مهمترین دلیل سفر نخست وزیر کره جنوبی به تهران موضوع پولهای بلوکه شده ایران است. اما ملاقات نکردن رئیس جمهور با او و کنفرانس خبری دیشب جهانگیری و کیون نشان از روابط سرد میزبان و میهمان دارد.
دیدارنیوز ـ سرویس بینالملل: سفر چونگ سیهـکیون به تهران، اولین سفر یک نخستوزیر کره جنوبی نه تنها به ایران بلکه به کل منطقه غرب آسیا از بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران است.
وقتی به اخبار مربوط به سفر چونگ سیهـکیون به ایران پیش از انجام این مسافرت نگاه میکنید و سری به اخبار صبح یکشنبه سایتهای خبری و خبرگزاریهای داخلی میزنیم، جدول برنامهریزی دیدارهای نخستوزیر کرهجنوبی را میبینیم. در اخبار مختلف این برنامه به این صورت نوشته شده است: «چانگ سیهـکیون، نخستوزیر کرهجنوبی در جریان سفر سه روزه خود به ایران با حسن روحانی، رئیسجمهوری، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس و علی لاریجانی، مشاور رهبری دیدار خواهد کرد.»
کمی بعد و در عصر یکشنبه، نخستوزیر کرهجنوبی وارد ایران شد ابتدا وزیر راه و شهرسازی به استقبال او رفت. سپس این مقام ارشد کره جنوبی به کاخ سعدآباد آمد و آنجا اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری ایران از او به صورت رسمی استقبال کرد و بعد اخباری تکمیلی خبر از تغییر سین برنامههای چانگ سیهـکیون در ایران داد و نام حسن روحانی از لیست افرادی که با نخستوزیر کرهجنوبی دیدار میکند خارج شد.
این که نخست وزیر کره جنوبی با معاون اول رییس جمهور ایران ملاقات نماید و کنفرانس خبری مشترک او دو با هم برگزار شود با پروتکلهای دیپلماتیک تطابق دارد. با این حال روشن نیست که آیا حذف برنامه ملاقات با رئیس جمهور از برنامه سفر نخست وزیر کره به مذاکرات شب قبل او با اسحاق جهانگیری مربوط است یا خیر؟
واقعیت این است که اصلیترین دلیل سفر نخست وزیر کره جنوبی به تهران یافتن راهی برای آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران است. اسحاق جهانگیری در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر کره هم به صراحت زبان به انتقاد از عملکرد کره جنوبی گشود که آن هم برای یک کنفرانس خبری مشترک کمی عجیب و نادر است و چنین نشستهای خبری مشترکی معمولا در شرایط تفاهم طرفین برگزار میشود.
براساس پروتکلهای حقوقی، سمت نخستوزیر در ساختارهای پارلمانی همتراز سمت معاون اول رئیسجمهور در ساختارهای ریاستی است. با این حال، اما عرف و رسوم بینالمللی، نخستوزیر به عنوان رئیس دستگاه اجرایی کشورش با رئیسجمهور دیگر کشور که او هم مسئولیت قوه مجریه را بر عهده دارد دیدار میکند و اگر این دیدار شکل نگیرد، شرایط نشان از روابط سرد سیاسی بین دو کشور دارد.
برای مثال زمانی که نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در دوران اوج اختلاف با باراک اوباما، رئیسجمهوری ایالات متحده به این کشور سفر کرد و مهمان کنگره آمریکا شد، اوباما حاضر به ملاقات با او نشد.
اما در مثالی دیگر زمانی که آبه شینزو، نخستوزیر ژاپن برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی به ایران سفر کرد تا بتواند مسبب شکلگیری مذاکراتی بین ایران و آمریکا شود، نه تنها حسن روحانی با او دیدار کرد که او توانست به دیدار رهبری نیز برود.
این تفاوت برخورد مقام ارشد دولت جمهوری اسلامی با نخستوزیر دو کشور از شرق آسیا، نشان از تفاوت چشمانداز روابط سیاسی بین ایران با این دو کشور دارد.
اگرچه همزمان با حضور آبه شینزو، نخستوزیر ژاپن در تهران، یک نفتکش ژاپنی در دریای عمان مورد هدف موشکی قرار گرفت و گمانههای متفاوتی در رابطه با این واقعه مطرح شد، اما نوع برخورد دیپلماتیک مقامات ایرانی با نخستوزیر کشوری که همیشه تاریخ جمهوری اسلامی، از منظر توسعه، آرمانشهر برخی از مقامات نظام بوده است، نشان از خواست ایران برای ادامه دادن روابطی سازنده داشت.
در رابطه با نخستوزیر کرهجنوبی، اما شرایط متفاوت بود. جمهوری اسلامی بابت عملکرد کرهجنوبی در آزاد سازی ۷ میلیارد دلار منبع مالی بلوکه شده ایران در این کشور ناراحت است و مقامات ایرانی، این منابع را گروگان بیعملی کرهایها میدانند. در همین گیر و دار، نفتکشی کرهای هم توسط جمهوری اسلامی در آبهای خلیج فارس توقیف شد و اگرچه اتهام اصلی این نفتکش، اشاعه آلودگی زیستمحیطی بود، اما به نظر میرسید برخورد با آن بیارتباط با داستان پولهای بلوکه شده نداشته باشد.
نفتکش کرهای چند روز پیش از سفر چانگ سیهـکیون آزاد شد و سپس مطرح شد که اصلیترین علت سفر این مقام ارشد کرهای به ایران، دستیابی به راهحل مشترک بین دو کشور برای انتقال منابع بلوکه شده است. گفته میشود با توجه به معضل تحریمها و بحران خودساخته FATF، دو مسیر اینستکس و کانال مالی سوئیس برای تبدیل بخشی از این منابع به دارو و کالا و انتقال آنها به ایران توسط جمهوری اسلامی پیشنهاد شده است و مقامات کرهای هنوز موافقت نکردهاند و اعلام کردهاند امکان اخذ مجوز از اوفک (دفتر کنترل سرمایههای خارجی یا دفتر کنترل داراییهای خارجی تحت نظر وزارت خزانهداری آمریکا) را ندارند. همین امر کدورت بین طرفین را افزون کرده است، کدورتی که به نظر در میزبانی جمهوری اسلامی ایران از نخستوزیر کرهجنوبی نیز قابل رؤیت است.
در هر حال چه ملاقات با حسن روحانی رئیس جمهور از برنامه سفر نخست وزیر کره جنوبی حذف شده باشد و چه از ابتدا چنین دیداری برنامهریزی نشده باشد؛ نتیجه یک چیز است و آن روابط سرد میزبان و میهمان است.
