انتخابات متفاوتی از گذشته روبرو خواهیم بود.

کرونای سیاه شده

از هفته دوم فروردین ماه تعداد مبتلایان به کرونا رو به فزونی گذاشت و کلانشهرهایی، چون تهران به سمت وضعیت قرمز رفتند. اما در نوزدهم فروردین ماه با این گفته مینو محرز که «وضعیت تهران قرمز نیست، سیاه است»، اعلام وضعیت ویژه در افکار عمومی اتفاق افتاد. این جمله‌ای بود که تقریباً همه مردم تهران را متوجه خود کرد. از شنبه بعد یعنی ۲۱ فروردین ماه، تعطیلی برخی مشاغل و اعمال محدودیت‌هایی بر تردد در بسیاری از مناطق کشور از جمله تهران انجام شد.

دیگر کم کم همه مسئولان ذی‌ربط از پیک چهارم حرف می‌زدند. سعید نمکی وزیر بهداشت روز ۲۶ فروردین به سیاق همیشه‌اش ضمن تشکر از مقام رهبری به خاطر حمایت از بخش درمان و تأکید بر مشکل‌آفرینی تحریم‌ها در مقابله با کرونا گفت: «ما و همکاران‌مان افق را در صورت‌عدم برخی از رعایت‌ها، دیده و گفته بودیم و برای ما کاملاً روشن بود. قبل از عید در اجلاس مجازی رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی گفتم که خودتان را برای یکی از سخت‌ترین موج‌های بیماری کووید ۱۹ مهیا کنید. امروز با موج سنگین چهارم همه‌گیری با ویروس جهش یافته روبرو هستیم.»

این موضوع بحث داغ بسیاری بود. بخشی از جامعه گلایه داشت که دولت می‌توانست پیش‌بینی کند با عدم اعمال محدودیت جدی بر مسافرت‌ها در ایام تعطیلات عید، شیوع ویروس شدت می‌گیرد، چرا محدودیت اعمال نکرد؟!

روز ۲۶ فروردین کانال اپلیکیشن ماسک که زیر نظر معاونت بهداشت وزارت بهداشت و به منظور اطلاع‌رسانی درباره کرونا طراحی شده است، رنگ‌بندی جدیدی برای اعلام وضعیت کرونا درمناطق مختلف کشور به کار برد. در این رنگ‌بندی جدید، رنگ سیاه هم وجود داشت. بر اساس نقشه مذکور در روز ۲۶ فروردین ۶۳ شهرستان در وضعیت سیاه قرار داشت.

با این حال، روز گذشته، علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت ضمن بیان این که «رنگ‌بندی جدیدی که امروز اعلام شده است صحت ندارد و می‌بایست رنگ‌بندی که ستاد اعلام می‌کند و توسط وزارت کشور به استان‌ها ابلاغ می‌شود مبنای کار قرار گیرد»، تأکید کرد: «از نظر تغییر آماری ۶۳ شهر در وضعیتی هستند که از شاخصی که برای رنگ قرمز در نظر گرفتیم فراتر رفته است به همین دلیل این تعبیر به کار برده شده است که وضعیت سیاه رنگ است.»، اما ادامه داد: «رنگ سیاه به هیچ وجه درست نیست.»

در حالی که انتقاد‌ها از عدم اعمال قاطع محدودیت‌ها در تعطیلات عید در جریان بود، این آشفتگی هم در اطلاع‌رسانی درباره موضوع کرونا در جریان بوده و است.

مطالبه واکسیناسیون عمومی

اما اصلی‌ترین انتقاد افکار عمومی به مدیریت کرونا مربوط به اعمال محدودیت و قرنطینه در تعطیلات عید نیست بلکه به مسئله کندی روند واکسیناسیون است.

نگاه افکار عمومی این است که راه مؤثر در مقابله با کرونا واکسیناسیون است، کاری که بسیاری از کشور‌ها آن را با جدیت دنبال می‌کنند و حتی برخی از کشور‌های همسایه و منطقه به پیشرفت‌هایی در واکسیناسیون رسیده‌اند. اما ما همچنان اندر یک پیچ و خمیم.

واکسیناسیون در کشور از ۲۱ بهمن ماه سال گذشته بر اساس اولویت‌بندی آغاز شد. در این اولویت‌بندی ابتدا قرار است به کادر درمان و کسانی که مستقیماً با بیماران کرونا ارتباط دارند، واکسن زده شوند. در ابتدا گفته می‌شد که این فاز اول یک ماهه و در اسفند ماه به اتمام می‌رسد، اما اکنون که در انتهای فروردین هستیم، هنوز همین فاز هم تکمیل نشده است.

بر اساس اولویت‌بندی صورت گرفته، عامه مردم که نه مبتلا به بیماری خاصی هستند و یا در گروه‌های پرخطر قرار دارند و نه در مکان‌های پرتجمع مثل مدارس و پادگان‌ها کار می‌کنند، در فاز چهارم واکیسنه خواهند شد. به همین دلیل، عامه مردم چشم‌اندازی از دریافت واکسن به این زودی ندارند. این در حالی است که مقامات مسئول هر از چندی خبر از آغاز واکسیناسیون گسترده می‌دهند. برای مثال علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفته که تا نیمه اردیبهشت ماه واکسیناسیون با سرعت بیشتر انجام می‌شود.

البته، مقامات مسئول در مقابل این انتقادات دو پاسخ می‌دهند. اول این که واکسن‌های خریداری شده، تحویل داده نشده است و طرف قرارداد در ارسال محموله‌ها تأخیر دارد و دوم این که به دلیل تحریم‌های آمریکا دست ما برای خرید واکسن بسته است.

با این حال، از دید عامه مردم مسئله در کندی سفارش دادن واکسن، عدم شفافیت در میزان خرید‌ها و تزریق‌ها و از همه مهمتر اصرار بر استفاده از واکسن ساخت داخل است. به خصوص این انتقاد مطرح است که اکنون انواع مختلفی از واکسن در دنیا ساخته شده و با توجه به این که روزانه تعدادی از هم‌وطنان به علت ابتلا به کرونا جان خود را از دست می‌دهند، باید تمرکز بر وارد کردن واکسن می‌بود، اما دولت به دنبال ساخت واکسن است.

در همین پس زمینه، روز پنجشنبه ۲۶ فروردین ماه، حسن روحانی رئیس‌جمهور هم به این موضوع ورود کرد و بر خرید واکسن از سوی شرکت‌های خصوصی تأکید کرد. او ضمن بیان این که «امروز کلید یک واکسن است»، تأکید کرد: «اتفاقاً شرکت‌های خصوصی راحت‌تر می‌توانند واکسن‌ها را وارد کنند. ما نمی‌توانیم منتظر واکسن داخلی در تابستان باشیم. باید در اردیبهشت و خرداد که بسیار حیاتی است، از واکسن وارداتی استفاده کنیم.»

روحانی همچنین گفت: «هر شرکتی که برای ورود واکسن کوچک‌ترین مشکلی دارد، به دفتر رئیس‌جمهور نامه بنویسد. من مستقیم مسئله را دنبال می‌کنم، زیرا در هفته‌های آینده براحتی می‌توانیم میلیون‌ها دوز واکسن وارد کنیم. واکسن می‌تواند مردم را از مرگ بخوبی مراقبت کند.»

سایه کرونا بر انتخابات

به نظر می‌آید که دولت روحانی می‌خواهد هر طور شده بخشی از فرایند واکسیناسیون عمومی را تا پیش از تحویل پاستور به رئیس‌جمهور جدید انجام دهد. روحانی که دستاورد‌های اصلی خود به ویژه برجام و کنترل تورم را از دست داده است، مایل نیست که دولت را با آمار بالایی از مرگ و میر روزانه به خاطر کرونا تحویل دهد. به همین دلیل احتمالاً برای ورود واکسن خارجی و عمومی‌تر شدن واکسیناسیون در ماه‌های پیش رو بیشتر خواهد کرد.

با این حال، با هر سرعتی که واکسن خریده و تزریق شود، حداقل چند ماه پیش رو وضعیت کرونا به سیاق این روز‌ها بحرانی است. حال ممکن است از سیاهی پایین بیاید، اما سایه سنگین وحشت از آن بر جامعه حاکم خواهد بود. در همین شرایط و همین دو ماه پیش رو انتخابات هم قرار است که برگزار شود. انتخاباتی که از جهات مختلفی بسیار حائز اهمیت است.

از بیستم اردیبهشت ماه ثبت‌نام کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری آغاز خواهد شد، اما چه بسا که به خاطر شیوع کرونا همان ثبت‌نام داوطلبان هم به صورت مجازی و آنلاین صورت گیرد. بعد از آن نوبت ایام تبلیغات است که با توجه به این که هنوز در ابتدای پیک چهارم هستیم، چه بسا آن زمان هم محدودیت‌های جدی‌ای حتی بر رفت و آمد‌ها حاکم باشد، چه رسد به تجمع‌های بزرگ.

بر این اساس، می‌شود با قاطعیت گفت که این انتخابات به لحاظ شکلی با انتخابات‌های گذشته تفاوت بسیار خواهد داشت. دیگر خبر از تجمع‌های بزرگ و مراسم‌های با مخاطبان هزار نفری نخواهد بود. البته، از همین حالا، فضای مجازی دارد راه‌های ارتباطی دیگری پیش روی می‌گذارد. تا کنون که بحث‌های داغ در شبکه اجتماعی کلاب هوس خبرآفرین شده است و می‌توان پیش‌بینی کرد که شبکه اجتماعی انتخابات سیزدهم کلاب هوس است؛ و شاید که این موضوع پایانی باشد بر شیوه‌های مرسوم تبلیغات انتخاباتی.