تیک تاک ساعت برای بایدن؛ زمان به سرعت از دست می‌رود

دیدارنیوز - روزنامه نیویورک تایمز در گزارش خود نوشت: از ابتدای آوریل (ماه جاری میلادی) مقامات ایرانی در وین با همتایان انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، روسی و چینی خود که اعضای باقی مانده در توافق هسته‌ای هستند که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، دیدار می کنند. ایالات متحده به طور غیر مستقیم در این نشست ها شرکت می کند  و دیپلمات های اروپایی نیز بین هیات ایرانی و هیات آمریکایی به ریاست رابرت مالی که نماینده ویژه رئیس جمهور جو بایدن است، در حال آمد و شد هستند.

پنج شنبه ای که گذشت با وجود عدم اطمینان از تداوم نشست ها به دلیل خرابکاری در تاسیسات هسته ای نطنز که ایران مقصر آن را اسرائیل دانسته است، گفت‌وگوها از سر گرفته شد. اسرائیل به طور علنی عاملیت در حمله را انکار کرد اما مقامات اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل آن را "یک عملیات طبقه بندی شده اسرائیلی" توصیف کرده اند و تهران با افزایش سه برابری سطح غنی سازی به آن پاسخ داده است.

مذاکره کنندگان در مورد تشکیل دو کارگروه توافق کرده اند؛ یکی متعهد به تصمیم گیری درخصوص اقداماتی است که ایران برای بازگشت به پایبندی کامل انجام می دهد و دیگری برای تهیه لیستی از تحریم هایی که ایالات متحده باید لغو کند. در دور اول گفت‌وگوها، توافقی درباره فهرست کارهایی که ایران انجام می دهد، وجود داشت اما هیچ پیشرفتی در زمینه تحریم هایی که ایالات متحده باید از میان بردارد، نبود.

این روند دیپلماتیک برای جلوگیری از تشدید درگیری ها در خاورمیانه و اجازه به جو بایدن برای تمرکز بر رقابت با چین بسیار حائز اهمیت است، اما تا زمانی که دولت بایدن سرعت عمل نداشته باشد، متزلزل خواهد شد. مذاکره کنندگان آمریکایی باید تحریم هایی را که ایالات متحده آمادگی دارد در ازای پایبندی کامل ایران حذف کند، فهرست کنند.

به نظر می رسد ترکیبی از عوامل، واشنگتن را متقاعد کرده که مسیر دستیابی به یک توافق طولانی تر و قوی تر از طریق بازگشت به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ است اما اگر دیپلماسی شکست بخورد، ایالات متحده به یک بحران خطرناک دیگر در خاورمیانه می رسد.

ایران نشان داده که مایل به تعامل با دولت بایدن است و قول داده که اگر ایالات متحده نیز کاملا متعهد به توافق هسته ای باشد، به طور کامل به توافق عمل کند. با این وجود، اختلافات پس از روی کار آمدن رئیس جمهور بایدن شدت گرفت. اعضای کنگره و همچنین دولت های اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی کاخ سفید را تحت فشار قرار داده اند و بر محدود کردن استراتژی های سیاسی نظامی و منطقه ای ایران در یک توافق جدید با ایران اصرار ورزیده اند.

آیت الله علی خامنه ای رهبری ایران روز چهارشنبه گفت که ایران فقط در مورد توافق هسته ای ۲۰۱۵ صحبت خواهد کرد و تا زمان احیای مجدد آن مستقیماً با ایالات متحده مذاکره نخواهد کرد. وی تاکید دارد، از آنجا که ایالات متحده این توافق را ترک کرده است، دولت بایدن باید اولین گام را با برداشتن تحریم های اعمال شده توسط رئیس جمهور ترامپ بردارد. تا آن زمان، ایران غنی سازی اورانیوم را با یک جهش سریع ادامه می دهد.

با این حال، از زمان آغاز رایزنی ها در وین مذاکره کنندگان آمریکایی هیچ فهرستی از تحریم هایی که دولت بایدن می بایست لغو کند، ارائه نداده اند. مذاکره کنندگان ایرانی نیز گفته اند که فهرست خودشان را ارائه می کنند که می تواند دور بعدی مذاکرات را تضمین کند یا برهم بزند.

اگر هیچ پیشرفتی در وین حاصل نشود و تهران به این نتیجه برسد که ایالات متحده تحریم ها را لغو نخواهد کرد، مسئله هسته ای می تواند چرخشی خطرناک داشته باشد و به طور بالقوه واشنگتن را به جنگ دیگری در خاورمیانه بکشاند.

اکنون دولت بایدن باید با لغو تحریم های دوران ترامپ و ارائه یک نقشه راه معتبر برای احیای توافق هسته ای که ایالات متحده و ایران می توانند بر سر آن توافق کنند، قاطعانه عمل کند.