برجام در برزخ تصمیم‌گیری دولت بایدن گیر افتاده است. در این شرایط محمد جواد ظریف از انتخابات سال ۱۴۰۰ و تاثیر آن بر سرنوشت برجام گفته است و به صورت ضمنی به آمریکایی‌ها هشدار داده است.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: واشنگتن برای احیای برجام با دست پس می‌زند و با پا پیش می‌کشد. از سویی خود را به احیای برجام بی‌تفاوت نشان می‌دهد، اما از سوی دیگر تلاش دارد از غنی سازی بیشتر ایران جلوگیری کند. در این شرایط وزیر خارجه ایران دیگر دست به تهدید زده است.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در اندیشکده «مرکز سیاست‌گذاری اروپایی» در بروکسل گفته است: «دولت جو بایدن باید به سرعت برای احیای برجام اقدام کند وگرنه با رسیدن دوران انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، تحول خاصی تا اواخر سال آینده رخ نخواهد داد.» در واقع این سخن هم تهدیدی برای واشنگتن به حساب می‌آید و هم نشان از نگرانی میانه‌رو‌ها از جریان برجام و انتخابات ۱۴۰۰ دارد. با این حال به نظر نمی‌رسد دولت جو بایدن عجله‌ای برای بازگشت به برجام داشته باشد.
بیشتر بخوانید: وضعیت روابط ایران و آمریکا: خرده تنش به جای احیای برجام
تهران و واشنگتن در تلاش هستند طرف مقابل را مجبور به بازگشت به تحریم‌ها کنند. ایران اجرای کامل تعهدات برجامی را به لغو تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده مشروط کرده است. آمریکا نیز بازگشت ایران به این تعهدات را شرط برداشتن تحریم‌ها کرده است، از جمله پایان دادن به غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم. همین اختلاف باعث گره خوردن پرونده برجام شده است.
در این بین مخالفان برجام دست به کار شده‌اند و از هر سمت فشار وارد می‌کنند تا برجام روند احیا را طی نکند. حملاتی که در سوریه و عراق رخ می‌دهد، چندی است به نام ایران تمام می‌شود، با این حال مجید تخت‌روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اخیرا در نامه‌ای به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت، ادعای نمایندگی آمریکا که حمله به پایگاه‌های این کشور در عراق را به نیرو‌های مورد حمایت ایران منصوب کرده بود، رد کرده است. در واقع آمریکایی‌ها باید رد پای این حملات را در مخالفین برجام در منطقه دنبال کند.
از سوی دیگر مخالفین بازگشت بایدن به برجام به شدت در داخل آمریکا دست به کار شده‌اند. این موضوع را به خوبی در سخنرانی‌های مسئولین قبلی کاخ سفید و جمهوری خواهان تندرو می‌توان دنبال کرد. برای مثال جردکوشنر، داماد مشاور پیشین دونالد ترامپ مدعی شد که دولت بایدن به اروپایی‌ها نشان داده است که برجام مرده است و تنها یک چارچوب جدید می‌تواند باعث ثبات در آینده شود. البته جو بایدن و تیم سیاست خارجی او نیز از زمانی که وارد کاخ سفید شدند، به خوبی مشخص کرده‌اند که برای بازگشت به برجام سعی دارند امتیازاتی ندهند و مقصر ماجرا را ایران نشان دهند تا مجبور به پرداخت خسارت مالی و معنوی نشوند. همچنین گزینه‌های روی میز را برای ایران بیشتر بکنند.
کشور‌های امضا کننده برجام به شدت نگران افزایش غنی سازی ایران هستند. ایران پس از خروج دولت دونالد ترامپ از برجام، به مرور ذخایر اورانیوم خود را افزایش داده است. همین موضوع اروپایی‌ها را به تکاپو انداخته تا راه حلی برای احیای برجام بیابند.
چندی قبل بریتانیا، فرانسه و آلمان از ارائه قطعنامه توبیخی علیه ایران انصراف دادند تا مدیرکل آژانس فرصت یابد به تلاش برای خروج از بن بست و حل مسائل با ایران ادامه دهد. در واقع اروپایی‌ها می‌خواهند به هر نحوی برجام احیا شود و تهران و واشنگتن به تعهدات برجامی بازگردند.
رافائل گروسی، مدیر آژانس انرژی اتمی در مصاحبه با یک روزنامه ژاپنی از تلاش برای بازرسی‌های گسترده‌تر سایت‌های ایران خبر داده و ابراز نگرانی کرده که تولید اورانیوم غنی‌شده در ایران می‌تواند به سطحی برسد که کاربرد نظامی داشته باشد. همین امرطرف‌های امضاکننده برجام و حتی کشور‌های منطقه را نگران کرده است. آمریکا نیز سعی دارد مقاومت کند تا ایران نخست به تعهدات برجامی خود باز گردد، اما با این شرایط می‌داند وقت چندانی برای احیای برجام نمانده است.
بر همین اساس به تازگی جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته است: «دیپلماسی با ایران در جریان است، اما در حال حاضر به صورت مستقیم انجام نمی‌گیرد.» کنت مک کنزی، فرمانده سنتکام با بیان اینکه آمریکا تمایلی به جنگ با ایران ندارد تاکید کرد: دولت جو بایدن درصدد ارزیابی سیاست دو سال اخیر علیه ایران است. در واقع آمریکایی‌ها نمی‌خواهند بازنده جریان احیای برجام باشند و در این بین سعی دارند ایران را مجبور به قبول تعهدات جدید نیز بکنند، اما شرایط برجام هر روز اضطراری‌تر از قبل می‌شود. تهدید وزیر خارجه ایران نیز احتمالاً تیر آخر دولت حسن روحانی برای بازگشت دولت بایدن به برجام در این دولت باشد. بی شک پرونده برجام و بازگشت به آن از سوی دولت بایدن از موضوعات مهم انتخابات ۱۴۰۰ خواهد بود.
برجام یک قرارداد بین‌المللی است، اما به شدت با تحولات سیاسی درونی ایران و آمریکا گره خورده است. به نظر دولت بایدن به سرعت خیال احیای برجام را ندارد و همین امر باعث خواهد شد که انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ بر سرنوشت این قرارداد مهم باشد و البته که روند انتخابات نیز تحت تاثیر مخالفت‌ها و موافقت‌ها با آن خواهد بود.
