از همان روز‌ها و هفته‌های اول شیوع کرونا این پرسش مطرح شد که آیا می‌شود این ویروس را با واکسن از بین برد یا حداقل خود را در مقابل آن ایمن کرد؟ جواب این بود: بله، اما زمان تولید آن مشخص نیست. از این رو تیم‌های پزشکی و متخصص در سراسر دنیا دست به کار شدند و عزم خود را جزم کردند تا در قالب یک رقابت مشهود و سالم بتوانند واکسنی را تولید و توزیع کنند که بتواند جان میلیارد‌ها انسانی که کرونا در کمین آن‌هاست نجات دهند.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: از همان روز‌ها و هفته‌های اول شیوع کرونا این پرسش مطرح شد که آیا می‌شود این ویروس را با واکسن از بین برد یا حداقل خود را در مقابل آن ایمن کرد؟ جواب این بود: بله، اما زمان تولید آن مشخص نیست. از این رو تیم‌های پزشکی و متخصص در سراسر دنیا دست به کار شدند و عزم خود را جزم کردند تا در قالب یک رقابت مشهود و سالم بتوانند واکسنی را تولید و توزیع کنند که بتواند جان میلیارد‌ها انسانی که کرونا در کمین آن‌هاست نجات دهند.
تولید واکسن کرونا بازار اخبار آن را داغ‌تر کرد و هر روز خبر‌های متفاوتی از این سو و آن سوی دنیا منتشر می‌شد که "واکسن کرونا تولید شد." "زمان تولید واکسن کرونا مشخص نیست." "واکسن کرونا به صورت آزمایشی در دسترس قرار گرفت." "روسیه واکسن کرونا را روی چندین نفر امتحان کرد." این‌ها و صد‌ها خبر دیگر سبب شد تا خبر‌های درست و موثق میان این خبر‌ها گم شود و مردم هم ندانند که کدام خبر درست است و کدام نادرست.
حالا پس از گذشت ۸ ماه از شیوع ویروس کرونا و فوت چندین میلیون نفر در دنیا تدروس آدهانوم گبریسوس، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت طی سخنانی در نشست ویژه هیئت مدیره این سازمان در شهر ژنو سوئیس که با محور مبارزه با کووید ـ ۱۹ برگزار شده‌است، اعلام کرد که ممکن است واکسن ویروس کرونا تا پایان سال جاری میلادی تهیه شود؛ پس از انتشار این خبر، این شرکت مادورنا بود که اعلام کرد واکسن کرونا تا قبل از بهار سال جدید میلادی به بازار نمی‌آید. این شرکت یکی از شرکت‌های داروسازی بزرگ در آمریکا است. البته دیگر شرکت‌های داروسازی امیدوار هستند که تا پایان سال جاری به خط پایان ساخت این واکسن برسند.
در لابه‌لای همان خبر‌های ضد و نقیض نکته‌ای که برخی از متخصصان و پزشکان به آن اشاره کردند این بود که این واکسن‌ها مانند سایر واکسن‌ها ممکن است عوارضی برای افراد داشته باشد، با اینکه تقریباً ۵ گروه تحقیقاتی به مرحله سوم آزمایشات بالینی خود رسیده‌اند و درصدد تزریق واکسن قبل از سال ۲۰۲۰ هستند، اما تأیید عملکرد واکسن کرونا ویروس هنوز به اطلاعات زیادی نیاز دارد، اما چیزی که کارشناسان در مورد آن به مردم زیاد هشدار می‌دهند، عوارض جانبی احتمالی آن است که می‌تواند پس از تزریق رخ دهد.
کارشناسان این حوزه می‌گویند: به طور معمول، این واکسن‌ها مستقیم یا غیرمستقیم روی پروتئین سنبله که ویروس‌های کرونا را منحصر به فرد می‌کند، تاثیر می‌گذارند. پس از تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن می‌تواند به سرعت ویروس‌های کرونا را تشخیص دهد و در صورت حمله، توانایی تکثیر آن را مختل و از انتشار آن به سایر قسمت‌های سیستم ایمنی بدن پیشگیری کند و در نهایت واکسن از ورود ویروس به سلول ها، تکثیر آن‌ها و بیمار شدن افراد جلوگیری می‌کند.
از سوی دیگر متخصصان مستقر در دانشگاه کارولینای شمالی، ایالات متحده آمریکا که داده‌های آزمایشات و تحقیقات اولیه را از نزدیک تحت نظارت قرار داده‌اند، می‌گویند که در حالی که بسیاری از واکسن‌هایی که در حال تولید هستند، ثابت کرده‌اند که در خنثی سازی ویروس کرونا موثر هستند و واکسن منجر به بروز پاسخ ایمنی بدن می‌شود، اما بزرگترین نقض احتمالی واکسن می‌تواند بروز عوارض جانبی آن باشد؛ اما Moderna Inc و Oxford-AstraZeneca واکسن‌هایی تولید کردند که در حال حاضر در این رقابت‌ها پیشتاز هستند و نتایج خوبی را در آزمایش‌های اولیه نشان دادند. شرکت کنندگان در آزمایش علائم خفیف تا متوسط پس از تزریق واکسن را گزارش داده‌اند.
اما ذکر این نکته هم ضروری است که از نظر علمی، اکثر واکسن‌ها بعد از تزریق منجر به بروز اثر واکنشی می‌شوند. بر همین اساس حتی افرادی که دوز کمی از واکسن را دریافت می‌کنند ممکن است علائم خفیف یا کوتاه مدتی را بروز دهند که این علائم در افرادی که واکسن کرونا ویروس را دریافت کرده‌اند دیده شده است.
بخش‌های مختلف پزشکی و تولیدکنندگان واکسن ایرانی هم دست به کار شدند تا از قافله دنیا عقب نمانند به عنوان مثال یکی از نهاد‌هایی که چند باری درباره تولید واکسن کرونا خبر‌هایی را منتشر و وعده وعید‌هایی را داد معاونت علمی ریاست جمهوری بود، اما بعد ورود ایران برای مذاکره با کشور‌های تولید کننده و حتی انتشار خبر پیش خرید واکسن این موضوع را در دلش نهفته داشت که خیلی به تولید واکسن در ایران امیدوار نباشیم، اما هنوز روزنه امیدی وجود داشت تا اینکه خبر آمد قرار است بانک مرکزی هزینه‌ای خرید واکسن را در قالب دلار در اختیار وزارت بهداشت قرار دهد تا این وزارتخانه بتواند وارد مذاکره شده و واکسن‌ها را پیش خرید کند که این اتفاق هم نیافتاد، زیرا نوسان قیمت دلار و مشکلات اقتصادی موجود دست بانک مرکزی را برای این کار بست و رییس این بانک به عنوان مسئول تصمیم گیرنده ترجیح داد این هزینه را پرداخت نکند که البته این بی توجهی با واکنش تندی از سوی نمکی وزیر بهداشت روبه‌رو شد.
البته در این میان صحبت‌های سخنگوی وزارت بهداشت هم قابل تامل است؛ سیماسادات لاری گفته بود: "ایران نیز پا به پای دنیا در زمینه تولید واکسن کرونا فعالیت می‌کند، در عین حال منطقی بود که ما هم سبد خود را برای خرید واکسن بگذاریم. در این زمینه مجمعی به نام کووکس فعال است که ۱۸۰ کشور در آن ثبت نام کرده‌اند و ۱۸ سازمان و شرکت در زمینه تولید واکسن در آن مشارکت دارند. ایران هم در آن لیست است."
ماجرای تولید واکسن کرونا همچنان در تلاطم بود تا اینکه رئیس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا توقع کشف آنتی ویروس کرونا به این زودی را غیرعلمی عنوان کرد و گفت: اگر قرار بود به این زودی‌ها واکسنی برای ریشه کن کردن کرونا کشف شود، دنیا از سال ۱۹۶۰ درگیر آنفلوانزا نمی‌ماند و تاکنون آنفلوانزا ریشه کن شده بود.
او ادامه داد: طبق آمار‌های سازمان بهداشت جهانی، کشور‌هایی که تا به حال واکسن آنفلوانزا استفاده می‌کردند امسال از ماسک بهره گرفتند، مبتلایان به آنفلوانزای کمتری نسبت به سال‌های قبل دارند. این نشان می‌دهد که اثرگذاری ماسک بیش از واکسن آنفلوانزا بوده است.
"یک شرکت هندی از قیمت ۱۰ دلاری واکسن گفته بود و برخی کشور‌های اروپایی از قیمت بیش از ۱۰۰ دلار. از این رو برای واکسیناسیون تمامی ۸۰ میلیون ایرانی، عددی در حدود هشت میلیارد دلار اعتبار نیاز خواهد بود که البته با توجه به ملی بودن موضوع، دولت باید برای آن برنامه‌ریزی کند." این جمله را ناصر ریاحی، عضو اتاق بازرگانی تهران و فعال صنعت دارو بیان می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر بسیاری از کشور‌های غربی در مراحل مختلف تولید واکسن سرمایه‌گذاری کرده و به نوعی آن را پیش خرید کرده‌اند. در چین نیز شرکت‌هایی به جمع بندی رسیده‌اند، اما صرف واکسیناسیون خود چین با جمعیت بیش از ۱.۵ میلیارد نفر خود کار پیچیده و زمان بری خواهد بود. در روسیه نیز خبر از نهایی شدن واکسن‌هایی مطرح شده، اما با توجه به اینکه این کشور برای دارو‌های خود مجوز‌های بین المللی نمی‌گیرد، تردید‌هایی درباره خرید یا نخریدن آن وجود دارد.
به گفته او، در میان شرکت‌های فعال در این حوزه، حتی دو شرکت قطعا اعلام کرده‌اند که تا پیش از پایان سال میلادی جاری به واکسن خواهند رسید و تولید آن را آغاز می‌کنند. حتی یک شرکت آمریکایی تعداد قابل توجهی واکسن را از هم اکنون تولید کرده، زیرا به این قطعیت رسیده فرمولی که برای واکسن تولید کرده، قطعا جوابگو خواهد بود.
او تاکید می‌کند: امروز در نقاط مختلف جهان، تعداد زیادی از شرکت‌های داروسازی در حال کار بر روی واکسن احتمالی کرونا هستند. البته موقعیت این شرکت‌ها در مسیر رسیدن به واکسن کرونا برابر نیست و هریک در گام‌های مختلفی به سمت هدف نهایی هستند.
ریاحی، درباره چالش‌های موجود در مسیر رسیدن به واکسن کرونا نیز می‌گوید: یکی از چالش‌های موجود در این حوزه، بحث احتمال ابتلای دوباره افرادی است که تاکنون کرونا گرفته‌اند. این نشان می‌دهد که احتمالا عمر مفید واکسن نیز محدود خواهد بود و نیاز به تکرار تزریق وجود دارد که البته نیاز به برنامه‌ریزی‌های خاص خود دارد. از سوی دیگر امروز تمام کشور‌های جهان این واکسن را می‌خواهند و از این رو نحوه تولید و توزیع آن نیز مسئله جدی و پیچیده است.
ریاحی می‌افزاید: باید دید در نهایت چه واکسنی نهایی شده و به چه شکل در جهان توزیع می‌شود؛ اما با وجود نامشخص بودن سرنوشت دقیق تحقیقات درباره کرونا پیش بینی می‌شود، واکسیناسیون در سطح بین المللی در سال ۲۰۲۱ میلادی کلید بخورد.
به کانال تلگرامی دیدارنیوز بپیوندید
به صفحه اینستاگرام دیدارنیوز بپیوندید
به گروه واتس‌اپی دیدارنیوز بپیوندید