تداوم آلودگی هوا در تهران؛ مصرف مازوت و دعا برای باد و باران!

 

دیدارنیوز ـ محمد بدیعی: تا پنج سال پیش، زمانی که لایحه هوای پاکی نوشته نشده بود همه و همه مقصر اول و آخر آلودگی هوا را خودرو‌ها می‌دانستند و لاغیر ...زمانی که لایحه هوای پاک بعد از رفت و آمد زیاد بین سازمان محیط زیست و مجلس به قانون مصوب اجرا نشده‌ای تبدیل شد؛ تقصیر‌ها از گردن تولید‌کنندگان بنزین و خودروسازان برداشته شد و گردن موتورسیکلتی‌ها افتاد، اما به هر حال هیچ کدام از این مقصر پیدا کردن‌ها راه چاره‌ای برای رفع آلودگی هوا نشد.

این روز‌ها آلودگی هوا غوغا کرده است، مسئولان سازمان کنترل ترافیک شهر تهران، مدام با ارسال پیامک و اطلاعیه‌های متعدد نسبت به وضعیت آلودگی هوا هشدار می‌دهند و از همه افراد مخصوصا آن‌هایی که سالمند و بیمار قلبی هستند می‌خواهد که اصلا از خانه بیرون نروند، اما این شد راهکار؟!

بهتر است این را هم بدانید که در سال‌های اخیر مهمترین دغدغه کشور‌های توسعه یافته تولید گاز‌های گلخانه‌ای است که به خاطر آن چند سال پیش این کشور‌ها و سایر کشور‌هایی که با آلودگی هوا درگیر هستند، در پاریس گرد هم آمدند و تصمیم گرفتند که استفاده از سوخت‌های سبز، پاک و تجدیدپذیر را جایگزین سوخت‌های فسیلی کنند و هر کدام از کشور‌ها متعهد شدند ظرف پنج سال این کار را انجام دهند.

 

طبق تعهد مقامات ایران در اجلاس پاریس (اواخر سال ۱۳۹۵)، ایران باید تا سال ۲۰۳۰ بتواند ۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات انرژی پاک از منابع تجدیدپذیر تولید کند؛ در غیر این صورت، در تولید، صادرات، فروش و مصرف سوخت فسیلی با محدودیت مواجه خواهد شد.

در بسیاری از کشور‌های جهان، دولت‌ها برای ایجاد و جایگزین کردن نیروگاه‌های برق‌آبی به جای نیروگاه‌های حرارتی، طرح‌های حمایتی و تشویقی پیش‌بینی کرده‌اند و این نشان از اهمیت بالای این موضوع دارد. از سوی دیگر شورای جهانی انرژی، دو برابر کردن تولید انرژی برق‌آبی را طی ۳۰ سال آینده در جهان تصویب کرده است. در همین راستا نیز دولت آمریکا دو برابر کردن ظرفیت انرژی برق‌آبی را در دستور کار خود قرار داده است.

گزینه‌های جایگزین برای نیروگاه‌های حرارتی، عبارت است از «نیروگاه‌های برق‌آبی»، «خورشیدی»، «بادی» و «زمین گرمایی»، اما هم اکنون در جهان بیش از ۸۰ درصد نیروگاه‌های پاک و تجدیدپذیر، نیروگاه‌های برق‌آبی هستند. کلا نیروگاه‌های برق‌آبی نسبت به سایر نیروگاه‌ها اقبال بیشتری دارند.

نکته قابل توجه این است که راندمان این نیروگاه‌ها بالاتر و امکان تولید در مقیاس هزاران مگاوات است. از این رو استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی همواره مناسب‌ترین، پاک‌ترین و منطقی‌ترین راهکار برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای در برنامه‌های تولید برق است.

 

حالا ورق برگشته و متخصصان و کارشناسان بر این باورند که نیروگاه‌هایی که با مازوت تولید برق می کنند، کارخانه‌ها، دستگاه‌های زباله‌سوز و کوره‌ها و سایر مواردی که از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند، باعث آلودگی هوا می‌شوند از طرف دیگر در کشور‌های در حال توسعه و فقیر، سوزاندن بیومَس‌هایی مانند چوب، کود و زباله محصولات کشاورزی عامل اصلی تولید آلاینده‌های هوا است.

همچنین از یک سو استفاده از لوازم نقلیه شامل اتومبیل‌ها، کشتی‌ها و هواپیما‌ها، آتش‌سوزی کنترل شده در حوزه مدیریت کشاورزی و جنگل‌ها که باعث جوانه‌زنی برخی از درختان جنگلی و تجدید جنگل می‌شود و از سوی دیگر گاز‌های منتشر شده از رنگ، اسپری مو، لاک ناخن، اسپری‌های افشانه‌ای و … می‌توانند تاثیرات زیادی روی آلودگی هوا داشته باشند و در نهایت دفن زباله در فضا‌های خالی باعث ایجاد گاز متان می‌شود که گازی اشتعال‌پذیر است و می‌تواند ترکیباتی انفجاری هنگام ترکیب شدن با هوا داشته باشد.

 

مردم می‌گویند کاش فقط دغدغه آلودگی هوا بود و به دنبال راه حلی برای آن بودیم، ولی حالا کرونا همه چیز را سخت‌تر و سخت‌تر کرده است؛ زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران هم با بیان اینکه در شرایط وارونگی و آلودگی هوا ماندگاری ویروس کرونا در هوا بیشتر است مهر تائیدی بر این نگرانی‌ها زد و گفت: آلودگی هوا به بخشی از سیستم تنفس آسیب می‌زند و این شرایط فرد را در برابر ویروس کرونا ضعیف‌تر می‌کند.

 

وقتی همه جا صحبت استفاده از سوخت مازوت در کارخانه‌ها و دلیل اصلی آلودگی هوا شد محسنی بندپی، استاندار تهران آن را تکذیب کرد و گفت: هیچ صنعتی در استان تهران از سوخت مازوت استفاده نمی‌کند و به جای آن خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فاقد معاینه فنی متوقف می‌شوند. طبق گزارش رئیس پلیس راهور پایتخت علی رغم همه این محدودیت‌ها ما شاهد ۱۰ الی ۱۵ درصد افزایش ترافیک نسبت به زمان مشابه سال قبل هستیم.

 

اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست در گفتگو با دیدار ضمن تاکید بر اینکه همیشه با وجدان و صداقت کامل درباره مسائل و مشکلات زیست محیطی صحبت می‌کنم؛ می‌گوید: روز پنج شنبه سازمان محیط زیست اعلام می‌کند که علت آلودگی هوا سوخت مازوت در کارخانه‌ها و نیروگاههاست، اما روز شنبه استاندار تهران آن را رد و این موضوع را تکذیب می‌کند و همین تناقض‌ها سبب می‌شود که در تصمیم گیری برای حل معضل دچار مشکل شویم.

او می‌افزاید: قبل از اینکه مازوت مصرف شود ما این مساله آلودگی و وارونگی هوا را در دی، بهمن و اسفند سال‌های پیش هم داشتیم که دلیل آن هم دود تولید شده از سه میلیون خودرو و موتورسیکلت است که البته حجم خروجی دود موتورسیکلت‌ها ۸ برابر خودروهاست.

به گفته این کارشناس دود ناشی از سوخت بنزین گرم است و به سمت بالا حرکت می‌کند، اما سرمای هوا به دلیل سنگینی که دارد مانع خروج هوای گرم می‌شود و لایه هوای سرد مانند دم کنی روی آن را می‌پوشاند و هوا دچار ایستایی می‌شود.

کهرم، نباریدن باران و برف و نوزیدن باد را از دلایل همین ایستایی هوا می‌داند و می‌گوید: شرایط تا زمانی که بارانی نبارد و بادی نوزد به همین شکل باقی می‌ماند و حالا مازوت هم مزید بر علت شده است.

او به شعر "چو جنگ آوری با کسی در ستیز که از وی گزیرت بود یا گریز" اشاره می‌کند و می‌افزاید: معنی شعر این است که وقتی خواستی با کسی جنگ کنی، با کسی این کار را انجام بده که یا بتوانی فرار کنی یا بتوانی غلبه کنی. ما که هیچ کدام را نداریم حالا می‌خواهیم با آمریکا هم جنگ کنیم.

این کارشناس محیط زیست می‌گوید: ما هر سال ۱۵ میلیارد لیتر مازوت را به امارات می‌فروختیم، اما آمریکا گفت که این مازوت گوگرد دارد و آن‌ها هم دیگر نخریدند و همه آن ماند در مخازن و حالا هم به نیروگاه‌ها دادند که سوزانده شود، چون این ماده را نمی‌توان زیاد نگه داشت و شرایط اینگونه شد که می‌بینید.

کهرم معتقد است: مسائل و مشکلات قبلی مانند سوخت اتومبیل، کارخانه‌ها و از بین رفتن فضای سبز بود که باعث آلودگی هوا می‌شد هست و حالا هم مازوت به آن اضافه شده است.

او در پاسخ به این پرسش که راهکار چیست، می‌گوید: بهترین کار دوستی با کشور‌های دیگر و اجرای سیاست‌های درست است ما در دنیا دوستی به جز کشور‌های ونزوئلا و سوریه و عراق نداریم و تنها ماندیم.

بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی آلودگی هوا در کلانشهر‌ها از جمله تهران، اصفهان، کرج، اراک، قزوین، تبریز و مشهد کماکان ادامه دارد. از این‌رو توصیه می‌شود که افراد از تردد‌های غیرضروری خودداری کنند همچنین لازم است که مبتلایان به بیماری‌های قلبی یا ریوی، سالمندان، کودکان و زنان باردار فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل خود را کاهش دهند.

شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا "پاک"، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا "قابل قبول (سالم) یا متوسط"، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا "ناسالم برای گروه‌های حساس"، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا "ناسالم برای همه گروه‌ها"، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا "بسیار ناسالم" و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا "خطرناک" است.