تخریب خانه پدری احمد محمود؛ "همسایه‌ها" و هویت یک شهر چقدر می‌ارزد؟

 

دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: "همسایه‌ها" رمان پر سر و صدای دهه ۴۰ که با قلم احمد محمود در دو پرده روایت شده، از زبان "خالد" پسر نوجوانی است که در پرده اول از خانه‌ای می‌گوید که اگر امروز با کوتاهی شهرداری اهواز و مالک آن تخریب نمی‌شد می‌توانست جزء یکی از مهمترین بنا‌های تاریخی و نماد میراث فرهنگی این شهر باشد.

خانه پدری احمد محمود که در منطقه یک شهرداری اهواز قرار داشت، از مدت‌ها پیش مالک جدید به دنبال تخریب آن بود و وقتی فعالان و دوست داران میراث فرهنگی اهواز این موضوع را متوجه شدند، تلاش کردند با نامه نگاری‌های متعدد به شهرداری و میراث فرهنگی مانع از این اتفاق شوند، اما روز جمعه ۲۴ بهمن مالک جدید بدون داشتن مجوز نهایی از شهرداری و گرفتن استعلام از اداره میراث فرهنگی، این بنای تاریخی را در مدت یک روز تخریب کرد.

وقتی این اتفاق افتاد انگشت‌ اتهام به سوی شهرداری اهواز به ویژه شهرداری منطقه یک این شهر رفت، زیرا آن‌ها به طور کامل از قدمت و تاریخی بودن این بنا آگاه بودند و می‌توانستند مانع از بروز این اتفاق شوند، اما پشت پرده این اتفاق چیست؟

 

احمد محمود در پرده دوم روایت خالد به زندانی شدن او اشاره دارد و ماجرا را اینگونه می‌نویسد:
"صدای کسی را می‌شنوم.... تو خالدی؟
سر بر می‌گردانم. کوتاه است و پهن. بازوهاش مثل قلوه سنگ است. نگاهش مثل آتش می‌سوزاند.... رد کن بیاد.
در می‌مانم که چه باید بکنم. حالی‌ام می‌کند.... برات رختخواب آوردم، دو چوغ رد کن بیاد.
ته جیبم را می‌گردم. دو تومانی مچاله شده‌ای می‌گذارم کف دستش. قالیچه را و پتو را و متکا را می‌زنم زیر بغل و می‌روم تو انفرادی. تو هر گره قالیچه‌ نخ نما شده، بوی پدرم و بوی توتون پدرم خانه کرده است. پهنش می‌کنم. متکا را می‌گذارم و دراز می‌کشم. صورتم را به قالیچه می‌مالم. دلم می‌خواهد گریه کنم. متکای مادرم است. گونه‌هام را تو متکا فرو می‌کنم و بو می‌کشم. بغض دارد خفه‌ام می‌کند. کافی است کسی صدام کند و بام حرف بزند که گریه سر بدهم. هیچ وقت اینقدر دلم نازک نبوده است. انگار گیس مادرم پخش شده است رو متکا. انگار پدرم رو قالیچه نشسته است و سیگار می‌پیچد. صدای غمناک پدرم را می‌شنوم. از دور دست‌ها، از بن چاه."

 

 

محتبی گهستونی یکی از فعالان و دوست داران میراث فرهنگی خوزستان که خبر این اتفاق را در صفحه اینستاگرام‌اش منتشر کرد، در گفتگو با دیدار جزئیات این اتفاق را اینگونه شرح داد.

 

"صبح جمعه از ماجرا مطلع شدم و از طریق پیامک به صورت نوشتاری و تصویری موضوع را به اطلاع معاون میراث فرهنگی کشور، معاون شهردار اهواز، شهردار منطقه یک اهواز، مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان، معاون میراث فرهنگی خوزستان و رئیس اداره میراث فرهنگی اهواز رساندم، اما کار از کار گذشت و همه چیز تمام شد. این خبر تلخ ناشی از رفتار دوگانه شهرداری اهواز و شهرداری منطقه یک آن شهر به همراه ناتوانی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در ارتباط گیری با شهرداری و شورای شهر اهواز است؛ با وجود تلاش‌های اداره میراث فرهنگی اهواز و کوشش دوست داران میراث فرهنگی برای تشکیل پرونده ثبتی بنا و انجام مذاکرات با مالک جدید، اکنون شاهد تخریب خانه تاریخی احمد محمود هستیم."

"مالک طبق اصول و قاعده کار و طبق نامه‌ای که شهرداری به او داده بود باید از همه نهاد‌های مربوط مانند اداره آب، و برق و گاز و از همه مهمتر اداره میراث فرهنگی استعلام می‌گرفته، اما مالک از تنها نهادی که استعلام نگرفته میراث فرهنگی بوده در صورتی‌که از سال گذشته تاکنون جلسات زیادی را با مالک داشتیم و از او خواسته بودیم که این بنای تاریخی مهم را تخریب نکند و او قول همکاری داده بود، اما حالا مالک می‌گوید این تخریب بدون اطلاع او توسط پسرش انجام شده است."

گهستوتی در توضیح بیشتر شهرداری را مقصر اصلی این ماجرا می‌داند و می‌گوید: همین چند ماه پیش هم خانه پدری و محل تولد زندگی کیانوش عیاری یکی از کارگردانان معروف تخریب شد و همه این اتفاق‌ها نشان می‌دهد که همه نهاد‌های متولی از شهرداری تا میراث فرهنگی و سازمان شهرسازی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اهواز در حفاظت از خانه‌های مفاخر کوتاهی عمدی داشتند. از طرف دیگر می‌دانیم که این فجایع به دلیل نگاه غلط شهرداری اهواز به ویژه شهردار منطقه یک اتفاق می‌افتد.

او می‌افزاید: بسیاری از بنا‌های تاریخی و میراثی اهواز در منطقه یک شهرداری قرار دارد و شهرداری این منطقه و شهرداری اهواز اراده‌ای برای حفاظت از بنا‌های تاریخی و بافت ارزشمند این شهر ندارند و حتی بار‌ها از زبان مالکان شنیدیم که شهرداری اهواز آن‌ها را تشویق به تخریب می‌کند و مانع از ثبت این آثار می‌شود.

این فعال میراث فرهنگی با اشاره به اینکه اسنادی مبنی بر درخواست برای حفاظت از این بنا که از سوی اداره میراث فرهنگی و فعالان این حوزه صادر شده، وجود دارد، وی ادامه می‌دهد: شهرداری معتقد است که این بنا جزء بنا‌های فرسوده بوده و مدرکی دال بر میراثی بودن این بنا وجود ندارد در صورتی که اداره میراث فرهنگی چندین بار در این باره با شهرداری نامه نگاری کرده است و حتی واحد بافت فرسوده شهرداری اهواز هم کامل در جریان این موضوع بود.

گهستونی تاکید می‌کند: اتفاق بدی که افتاده این است که شهرداری منطقه یک اهواز در دو نوبت دو میلیون و پانصد هزار تومان و سی میلیون تومان پول گرفته است تا مجوز‌هایی که دست مالک را برای تخریب باز بگذارد صادر کند هر چند که در حال حاضر شهرداری مدعی است که مالک برای گرفتن مجوز نهایی اقدام نکرده و از این طریق مسئولیت این کار را از دوش خود برداشته است هر چند که دلیل استعلام نگرفتن مالک از میراث فرهنگی همچنان به قوت خود باقی است.

او معتقد است: تخریب خانه‌های پدری احمد و محمود و کیانوش عیاری در بافت تاریخی این شهر ضربه‌ای جبران ناپذیر به پیکره فرهنگی اهواز و فرهنگ و هنر خوزستان و ایران است از این رو پیگیری حقوقی برای جلوگیری از حجم گسترده تخریب باید به شدت در اولویت کار‌ها قرار گیرد.

 

 

 

احمدرضا حسینی‌بروجنی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان با تایید تخریب خانه احمد محمود در اهواز به ایرنا گفت: امروز متوجه تخریب ناگهانی این بنا در اهواز شدیم این در حالی است که پیش از این شهرداری اهواز هیچگونه استعلامی از میراث فرهنگی برای تخریب بنا نگرفته است. متاسفانه برای تخریب این بنا هیچگونه استعلامی از سوی شهردار اهواز از میراث فرهنگی صورت نگرفته است این درحالی است که طبق قوانین و مقررات شهری، شهرداری مکلف است از میراث فرهنگی برای هر گونه اقدام در بافت تاریخی اعم از تخریب، ساخت و ساز، بازساری استعلام بگیرد.

از سوی دیگر یاسین کاوه پور، شهردار منطقه یک اهواز که حاضر به مصاحبه تلفنی نشد به صورت پیامکی به خبرنگار ایرنا گفت: طبق بررسی اولیه، این ملک جزء لیست اعلامی میراث فرهنگی نبوده است.

او در ادامه هر گونه اعطای مجوز برای تخریب خانه احمد محمود را رد کرد و گفت: شهرداری مجوزی برای تخریب خانه صادر نکرده است بلکه مالکان از داخل شروع به تخریب بنا کرده‌اند که با آن‌ها به خاطر تخریب بدون مجوز برخورد می‌شود.