احتمال و فرض مسموم بودن شیر‌های پاستوریزه با استدلال‌های کارشناسی توسط کارشناسان شفاف سازی شده و می‌شود، اما آنچه مهم است ضربه‌ای است که انتشار چنین نظریات غیرعلمی بر اعتماد عمومی و امنیت روانی جامعه وارد می‌کند؛ آن هم در شرایطی که به دلیل حوادث آبان ۹۸ و به دنبال آن وقایع دی ماه به ویژه سقوط هواپیمای اوکراینی و موج اعتراضات دانشجویی پس از آن، اعتماد عمومی به شدت خدشه دار شده و مردم باور خود را نسبت به حقیقت گویی رسانه‌ها و کارشناسان حوزه‌های مختلف در داخل از دست داده اند. صداوسیما با رفتار غیرمسئولانه و پخش اظهارات غیر تخصصی یک کارشناس، علاوه بر روان مردم، به صنعت شیر و کارخانه‌هایی که اغلب توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند نیز آسیب‌های فراوانی را وارد کرد، همان بلایی که انتشار خبر گوشت‌های آلوده در زمان دولت اصلاحات بر سر صنعت گوشت آورد و ضرری که صنعت کیک و کلوچه از انتشار اخبار وجود قرص در کیک متحمل شد.
دیدارنیوز ـ مرضیه حسینی: پخش صحبت‌های «بهادر حاجی محمدی» بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی در یک برنامه تلویزیونی در خصوص آلوده بودن شیر‌های پاستوریزه به سم آفلاتوکسین و سرطان زا بودن این شیرها، موجی از ترس و نگرانی را در بین مردم ایجاد کرده و پس از جریان عجیب وجود قرص در کیک‌های بسته بندی شده، صنایع غذایی کشور را بار دیگر مورد هجمه و شک و تردید قرار داد.
مردم نگران از عوارض مصرف شیر از خرید آن صرف نظر کرده و مراجعه به لبنیاتی‌های غیرکارخانه‌ای افزایش یافته است. به دنبال افزایش این نگرانی‌ها مسئولین وارد عمل شده و سازمان ملی استاندارد ایران، وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی کشور بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در مورد غلط بودن اظهارات کارشناس و بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی منتشر کردند. سازمان دامپزشکی کشور در همین خصوص، ضمن انتشار بیانیه ای، اعلام کرد: هیچ گونه آفلاتوکسینی در شیر وجود ندارد و ایران با داشتن استاندارد PBB1 (که احتمال وجود آفلاتوکسین را یک دهم در یک میلیارد اعلام کرده است) یکی از سختگیرانه‌ترین استاندارد‌های شیر و لبنیات در دنیا را داراست.
نظارت سخت گیرانه بر تولید شیر در کشور
اظهار نظر دیگری که در خصوص سم آفلاتوکسین موجود در شیر وجود داشت، احتمال وجود این سم در غذای دام بود که به گفته سازمان دامپزشکی و همچنین کارشناسان، این احتمال نیز کاملا باطل است، زیرا استاندارد‌های سخت گیرانه و کنترل‌های چندمرحله ایِ قبل از تولید شیر، بر غذای دام اعمال شده و سلامت غذای دام قبل از تولید شیر، کنترل و تضمین می‌شود.
در خصوص تولید شیر و محصولات لبنی، واقعیت این است که سه ارگان وزارت بهداشت (سازمان غذا و دارو)، سازمان دامپزشکی و سازمان استاندارد بر تولید این محصولات در چند مرحله نظارت دارند. حتی قبل از تاسیس کارخانه تولید لبنیات، وزارت صنایع از وزارت بهداشت کسب مجوز می‌کند، پس از تایید وزارت بهداشت مبنی بر اینکه محل کارخانه در معرض آلاینده‌ها و آلودگی‌های صنعتی نیست، مجوز تاسیس صادر می‌شود، مرحله بعدی کسب مجوز برای استفاده از مواد اولیه از قبیل خوراک دام است، در این مرحله نیز کارشناسان مختلف، این مواد را مورد آزمایش قرار می‌دهند. مرحله بعدی، کسب پروانه ساخت تک تک محصولات است که تنها پس از بررسی تیم کارشناسی به کارخانه تولید کننده داده می‌شود.
در خصوص شیر، سخت گیری‌های بیشتری وجود دارد، زیرا سازمان ملی استاندارد نیز کارشناسانش را برای آزمایش سلامت محصول قبل از مهر تایید به محل تولید شیر می‌فرستد. کنترل مرحله سوم از طریق سازمان دام پزشکی با اعطای کد IR به محصولات تایید شده انجام می‌گیرد بنابراین امکان آلوده بودن شیر به سم بسیار بعید است.
یک شایعه با طعم ایجاد اختلال در امنیت روانی مردم
احتمال و فرض مسموم بودن شیر‌های پاستوریزه با استدلال‌های کارشناسی توسط کارشناسان شفاف سازی شده و می‌شود، اما آنچه مهم است ضربه‌ای است که انتشار چنین نظریات غیرعلمی بر اعتماد عمومی و امنیت روانی جامعه وارد می‌کند؛ آن هم در شرایطی که به دلیل حوادث آبان ۹۸ و به دنبال آن وقایع دی ماه به ویژه سقوط هواپیمای اوکراینی و موج اعتراضات دانشجویی پس از آن، اعتماد عمومی به شدت خدشه دار شده و مردم باور خود را نسبت به حقیقت گویی رسانه‌ها و کارشناسان حوزه‌های مختلف در داخل از دست داده اند. در چنین شرایطی فردی که اتفاقا بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی است، مشخص نیست بر اساس چه مجوز و تخصصی در یک برنامه تلوزیونی، در خصوص یکی از مهم‌ترین اقلام سبد غذایی مردم صحبت‌هایی ارائه می‌کند که ضمن ایجاد دلهره و ترس، امنیت روانی مردم را نیز به مخاطره می‌اندازد.
در خصوص مساله شیر‌های آلوده و حواشی آن، چند سال اساسی مطرح است: ابتدا اینکه پخش چنین شایعه تاثیرگذار و مهمی از رسانه ملی؛ آن هم در شرایط فعلی که جامعه حال و روز خوشی ندارد چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟ آیا این اقدام مطابق با سناریوی کهنه و تکراری پرت کردن حواس جامعه از موضوعی اساسی‌تر انجام نگرفته است؟
پرسش دیگر این است که چرا هیچکس از آن کارشناس نامبرده در برنامه تلویزیونی نپرسید که ادعای خود را بر اساس کدام مقالات علمی و کدام پژوهش‌ها مطرح کرده است؟ آیا نمونه گیری که در این مقالات بدان‌ها اشاره شده علمی بوده اند؟ آیا می‌توان به نتایج مقالاتی که بیش از ۲۰ سال پیش به روش‌های نه چندان دقیق و علمی انجام شده اعتماد و استناد کرد؟ آیا کارشناس برنامه، ادعای خود را بر اساس نتیجه آزمایش وجود آفلاتوکسین در برند‌های مختلف شیر در ایران مطرح کرده است؟ این آزمایشگاه‌ها کدام اند؟
ایران یکی از صادرکننده‌های شیر به کشور‌های خلیج فارس است، چرا کسی از کارشناس نپرسید اگر شیر‌های ایران آلوده است، چرا در طول سالیان گذشته آزمایشگاه‌های این کشور‌ها وجود این سم را تشخیص نداده اند؟
کارشناس مذکور بدون اینکه کسی ادعایش را به چالش بکشد به راحتی و بدون توجه به عواقب گفته‌های خود، با امنیت روانی میلیون‌ها نفر در جامعه بازی کرد؛ آن هم در شرایطی که مصرف سرانه شیر در ایران کمتر از ۷۰ کیلو در روز است. در حالی که این عدد برای کشوری مانند فنلاند ۳۰۰ کیلو و کشور‌های اروپایی بیش از ۱۰۰ کیلو است.
صحبت‌های غیر کارشناسانه آقای بازرس در رسانه ملی، باز هم اعتماد عمومی را به بازی گرفت، آن هم در جامعه‌ای که مردم به سختی حرف مسئولان دولتی را باور می‌کنند و مدت‌ها طول می‌کشد که اثرات یک شایعه توسط کارشناسان و تریبون‌های دولتی از ذهن مردم پاک شود.
صداوسیما با رفتار غیرمسئولانه و پخش اظهارات غیر تخصصی یک کارشناس، علاوه بر روان مردم، به صنعت شیر و کارخانه‌هایی که اغلب توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند نیز آسیب‌های فراوانی را وارد کرد، همان بلایی که انتشار خبر گوشت‌های آلوده در زمان دولت اصلاحات بر سر صنعت گوشت آورد و ضرری که صنعت کیک و کلوچه از انتشار اخبار وجود قرص در کیک متحمل شد.
در نهایت بازهم این اعتماد عمومی است که همواره و هر روز به دلایل و اشکال مختلف خدشه دار و لگد مال می‌شود، اطمینان مردمی مورد ناامنی قرار گرفت که هر روز خود را با خبری شوک آور و نگران کننده آغاز می‌کنند، مردمی که بنا است از همه چیز بترسند.
