نعش زندگی بر دوش زنان سرپرست خانوار

 

دیدارنیوز ـ مرضیه حسینی: در ایران بیش از سه میلیون زن سرپرست خانوار زندگی می‌کند، طی ۱۰ سال گذشته نیز تعداد خانواده‌های زن سرپرست نسبت به مردان ۵۸ درصد افزایش داشته است. زنان سرپرست خانوار اغلب در بخش غیر رسمی به عنوان کارگر کار می‌کنند و یا در مشاغل خانگی شاغلند، و یا به دلیل عدم توانمندی بیکار و نیازمند کمک دیگرانند. زنان سرپرست خانوار از آنجا که در گروه‌های کم توان اقتصادی قرار دارند، از شرایط شیوع کرونا بیشترین آسیب‌ها را متحمل شده و کار خود را از دست داده‌اند. حسین میرزایی، سخنگوی تسهیلات حمایتی کرونا در تاریخ ۳۰ فروردین گفته بود که میزان یارانه کرونا برای اقشار خاص از جمله زنان سرپرست خانوار بیش از یک میلیون تومان است، شواهد، اما نشان می‌دهد که این وعده محقق نشده و همین صدقه ناکافی نیز به بسیاری از زنان سرپرست خانوار تعلق نگرفته؛ هر چند بعید است که چنین ارقامی در شرایطی که این زنان به همراه سایر گروه‌های آسیب پذیر به محاق فقر غلتیده‌اند، چندان راهگشا باشد.

کم لطفی دولت در اتخاذ سیاست‌های حمایتی
حبیب‌الله مسعودی‌فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی گفته: «این سازمان نسبت به فقر و بیکاری ۲۴۵ هزار خانوار زن سرپرست تحت پوشش بهزیستی نگران است». پیش از شیوع کرونا نیز زنان سرپرست خانوار به دلیل اشتغال در مشاغل فاقد بیمه، متزلزل و کم درآمد در شرایط مناسبی قرار نداشتند، پس از بحران کرونا درآمد بسیاری از آن‌ها که در مشاغلی چون خدمتکاری، تهیه اقلام خوراکی در خانه و آرایشگری مشغول بودند، به صفر رسیده در حالی که مجبور به پرداخت اجاره بها و سایر هزینه‌های رو به رشد روزمره نیز هستند. این شرایط دردناک در حالی است که دولت در اتخاذ سیاست حمایت از کسب و کار‌های آسیب دیده از کرونا، دستفروشان، کسب و کار‌های مقیاس کوچک و زنان سرپرست خانوار را از قلم انداخته است، ایراد دیگری که بر این سیاست‌ها وارد و بر زندگی زنان سرپرست هم اثرگذار است، فرد محور و خانواده محور نبودن این سیاست‌هاست.

تعطیلی کارگاه‌های مهر و ماه و درماندگی زنان سرپرست خانوار
کرونا همچنان که زنان شاغل در بخش غیر رسمی را با بیکاری گسترده مواجه کرده، بر روند کار و تولید کارگاه‌های خود اشتغالی و توانمند سازی زنان که توسط «ان. جی. او»‌ها اداره می‌شود نیز تاثیر منفی داشته، موسسه «مهر و ماه» یکی از موسساتی است که سالها در زمینه کودکان کار و توانمندسازی زنان فعال است و تعدادی از زنان سرپرست خانوار و همچنین بدسرپرست در کارگاه‌های مختلف این موسسه از جمله دوزندگی، صنایع دستی و آشپزی مشغول به کار هستند، افخم صباغ مدیر موسسه در خصوص تاثیرات کرونا بر روند کار کارگاه‌های خوداشتغالی موسسه به دیدارنیوز گفت: یکی از شیوه‌های موسسه مهر و ماه در جهت حل آسیب کودکان کار، توانمندسازی مادران این کودکان در جهت کسب مهارت شغلی و تامین درآمد است. این زنان یا سرپرست خانوارند یا نقش مهمی در تامین معیشت خانواده ایفا می‌کنند. موسسه کوشیده از طریق راه اندازی کارگاه خیاطی و پذیرش سفارش از بیرون، فروش تولیدات زنان در حوزه صنایع دستی و آماده سازی سفارشات در زمینه پخت غذا و شیرینی پس از ۹ ماه آموزش زنان علاقمند، برای زنان سرپرست خانوار تولید شغل و درآمد کند. موسسه در اسفند ماه نیز مشغول انجام کار‌های تاسیس کارگاه سنگ تراشی برای اشتغال طیفی دیگری از زنان سرپرست خانوار و سایر زنان مددجو بود.

وی افزود: متاسفانه شیوع کرونا برنامه‌های موسسه را متوقف کرده و ضربه سختی به کارگاه‌های خود اشتغالی وارد کرد. وضعیت جدید سبب شد که هم زنان شاغل در کارگاه‌ها و هم زنانی که در خانه کار می‌کردند و موسسه تولیداتشان را به فروش می‌رساند بیکار شوند. به عنوان مثال برای کارگاه آشپزی سفارشات خوبی داشتیم که با شیوع کرونا کنسل شد. بسیار تلاش کردیم با رعایت موازین بهداشتی مانع تعطیلی کارگاه‌ها شویم، اما موفق نشدیم. به ایده فروش آنلاین هم فکر کردیم که تا حد ممکن مانع بیکاری کامل زنان سرپرست خانوار شویم، اما این ایده محقق نشد، زیرا اساسا در این ایام سفارشی برای تولیدی وجود ندارد. 

صباغ در خصوص اثرگذاری تعطیلی کارگاه‌ها بر معیشت زنان تحت پوشش مهر و ماه گفت: زنان سرپرست خانوار و خانواده‌هایی که از طریق درآمد زنان اداره می‌شوند از تعطیلی کارگاه‌ها آسیب جدی دیدند. ضربه وارده فقط از حیث اقتصادی نیست، بیکاری به لحاظ روحی نیز تاثیرات منفی بر زنان و مادران داشته است. زنانی که از طریق آموختن مهارت و مشارکت در امر تولید هویت و جایگاه جدیدی کسب کرده و دارای اعتماد به نفس و حس ارزشمندی شده بودند، با از دست دادن کار و تهدید دوباره فقر و نداری، دچار حس استیصال و درماندگی شده اند به ویژه اینکه مشخص نیست این وضعیت تا کی ادامه می‌یابد.