دیدارنیوز ـ آرش راهبر: چند سالی است که همزیستی شهروندان با حیوانات خانگی توسعهای بیش از برنامه پنج ساله چندم پیدا کرده و به همین خاطر زیاد پیش میآید که بر در و دیوار شهر نوشتهای با این مضمون ببینیم که: «یک سگ نژاد فلان یا یک گربه پشمالوی الوان گم شده، به یابنده مژدگانی خوبی تقدیم میشود. تروخدا پیدایش کنید، یک چشممان اشک است و یک چشممان خون...» و جملههای سوزناک دیگری که نشان میدهد حیوان زبان بسته، چه ارج و قربی در خانواده بخت برگشته داشته!
حالا ما هم با کمال تاسف به اطلاع مردم پایتخت برسانیم که «یک شامپانزه در باغ وحش اِرم تهران گم شده. در صورت مشاهده آن را به سازمان محیط زیست یا یک سازمان حامی جانوران یا در نهایت به کلانتری محل تحویل نمایید! لازم نیست آن را به باغ وحش تحویل دهید، چون ظاهرا کسی آنجا نگران نیست و طبیعتا منتظر مژدگانی و مشتُلُق هم نباشید.»
باور بفرمایید که این اعلامیه حقیقت دارد و ظاهرا بیش از دو ماه است که یک نفر شامپانزه (به دلیل نزدیکی ژنی به انسان بهتر دیدم از واحد شمارش آدمیزاد استفاده کنم) در باغ وحش ارم تهران گم شده و کسی هم از آخرین وضعیت نامبرده خبر ندارد. شامپانزه مورد نظر نه تنها اختلال حواس نداشته که حتی ممکن است تربیت شده هم باشد!
خبر گم شدن این شامپانزه محترم را یکی از فعالان محیط زیست جانوری به ما داد و جالب است که برای پی بردن به اصل ماجرا با باغ وحش ارم نیز تماس گرفتیم و بعد از چند بار پاسکاری به ما گفتند که فقط مدیر باغ وحش درباره مسائل حرف میزند و بقیه باید با اجازه حراست صحبت کنند. جناب مدیر هم تشریف نداشتند و دست اندرکار مذکور نیز گفت هیچ حرفی نمیزند، چون ممکن است علیه او در دادگاه استفاده شود! باور بفرمایید در همین لحظه که این مطلب را میخوانید هنوز شاخی که روی کله بی مقدار بنده از این ماجرا سبز شده، سر جایش مانده است! ظاهرا دوستان فعال در باغ وحش در ایام قرنطینه و تعطیلی اجباری باغ وحش، فیلم پلیسی زیاد دیده اند. حالا که صحبت از کرونا به میان آمد و یادمان آمد که همه ما در دو ماه قرنطینه چه زجری کشیدیم، احتمالا بیشتر درک خواهیم کرد که این جانوران دربند باغ وحش در سراسر عمرشان چه اسارت سخت و وحشتناکی را تحمل میکنند؛ بنابراین از این جا به بعد هم دیگر باب شوخی را میبندیم و از مطایبه خبری نیست. در گیر و دار پیگیری موضوع «گم شدن شامپانزه باغ وحش تهران» که ظاهرا از باارزشترین جانوران این زندان مصفای حیات وحش هم محسوب میشود، متوجه چند موضوع جالب شدیم. در وهله اول اینکه اساسا «باغ وحش داری» برای خودش یک صنعت نان و آبدار است و در ظاهر مردم و خصوصا بچهها را با جانورانی که ما بسیاری از زیستگاههای آنها را تصاحب کرده ایم، آشنا میشوند. زیر این لایه خوش آب و رنگ هم البته تجارت سیاهی وجود دارد که طبق ادعای حامیان حیات وحش، به خرید و فروش گونههای مختلف جانوری میپردازد.
راستی از شامپانزه مظلوم باغ وحش اِرم دور نشویم که قهرمان ناکام قصه ماست.یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود اعلام کرد که ممکن است یکی ازهمکاران سابق این باغ وحش شامپانزه را با خود برده باشد و البته این موضوع هم چندان روشن نیست. گفته شده که سازمان حفاظت محیط زیست بعد از آنکه متوجه شده شامپانزه در باغ وحش نیست به باغ وحش فشار آورده و کار به شکایت رسیده و چند روز بعد از آن هم باغ وحش از فردی شکایت به دادگاه (نمی دانم البته این شکایت به کدام دادگاه مربوط میشود) برده است.
در گیر و دار شکایت و شکایت بازی، اما سرنوشت یک موجود زنده که همان شامپانزه عزیز باشد در ابهام است و به گمان فعالان محیط زیست جانوری که به همه باغ وحشها بدبین هستند، احتمال دارد این موجود بینوای گرانقیمت به باغ وحش دیگری در کشورهای همسایه یا حتی آن طرف دنیا قاچاق شده باشد. اینطور که پیداست روی زشت سکه باغ وحش داری در همه جای دنیا، همین قاچاق موجودات زنده است، تجارتی که بعد از قاچاق اسلحه، مواد مخدر و انسان در رتبه چهارم این جدول نفرت انگیز و هولناک قرار میگیرد.
خدا کند سرنوشت شامپانزه باغ وحش ارم، مثل توله ببرهای باغ وحش مشهد یا دلفینهای دلفیناریوم برج میلاد نشده باشد. سال گذشته پیدا شدن چند جمجمه ببر در باغ وحش مشهد کلی جنجال به پا کرد و مرگ یک دلفین در برج میلاد هم فغان فعالان محیط زیستی را به آسمان برد. تازه اینها نمونههای اندکی هستند که برملا شده اند و فعالان محیط زیست معتقدند شمار جانورانی که هر سال قربانی سوداگران حیات وحش میشوند بسیار بیشتر از اینهاست و خیلی از آنها هم همین حالا در حال رد و بدل شدن بین دو باغ وحش در دو نقطه دنیا هستند.
پنج سال پیش مدیر سابق باغ وحش ارم مدعی شده بود که تا سال ۲۰۲۰ تمام معیارهای درخواستی اتحادیه باغ وحشها و آکواریومهای اروپایی در تهران نیز عملیاتی میشود، اما خبر مهم امسال این است که: «یک شامپانزه در باغ وحش ارم گم شده...!» یعنی یک روزی پیدا میشود؟