حفظ رابطه با ایران سیاست عمانی است نه سیاست قابوسی

دیدارنیوز ـ سلطان قابوس که نزدیک به ۵۰ سال بر عمان حکمفرمایی کرده بود، عصر جمعه در ۷۹ سالگی درگذشت. او از چهره‌های کلیدی سیاست خاورمیانه طی ۴ دهه گذشته به حساب می‌آمد که بسیار تاثیر گذار بود. سلطان قابوس هیچ فرزندی نداشت و به طور علنی هم جانشینی منصوب نکرد.

سلطان قابوس در طول دهه‌های گذشته علاقه‌ای به اشتراک گذاری اختیارات خود نداشت. او حتی در کابینه دولت نیز همزمان به عنوان نخست وزیر، وزیر دفاع، وزیر امور خارجه، وزیر مالی و رئیس بانک مرکزی انجام وظیفه کرد و به معنی دقیق‌تر تمام تصمیمات راهبردی، وابسته به نظر سلطان بود، برهمین اساس بحث‌های مفصلی در دیوان پادشاهی عمان در مورد جانشین سلطان قابوس بن سعید انجام شد. به نوشته روزنامه گاردین، اگر این دیوان نمی توانست درون خود به اجماع برسد، روند جانشینی شامل باز کردن نامه‌های مهر و موم شده در دادگاه مسقط بود که می‌توانست گزینه جانشینی قابوس بن سعید، سلطان عمان را مشخص کند.

بر همین اساس از میان اسعد، هیثم و شهاب پسر عمو‌های سلطان قابوس که بالقوه شانس جانشینی وی را داشتند "هیثم بن طارق آل سعید" به عنوان پادشاه جدید عمان معرفی شد.

پادشاه جدید عمان که گفته می‌شود از علاقه‌مندان به ورزش فوتبال است، سابقه فعالیت در وزارت امور خارجه این کشور را دارد و تا سمت قائم مقامی در این وزارت خانه پیش رفته بود. هیثم بن طارق به عنوان نماینده پادشاه عمان در مراسم تحلیف رییس جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۶ نیز شرکت داشت.

او در سخنرانی در مراسم انتصاب رسمی خود در این پست تاکید کرده است که «همان سیاست سلطان قابوس را در سطح سیاست خارجی ادامه می‌دهیم که مبتنی بر همزیستی مسالمت‌آمیز بین ملت‌ها و حسن‌هم‌جواری است.»

لازم به یادآوری است در ساختار حکومتی عمان، سلطان همه کاره است و علاوه بر ایفای نقش شخص اول مملکت، همزمان فرمانده کل قوا، نخست وزیر، وزیر دفاع، وزیر خارجه و وزیر دارایی هم هست.

نصرت‌الله تاجیک سفیر پیشین ایران در اردن و کارشناس روابط بین‌الملل در رابطه با سیاست خارجی عمان پس از مرگ سطان قابوس در گفت‌وگو با دیدارنیوز گفت: سیاست عمان پس از مرگ سلطان قابوس، برخی مسائل را پیچیده می‌کند، اما تغییر چندانی در آن به وجود نمی‌آورد.

وی در ادامه اضافه کرد: فعالیت‌هایی که سلطان قابوس انجام می‌داد به سیاست عمانی مربوط می‌شود که عمدتا در جهت برقراری توازن در منطقه و فرامنطقه بود، البته نباید منکر نقش فرد و شخصیت او نیز شد. برهمین اساس تغییر در سیاست خارجه عمان پس از مرگ سلطان قابوس را شاهد نخواهیم بود. به این معنا که با در دست گرفتن قدرت توسط آقای هیثم بن طارق که از خاندان سلطان قابوس به حساب می‌آید و پسرعموی او محسوب می‌شود، علاوه بر این در هیئت حاکمه هم حضور داشته و در امور سیاسی این کشور نقش‌آفرینی کرده است، تغییر چندانی به وجود نخواهد آمد.

سفیر پیشین ایران در اردن در این رابطه یادآور شد: در حقیقت از آنجا که هیثم بن طارق به عنوان مامور یا نماینده سلطان قابوس به مسائل مختلف ورود پیدا می‌کرده و علاوه برنقشش در سیاست خارجی، به عنوان یکی از وزرا نیز فعالیت داشته است، بنابراین همانطور که اشاره کردم، به نظر نمی‌رسد که تغییر چندانی در سیاست عمانی‌ها حادث شود، ولی این مسئله هم در هر صورت به پذیرش نقش و وزن ایشان از سوی قدرت‌های منطقه از جمله ایران و عربستان بستگی دارد.

این کارشناس روابط بین‌الملل دراین‌باره اظهار داشت: سلطان قابوس نقش کلیدی در سیاست داخلی کشور خود ایفا کرد و توانست آن را از یک کشور فقیر به یک کشور نسبتا مرفه خاورمیانه تبدیل کند و در سیاست خارجی هم با اقداماتی که بخشی از آن مورد اشاره قرار گرفت سبب کاهش تنش شد.

تاجیک در خصوص رابطه ایران و عمان پس از به دست گرفتن قدرت توسط جانشین سلطان قابوس، اظهار داشت: کشور عمان با توجه به مشکلاتی که با عربستان دارد و از آنجا که به نوعی کل سلطنت‌شان را مدیون ایرانی‌ها ـ صرف نظر از نوع حاکمیت آن ـ می‌دانند، بنابراین تغییری در رویه این کشور با ایران پیش نخواهد آمد، البته در هر صورت از بین رفتن وزن حاکمی که نقش بسزایی داشته و پذیرش فرد جدید از سوی منطقه و جامعه جهانی نیز موثر واقع خواهد شد.

تاجیک در پایان گفت: همانگونه که توضیح داده شد این یک سیاست عمانی بود و سیاست قابوسی به حساب نمی‌آمد، بنابراین حفظ رابطه با ایران جزء اصول سیاست آنان محسوب می‌شود.